นอกเหนือจากปัจจัยสี่แล้ว ความจำเป็นพื้นฐานของมนุษย์ยุคนี้ที่ไม่มีใครหลีกเลี่ยงได้ ก็คงจะเป็นระบบสาธารณูปโภคต่างๆ จำพวก ไฟฟ้า ประปา โทรศัพท์ และภาษี ซึ่งสิ่งเหล่านี้ถือเป็นบริการที่ภาครัฐจะต้องจัดเตรียมไว้ให้กับประชาชนของตนเองในทุกๆประเทศ (โดยที่เราต้องจ่ายตังค์) และในครั้งนี้เราก็จะแวะไปท่องเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องราวเหล่านี้กัน
คงต้องบอกว่าไม่น่าเชื่อเลยจริงว่า เว็บไซต์ของสาธารณูปโภคพื้นฐานของไทย ทั้ง 4แห่งที่กำลังจะบอกต่อไปนี้ จะแตกต่างราวฟ้ากับเหว อันนี้ไม่ได้หมายถึงคุณภาพของการบริการต่อประชาชนนะ เราจะพูดถึงเรื่องราวของเว็บไซต์อย่างเดียว (ขอย้ำ) เดี๋ยวเราจะไปดูพร้อมๆ กันเลยว่าเป็นอย่างไร
อันดับที่ 1
เต็มที่เต็มใจให้ประชาชน(จ่ายภาษี)
ยกให้เป็นเบอร์หนึ่งของเว็บสาธารณูปโภค ในด้านการเป็นเว็บไซต์มากความสามารถ ทั้งด้านข้อมูลที่มีอย่างครอบคลุมในทุกเรื่องที่เกี่ยวกับภาษี หรือการให้บริการออนไลน์ จนถึงบริการเสริมอื่นๆ ทั้งลิงค์เว็บไซต์ของหน่วยงานราชการและเว็บไซต์ยอดนิยม เมื่อเปิดหน้าเว็บก็รู้สึกได้เลยว่า นี่แหล่ะเว็บในดวงใจ ที่อยากเห็นหน่วยงานราชการไทยมีเว็บไซต์ที่ทันสมัยและบริการหลากหลายเช่นนี้ เพื่อที่จะได้ใช้ประโยชน์ของพื้นที่บนเว็บไซต์เพื่อมอบบริการแก่ประชาชน ดังนั้นถ้าจะให้คะแนน จากเต็ม 100 คงไม่ลังเลเลยที่จะมอบ 90 คะแนน ให้กับกรมสรรพากร
จากการที่กรมสรรพากร เป็นหน่วยงานใหญ่ที่ทำหน้าที่จัดเก็บภาษี เพื่อนำรายได้ไปพัฒนาประเทศ เราก็รู้ๆกันดีอยู่แล้ว แต่จะมีใครรู้หรือไม่ว่า กรมสรรพากรได้พัฒนาระบบไอที มาใช้ในการบริการจัดการเก็บและบริการผู้เสียภาษีมากตามเช่นกัน เป็น e-revenue ตามนโยบายที่ให้หน่วยงานของรัฐเป็น e-goverment จนกรมสรรพากรได้รับรางวัลมากมาย ล่าสุดเมื่อต้นปี 49เว็บไซต์กรมสรรพากรนี้ยัง ได้รับใบ Certificate จากทรูฮิต เป็นหน่วยงานภายใต้สำนักบริการเทคโนโลยีสารสนเทศภาครัฐ (สบทร.) ให้เป็น เว็บไซต์ภาครัฐ ที่มีสถิติการเยี่ยมชมสูงสุดในหมวดของ .go.th
ที่มาว่าทำไมคนถึงเข้าใช้งานมากสุด คงเป็นเพราะเป็นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับประชาชนจำนวนมาก ในขณะที่มีข้อมูลข่าวสารที่คอยอัพเดตตาม เช่น กฎหมายใหม่ เป็นต้น อีกทั้งการให้ยื่นแบบ ภงด.90 91 ผ่านอินเทอร์เน็ต รวมทั้งงานบริการออนไลน์ต่าง ๆ และการติดตามข่าวสารการสอบเข้าราชการสังกัดกรมสรรพากรซึ่งเหตุผลหลังสุดนี้เริ่มเมื่อปลายปี 2548 ยิ่งทำให้คนเข้าไปใช้บริการมากเป็นพิเศษ
อันดับที่ 2
www.tot.co.th
ฮัลโล ทีโอที
บริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน) ที่ให้บริการด้านโทรศัพท์จากเดิม ก็เป็นหน่วยงานของรัฐแต่หลังจากโครงการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ทำให้หน่วยงานนี้กลายมาเป็นเอกชนเต็มตัว จะด้วยความเป็นเอกชนนี้เองหรือเปล่าก็ไม่ทราบได้ ทำให้เว็บไซต์ของหน่วยงานนี้ มีหน้าตาที่ดูทันสมัยและสวยงามที่สุดก็ว่าได้ ด้วยภาพเคลื่อนไหว และลูกเล่นต่าง ๆที่ทำให้เกิดความน่าสนใจที่จะเข้าไปชมข้อมูล ซึ่งก็ค่อนข้างอัพเดตและเป็นข้อมูลสำหรับประชาชนเสียส่วนใหญ่
หน้าเว็บแรกนี้จะเน้นสินค้าและบริการที่มีโชว์ตัวอย่างชัดเจน อัตราค่าบริการโทรประเทศต่างๆ เกี่ยวกับงานบริการที่มีอยู่บนเว็บไซต์อีกอย่างหนึ่งที่โดดเด่นและเป็นที่คุ้นเคย ก็คงเป็นบริการค้นหาหมายเลขโทรศัพท์ ซึ่งมาจากระบบฐานข้อมูลที่ดี บริการต่างๆ ที่มีอยู่สามารถใช้ออนไลน์ได้ ไม่ว่าจะเป็นการแจ้งการใช้งานขัดข้อง การค้นหาหมายเลขโทรศัพท์ทั่วประเทศ การชำระค่าบริการ การขอติดตั้งโทรศัพท์ใหม่ ซึ่งในส่วนของการแจ้งความขัดข้องของระบบโทรศัพท์นั้นค่อนข้างดีเยี่ยม หลังแจ้งไม่ถึง 24 ชั่วโมงก็มีเจ้าหน้าที่ติดต่อกลับมาเพื่อทำการแก้ไข ซึ่งถือได้ว่าเป็นบริการที่ฉับไวทีเดียว แถมท้ายด้วยบริการแจกซอฟต์แวร์แอนตี้ไวรัสให้ด้วย
โดยรวมๆแล้ว คงตัดสินใจให้คะแนน 70 จาก 100 ได้อย่างไม่ลังเล หากถามถึง ส่วนที่เหลือที่ต้องปรับปรุงคงเป็นเรื่องของข้อมูลความรู้สำหรับประชาชนในการใช้งาน รวมไปถึงการเชื่อมโยงข้อมูล หมายเลขโทรศัพท์พื้นฐานของผู้ให้บริการรายอื่น ที่ยังไม่มีซึ่งก็มีปริมาณข้อมูลค่อนข้างมาก
อันดับที่ 3
น้ำประปาดื่มได้
เว็บไซต์การประปานครหลวง หน่วยงานรัฐวิสาหกิจ ที่ให้บริการเรื่องน้ำใช้สำหรับประชาชนในเขตกรุงเทพและปริมณฑล เป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่ชอบขุดถนนมาก มีงานให้ต้องขุดต้องกลบกันตลอดปี เมื่อเปิดดูเว็บไซต์ กลับมีข้อมูลพื้นๆ มาก ไม่มีข้อมูลเจาะลึก (เหมือนเจาะถนน) ทั้งข้อมูลองค์กร และข้อมูลการให้บริการหรือแม้แต่ความรู้สำหรับประชาชน
เปิดตัวด้วยหน้าตาเรียบง่าย ออกจะโบราณไปด้วยซ้ำ ถึงแม้ว่าใช้งานง่าย แต่ไม่มีข้อมูลอะไรน่าสนใจมากนักในหน้าแรก ข้อมูลส่วนต่างๆ แบ่งย่อยเป็นหมวดหมู่ชัดเจน จุดเด่นอยู่ที่มีประกาศพื้นที่ที่จะหยุดให้บริการ หรือน้าประปาไหลอ่อน รวมไปถึง การให้บริการคำนวณค่าน้ำประปา ทำให้เราสามารถประมาณการใช้น้ำได้ล่วงหน้า รวมทั้งจุดให้บริการชำระค่าน้ำประปาซึ่งในยุคนี้คงไม่ค่อยจำเป็นเท่าไหร่ เพราะเคาน์เตอร์เซอร์วิส มีให้บริการทุกปากซอยอยู่แล้ว
ข้อมูลที่อยู่หน้าเว็บไซต์ส่วนใหญ่เป็นพวกภาพนิ่งข่าวกิจกรรมประชาสัมพันธ์องค์กรของตัวเองล้วนซึ่งไม่ค่อยเป็นประโยชน์กับประชาชนทั่วไปมากนัก ในขณะที่ข้อมูลที่ประชาชนควรรู้กลับซ่อนอยู่ภายในหน้าเว็บอื่นๆ ต้องคลิกเข้าไปตามหมวดหมู่ที่จัดเรียงไว้ให้ ถึงแม้ว่าจะเป็นระเบียบ แต่ต้องวิเคราะห์เองว่าควรจะอยู่ที่หน้าไหน
มีการรวบรวมข้อมูลสถิติหลายอย่างที่น่าสนใจ เป็นข้อมูลสำคัญ แต่ไม่ค่อยอัพเดตสักเท่าไหร่ ส่วนลิงก์เว็บไซต์หน่วยงานภาครัฐหรือบริการอื่นๆ มีน้อยมาก ดังนั้น ถ้าจะให้นับคะแนน ก็คงให้ได้แค่ 60 จาก 100 คะแนน พอไม่น่าเกลียดนัก
อันดับที่ 4
www.mea.or.th
ความสว่างไสวของคนเมือง
การไฟฟ้านครหลวง หน่วยงานที่ให้บริการสำคัญมากสำหรับการดำเนินชีวิต เพราะทุกๆอย่างล้วนแล้วแต่ต้องใช้กระแสไฟฟ้าทั้งสิ้น ทำให้เป็นไปได้ว่า หน่วยงานนี้จึงต้องทุ่มเทงบประมาณส่วนใหญ่ไปที่การปรับปรุงการให้บริการ มากกว่า การให้ความสำคัญกับเว็บไซต์ ทั้งๆที่น่าจะทราบว่า เป็นช่องทางสำคัญหนึ่งที่จะให้ประชาชนเข้าถึงงานบริการได้ง่ายขึ้น ดังนั้น เราจะเห็นหน้าตาด้วนๆ เมื่อเปิดเว็บนี้ขึ้นมา เรียกได้ว่าไม่มีอะไรเร้าใจเลย บริการที่มีเป็นเพียงบอกขั้นตอน ว่าต้องไปดำเนินการอย่างไรที่สำนักงาน เท่านั้น ไม่สามารถแจ้งแบบออนไลน์ได้ ที่พอจะกู้หน้าได้ คงเป็น แจ้งประกาศดับไฟฟ้า ซึ่งจะแจ้งล่วงหน้าประมาณ 2 วัน แต่ในขณะเดียวกันบริการออนไลน์ที่ควรจะเห็นได้ ไม่ว่าจะแจ้งเหตุขัดข้องจากการใช้ไฟฟ้า หรือความเสียหาย บกพร่อง ของเสาหรือสายส่งกระแสไฟฟ้าก็ไม่สามารถเห็นได้บนเว็บแห่งนี้ อีกทั้งยังไม่มีลิงก์เว็บไซต์ของหน่วยงานภาครัฐหรือเว็บไซต์ที่น่าสนใจอื่นๆ แม้แต่เว็บข้อมูลข่าวสาร แต่ก็ยังต้องยกนิ้วข้อมูลที่เป็นประโยชน์อย่างมากคือการเก็บข้อมูลสถิติค่อนข้างทันสมัย เช่น ปริมาณการใช้ไฟฟ้า ดัชนีความน่าเชื่อถือได้ของระบบไฟฟ้า เป็นต้นแต่ข้อมูลส่วนใหญ่ ก็แสดงเป็น pdf ไฟล์ ทำให้ใส่ลูกเล่นต่างๆ ได้ไม่มากนัก
ด้านคะแนนคงให้ได้แค่เพียง 50 จาก 100คะแนนเท่านั้น ด้วยเหตุผลง่ายๆ ว่า ไม่มีความทันสมัยทั้งรูปแบบ ข้อมูล และลูกเล่นอื่นๆ ที่จะดึงดูดให้เข้าไปสนใจข้อมูล อีกทั้งบริการออนไลน์ที่ควรมี ก็ยังไม่เกิดขึ้นเลย
สารภาพตามตรงเลยนะว่า การท่องเว็บไซต์ในครั้งนี้ค่อนข้างผิดหวังไม่น้อย อาจจะเป็นเพราะตัวผู้เขียนคาดหวังไว้สูงว่า ในขณะที่เว็บไซต์ของภาคเอกชน หรือเว็บไซต์ด้านบันเทิง รุดหน้าไปอย่างรวดเร็วมีพัฒนาการบริการต่างๆ ที่เรียกเงินออกจากกระเป๋าผู้บริโภคจำนวนมากเพื่อซื้อบริการ แต่ระบบสาธารณูปโภคที่เป็นความต้องการพื้นฐานของประชาชนกลับล้าหลัง เว็บไซต์ที่มีอยู่เป็นเพียงพื้นที่ ที่ไม่สามารถใช้ประโยชน์ ทั้งกับตัวองค์กรเอง และกับประชาชนผู้ใช้งานได้มากเท่าที่ควร อาจเป็นเพราะการเป็นหน่วยงานของรัฐทั้งอดีตและปัจจุบันทำให้เกิดอาการยึดติดกับระบบราชการไทยที่ค่อนข้างจะเชื่องช้า ทั้ง 4 หน่วยงานที่ยกมาให้ชมกันในนี้ เป็นหน่วยงานพื้นฐานที่ประชาชนต้องใช้บริการกันอย่างถ้วนทั่ว กลับเป็นเช่นนี้ ดังนั้น คงไม่ต้องนึกถึงหน่วยงานอื่นๆ อีก คงต้องฝากให้ต้นสังกัดใส่ใจในการปรับปรุงเว็บไซต์ให้มากกว่า นี้ให้สมกับเป้าหมายที่ว่าจะทำเป็น e-government อย่างแท้จริง
ฝากไว้ให้พิจารณาด้วยนะคะ…เจ้านายยยยยยย
