งูอนาคอนดา (Anaconda) เป็นชื่อของงู 4 สปีชีส์ในกลุ่มงูหลามที่อาศัยอยู่ในหนอง บึง และแม่น้ำในป่าดิบชื้นในทวีปอเมริกาใต้และเกาะตรินิแดด อนาคอนดาเหลืองยังสามารถพบได้ที่อาร์เจนตินาอีกด้วย
ชื่อ อนาคอนดา นั้นมีที่มาที่อาจเป็นไปได้อยู่ 2 แหล่ง โดยอาจแปลงมาจากคำภาษาสิงหลคำว่า เหนกานเทย (henakanday) ที่แปลว่า งูหางแส้ หรืออาจมาจากคำภาษาทมิฬว่า อเนกันทราน (anaikondran) แปลว่า นักฆ่าช้าง ซึ่งยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าชื่อของมันมีที่มาห่างไกลจากแหล่งที่อยู่มากได้อย่างไร แต่ก็เป็นไปได้ว่าเพราะมันมีลักษณะคล้ายกับงูหลามเอเชีย
ในงูกลุ่มนี้ มีอยู่ 2 สปีชีส์ที่เป็นที่รู้จักดี ได้แก่
- อนาคอนดาเขียว (Eunectes murinus) ซึ่งมีรายงานว่ามีความยาวถึง 10 เมตร (แม้ว่าส่วนใหญ่แล้วจะมีขนาดเล็กกว่านี้) ถึงแม้สปีชีส์ชนิดนี้จะมีความยาวน้อยกว่างูเหลือม ซึ่งเป็นสปีชีส์ที่มีบันทึกว่ายาวที่สุด แต่ก็ยังมีน้ำหนักมากกว่า จัดว่าเป็นงูที่หนักที่สุดที่ยังดำรงเผ่าพันธุ์อยู่ อาจมีน้ำหนักถึง 250 กิโลกรัม และมีเส้นผ่านศูนย์กลางลำตัวมากกว่า 30 เซนติเมตร ตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ โดยตัวเมียจะมีความยาวโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 6.6-7.8 เมตร ขณะที่ตัวผู้มีความยาวเฉลี่ย 3.6-4.8 เมตร สปีชีส์นี้มักจะพบทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้ อย่างเช่นในเวเนซุเอลา โคลัมเบีย บราซิล เอกวาดอร์ ทางตอนเหนือของโบลิเวีย ทางตะวันออกเฉียงเหนือของเปรู กายอานา และตรินิแดด แม้ว่าจะเป็นที่สนใจมาก แต่ก็ยังมีข้อมูลเกี่ยวกับงูชนิดนี้อยู่น้อยมาก จนกระทั่งปี พ.ศ. 2535 จึงได้มีการศึกษาสปีชีส์นี้ในทางชีววิทยาเป็นครั้งแรกในเวเนซุเอลา โดย Dr. Jesus Rivas
- อนาคอนดาเหลือง (Eunectes notaeus) มีขนาดโดยเฉลี่ยเมื่อโตเต็มวัยค่อนข้างเล็กกว่าอนาคอนดาเขียว โดยมีความยาวเพียง 3 เมตร สปีชีส์นี้อาศัยอยู่ทางตอนใต้ของโปลิเวีย ปารากวัย อุรุกวัย ทางตะวันตกของบราซิล และทางตะวันออกเฉียงเหนือของอาร์เจนตินา
ส่วนอีก 2 สปีชีส์นั้นจะเป็นที่รู้จักน้อยกว่า ได้แก่
- อนาคอนดาจุดดำ (Eunectes deschauenseei) พบทางตะวันออกเฉียงเหนือของบราซิล
- อนาคอนดาโบลิเวีย (Eunectes beniensis) พบเป็นครั้งแรกในโบลิเวีย ได้รับการตั้งชื่อเมื่อปี พ.ศ. 2545 โดย Lutz Dirksen และกำลังอยู่ระหว่างการศึกษา
อนาคอนดามีหัวขนาดใหญ่และลำคอหนา ตาและรูจมูกอยู่ที่ส่วนบนของหัว ทำให้สามารถหายใจและมองเห็นเหยื่อในขณะที่อยู่ใต้น้ำได้ ฆ่าเหยื่อโดยใช้ลำตัวบีบรัด เป็นงูที่ไม่มีพิษ แต่ยังมีฟันและขากรรไกรที่แข็งแรงที่ใช้กัดเหยื่อ มันจะคาบเหยื่อแล้วลากลงไปในน้ำเพื่อให้เหยื่อจมน้ำตาย
โดยปกติแล้ว อนาคอนดาจะกินสัตว์จำพวกหนูขนาดใหญ่ สมเสร็จ กวาง หมูป่า ปลา เต่า นก แกะ สุนัข และสัตว์เลื้อยคลานในน้ำอย่างจระเข้ไคแมน ส่วนอนาคอนดาที่ยังไม่โตเต็มที่จะกินหนูขนาดเล็ก ลูกไก่ กบ และปลา โดยสัญชาตญาณแล้ว เมื่ออนาคอนดารู้สึกว่ามีมนุษย์อยู่ใกล้ มันจะหนีไปในทิศทางอื่น การตายของมนุษย์ที่เกิดจากอนาคอนดาจึงพบได้ยาก ขณะที่พวกมันเองก็จะถูกล่าโดยเสือจากัวร์ จระเข้ไคแมนขนาดใหญ่ และอนาคอนดาตัวอื่น และเมื่อมันบาดเจ็บก็จะตกเป็นเหยื่อของปลาปิรันย่าได้เช่นกัน
อนาคอนดาเหลือง, Eunectes notaeus
อันดับ | Squamata |
อันดับย่อย | Serpentes |
วงศ์ | Boidae |