การลดชั้นตำแหน่ง
การลดชั้นตำแหน่ง
การลดชั้นตำแหน่ง หมายถึง การเปลี่ยนตำแหน่งพนักงานในทางต่ำลงทั้งในแง่ฐานะและการจ่ายค่าตอบแทน ซึ่งโดยปกติมักจะมีการมอบหมายให้ไปทำงานใหม่ที่มีความยุ่งยากน้อยกว่า พร้อมกับการให้ความรับผิดชอบน้อยกว่าเดิมด้วย
การลดชั้นตำแหน่งอาจจะเกิดจากสาเหตุหลายประการที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของพนักงาน กรณีหนึ่งของการลดชั้นตำแหน่งก็คือ การยุบส่วนงานหรือการยุบหน่วยงาน ซึ่งนอกจากจะลดพนักงานบางคนออกไปแล้ว บุคคลที่ต้องการจะอยู่ต่อไปก็ต้องยอมรับและเต็มใจที่จะไปทำงานในตำแหน่งที่ต่ำกว่า สาเหตุอีกประการหนึ่งอาจจะเกี่ยวกับประสิทธิภาพของตัวพนักงาน โดยเฉพาะในแง่ของการปฏิบัติงาน ตลอดจนทัศนคติและความสามารถ เช่น อาจจะมีการเลื่อนตำแหน่งขึ้นมาได้ไม่นาน และค้นพบในภายหลังว่าไม่สามารถที่จะทำงานได้ตามมาตรฐานในตำแหน่งใหม่ที่สูงขึ้น ซึ่งโดยมากมักจะเป็นปัญหามาจากการขาดความรู้ในด้านเทคโนโลยีและวิธีทำงาน ซึ่งพนักงาน ซึ่งพนักงานไม่สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพใหม่นั้นได้ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ หมายถึงฝ่ายจัดการได้ยกระดับความสำคัญของงานในตำแหน่งนั้น แต่บุคคลนั้นไม่สามารถที่จะทำงานได้ตามที่คาดหมาย ในบางครั้งการลดชั้นตำแหน่งอาจจะเป็นปัญหาเนื่องมาจากปัญหาด้านสุขภาพและความตกต่ำทางด้านร่างกาย ซึ่งทำให้ไม่สามารถที่จะทำงานในที่เดิมต่อไปได้
ผลเสียของการลดชั้นตำแหน่งนี้ มักมีผลกระทบอย่างสำคัญต่อศักดิ์ศรีหรือความภาคภูมิใจ และความหวังของพนักงานเป็นอย่างมาก ทั้งนี้เพราะตำแหน่งงานมักจะเป็นสัญลักษณ์ที่เป็นรางวัล ตลอดจนเป็นฐานะและเกียรติของแต่ละบุคคล ดังนั้นจึงเป็นเรื่องซึ่งต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ และหากมีหนทางที่เลือกได้ฝ่ายจัดการมักจะไม่เลือกกระทำ
ในกรณีของการต้องถูกลดชั้นตำแหน่งเพราะสืบเนื่องมาจากการจำเป็นต้องลดฐานะของพนักงานเนื่องจากภาวะเศรษฐกิจที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ผลกระทบอาจจะเบา แต่ถ้าเป็นเรื่องของการลดตำแหน่งอันเนื่องมาจากความไม่สามารถหรือเนื่องมาจากอายุ ผลกระทบจะมีอย่างมากต่อขวัญและกำลังใจ ดังนั้น ในวิธีปฏิบัติส่วนใหญ่ที่พยายามจะหลีกเลี่ยงปัญหาเช่นว่านี้จึงมักจะไม่เลือกกระทำ หากแต่จะรักษาบุคคลนั้นไว้ในตำแหน่งเดิมและให้รับผิดชอบในหน้าที่และความรับผิดชอบที่จัดขึ้นใหม่ที่พอจะทำได้ สำหรับกรณีของหน่วยงานที่มีทรัพยากรมากพอนั้น บางครั้งวิธีการสร้างตำแหน่งงานขึ้นใหม่สำหรับให้บุคคลนั้น โดยให้ได้รับค่าตอบแทนและฐานะเท่าเดิมโดยไม่เปลี่ยนแปลง ก็อาจะเป็นวิธีการแก้ปัญหาที่ดีกว่า การกระทำเช่นนี้ ข้อดี ก็คือเป็นวิธีการแก้ปัญหาที่ยังคงรักษาเกียรติภูมิของบุคคลดังกล่าวไว้และยังคงให้มีฐานะเป็นที่นับถือของลูกค้าและของบุคคลอื่นต่อไปเช่นเดิม และได้รับผลประโยชน์อย่างเดิม เช่นนี้ก็ย่อมบรรเทาปัญหาให้เหลือน้อยที่สุดได้
ผู้บริหารบางแห่งมักจะถือการลดชั้นเป็นการลงโทษหรือการแก้ไขปัญหาทางวินัย ซึ่งนับว่าเป็นวิธีที่ไม่ถูกต้อง กล่าวคือ ถ้าหากพนักงานมีการประพฤติผิดที่ชัดแจ้ง เช่น การขาดงานหรืการระรานไม่เชื่อคำสั่งหรือดื่มสุรานั้น กรณีของการลดตำแหน่งก็คงจะมิใช่วิธีการที่สามารถแก้ไขพฤติกรรมดังกล่าวนั้นได้ ผู้ถูกลดตำแหน่งก็ยังคงทำงานในระดับที่ต่ำกว่าเดิมได้ แต่ก็ยังคงปฏิเสธหรือประพฤติผิดเช่นเดิมทำนองเดียวกับที่เคยทำมาแล้ว ความเข้าใจที่ถูกต้องซึ่งควรต้องถือว่าการลงโทษทางวินัยนั้นมีวัตถุประสงค์ที่จะกระทำเพื่อการแก้ไขหรือการอบรมพนักงานให้ดีขึ้น
ดังนั้นการใช้วิธีลดตำแหน่งงานเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงไม่มีทางที่จะเรียนได้เพราะสาเหตุอันเดียวกันที่ยังไม่เคยสามารถทำดีในตำแหน่งเดิมก่อนนั้นได้ และยังเป็นผลเสียต่อพนักงานผู้ถูกลดตำแหน่งที่จะต้องมีปัญหาทางด้านจิตวิทยาต่อไปพร้อมกับการต้องสูญเสียเงินเดือนและฐานะ
ที่มา : รองศาสตราจารย์ ธงชัย สันติวงษ์