ประเภทของกรรมการสัมภาษณ์

ประเภทของกรรมการสัมภาษณ์

                กรรมการสัมภาษณ์มักมาจากหลายหน่วยงานที่มีหน้าที่ความรับผิดชอบ ระดับตำแหน่ง คุณวุฒิ ภูมิหลัง และประสบการณ์ในการสัมภาษณ์ที่ต่างกัน ผู้ดำเนินการจัดให้มีการสัมภาษณ์พึงจัดองค์ประกอบของกรรมการแต่ละโต๊ะสัมภาษณ์ที่จะประกันความยุติธรรม และกระจายโอกาสให้ผู้สมัครแต่ละคนอย่างเท่าเทียมกัน เราสามารถจำแนกประเภทของกรรมการการสัมภาษณ์ออกเป็น 10 ประการ ตามพฤติกรรมการสัมภาษณ์ที่แสดงออกได้ดังนี้

1. กรรมการสัมภาษณ์แบบพนักงานขายหรือหมอสอนศาสนา

                มุ่งขายความคิดเห็นให้แก่ผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ได้ทราบ เป็นผู้พูดมากกว่าผู้ฟัง ยึดมั่นในความคิดอ่านของตนด้วยการหาเหตุผลต่างๆมาอ้างอธิบายเพื่อสยบผู้เข้ารับสัมภาษณ์ เห็นแต่มุมมองของตน ไม่ยอมเข้าใจความคิดอ่านของผู้เข้ารับสัมภาษณ์ มีแนวโน้มที่จะมีปัญหาในการสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีกับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ โดยเฉพาะการสร้างความไว้วางใจ มักจะใช้คำถามชี้นำในการสัมภาษณ์หรือแนะนัยคำตอบที่ตนต้องการให้กับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์

2. กรรมการสัมภาษณ์แบบสัมภาษณ์เป็นกิจวัตร

                คำนึงถึงรายละเอียด ความถูกต้องของขั้นตอนดำเนินการสัมภาษณ์มากกว่าจะคำนึงถึงผลและบรรยากาศของการสัมภาษณ์ มักจะมีปัญหาไม่เข้าใจว่า ทำไมตนจึงดำเนินการสัมภาษณ์ที่ดีไม่ได้ มักเป็นผู้ที่เน้นลีลาในการดำเนินการสัมภาษณ์มากกว่าที่จะมุ่งคำนึงถึงสารประโยชน์ ความเหมาะสมมีความหมายของการสัมภาษณ์ บางทีเป็นผู้ที่ไม่ชอบการปรับปรุงเปลี่ยนแปลง หรืออะไรที่เป็นวิชาการ เพื่อพัฒนารูปแบบและวิธีการสัมภาษณ์งานให้ดียิ่งขึ้น โดยอ้างว่าที่พูดนั้นเป็นทฤษฎีมากเกินไปปฏิบัติไม่ได้

3. กรรมการสัมภาษณ์แบบนักวิจัย

                สอบถามข้อมูลเกี่ยวกับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ที่ตนสนใจ บางทีอยากทราบทุกเรื่องโดยไม่จำแนกความสำคัญและความเกี่ยวข้องกับงาน กับระดับตำแหน่ง เห็นข้อมูลประเภทต่างๆ สำคัญเท่ากันหมด จึงมีโอกาสที่จะสูญเสียความใส่ใจหรือขาดสมาธิได้ มักไม่สนใจผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ ไม่สร้างสายสัมพันธ์ที่ดีแม้ว่าตนมีทักษะ บางทีทำตนเป็นผู้แสวงหาข้อเท็จจริง ถามข้อมูลเฉพาะด้าน ไม่ถามอะไรลึกๆ ที่เป็นเชิงแรงจูงใจ

4. กรรมการสัมภาษณ์แบบนักจิตบำบัด

                มุ่งมองหาปัญหา สาเหตุจูงใจที่อยู่เบื้องหลังของพฤติกรรม เช่น ขอให้ผู้เข้ารับการสัมภาษณ์เล่าให้กรรมการฟังว่า ในสถานการณ์เช่นนั้นผู้เข้ารับการสัมภาษณ์รู้สึกเช่นไร ให้คิดใคร่ครวญแล้วสะท้อนออกมา แม้เมื่อพบสาเหตุก็ไม่ช่วยแก้ไขอะไร บางทีมองผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ในทางลบด้วยความระแวงสงสัย และไม่สร้างความไว้วางใจที่ดีกับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ บางทีสนใจ หรือติดใจในพฤติกรรมเล็กๆน้อยๆของผู้สมัครเป็นพิเศษ

5. กรรมการสัมภาษณ์แบบจิตไม่ว่าง

                พูดคุยได้หลายเรื่อง จะเป็นผู้พูดมากกว่าเป็นผู้ฟัง พูดไม่เป็นลำดับขั้นตอน การพูดคุยสะท้อนให้เห็นว่าสมองคิดไม่เป็นระบบและไม่มีระเบียบวิธีการคิด บางทีตื่นตระหนกที่ตนไม่ได้เตรียมตัวเป็นกรรมการที่ดี ที่แน่ๆ กรรมการสัมภาษณ์ประเภทนี้สร้างความสับสนงุนงงแก่ผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ ทำลายภาพพจน์ขององค์การ

6. กรรมการสัมภาษณ์แบบข่มผู้เข้ารับการสัมภาษณ์

                พยายามวางมาด ข่ม ครอบงำ ชี้นำผู้เข้ารับการสัมภาษณ์  มุ่งใช้อำนาจ ไม่ค่อยสนใจกับการสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีกับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ หากผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ตอบได้ไม่ดีไม่ถูกใจ จะมีปฏิกิริยาอย่างมาก บางทีอ่านภาษาท่าทาง ภาษาถ้อยคำของผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ไม่ถกต้อง และส่งผลให้ประเมินผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ผิดพลาดได้ กรรมการเช่นนี้มักจะดีใจที่สามารถทำให้ผู้สมัครน้ำตาไหลในระหว่างการสัมภาษณ์ โดยที่ตนเองไม่ร้สึกผิด

7. กรรมการสัมภาษณ์แบบทวิภพ (ไม่ขาวก็ดำ)

                ไวต่อการสรุปตัดสินผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ หรือวิพากษ์วิจารณ์คำตอบที่ได้ฟังโดยกำหนดว่าถูกหรือผิด บางทีท้าทายความคิดเห็นของผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ หากด่วนตัดสินคำตอบ คำชี้แจงของผู้เข้ารับการสัมภาษณ์แล้ว ทำให้กรรมการไม่ยืดหยุ่นและไม่สามารถสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีกับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ได้ บางทีผู้สมัครเข้ามุมอับ เพื่อรับความคิด ความเชื่อ หรือแนวคำตอบที่กรรมการมีไว้แล้วในใจ

8. กรรมการสัมภาษณ์แบบช่างสอดรู้สอดเห็น

                ชอบแสดงความเห็นหรือสอบถามในสิ่งที่ไม่เกี่ยวกับงานในตำแหน่งที่สัมภาษณ์ ชอบพูดคุยในเรื่องที่ทำให้ผู้เข้ารับการสัมภาษณ์เสียหน้าละอายใจ หรือบางทีในลักษณะข่มขู่ผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ บางทีสะท้อนถึงปัญหาของกรรมการผู้สัมภาษณ์เสียเอง มักมีปัญหาในการสร้างบรรยากาศที่ดีของการสัมภาษณ์ ทำให้ผู้เข้ารับการสัมภาษณ์เสื่อมศรัทธาต่อกรรมการและอาจต่อหน่วยงานด้วย

9. กรรมการสัมภาษณ์แบบคำนึงถึงความรู้สึกนึกคิดของผู้สมัคร

                เชื่อและไว้วางใจในตัวผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ สร้างสายสัมพันธ์ได้ดี บางทีมากเกินไป ซึ่งอาจถูกผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ชี้นำได้ ต้องควบคุมความรู้สึกของตนไว้ มิเช่นนั้นจะมีผลต่ออคติในช่วงของการประเมินความเหมาะสม กรรมการประเภทนี้มักสงสารผู้สมัครเกินเหตุ และมีโอกาสให้คะแนนเกินความเป็นจริง

10. กรรมการสัมภาษณ์แบบรู้จักให้และรับ

                เป็นรูปแบบของการเป็นกรรมการสัมภาษณ์ที่ดี สร้างสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างกันได้ มองเห็นแง่มุม เข้าใจสิ่งต่างๆ ได้ใกล้เคียงกับผู้เข้ารับการสัมภาษณ์ หรืออธิบายรับความคิด ความเข้าใจของจนได้ตามข้อเท็จจริง ยืดหยุ่นและอดทนต่อความแตกต่าง ความหลากหลาย หากดำเนินตามขั้นตอนที่กล่าวไว้ในการฝึกอบรมจะเป็นการสัมภาษณ์ที่ดี หนักแน่นในหลักการและให้ความยุติธรรมได้ดี

ที่มา: การสัมภาษณ์งานแบบมีโครงสร้าง: จากหลักวิธีสู่แนวปฏิบัติที่ดี (ดร.วีระวัฒน์  ปันนิตามัย)