พยาธิขึ้นสมองได้อย่างไร แขกรับเชิญพิเศษ - คุณเปรมศิริ เทพหัสดิน ณ อยุธยา
- ดร.นพ.โยธิน ชินวลัญช์ ประธานวิชาการสมาคมโรคลมชักแห่งประเทศไทย
 คุณช่อผกา : เรื่องที่เราจะพูดคุยกันก็คือ เรื่องของพยาธิค่ะ จริงๆ พยาธิตัวเล็กๆ มันชอนไชไปมา แต่พิษสงมหาศาลจริงๆ ค่ะ ลองจินตนาการดูน่ะค่ะ ว่าถ้าพยาธิเข้าไปในร่างกายเรา แล้วไปอยู่ในหัวใจ หรือไปอยู่ในสมอง โอ้โฮ ดิฉันว่ารอดยากน่ะค่ะ แต่ว่าแขกรับเชิญของเราท่านนี้ เธอมีพยาธิอยู่ในสมองมาเป็นเวลา 10 กว่าปี รอดและก็มานั่งคุยตรงนี้ เดี๋ยวต้องถามค่ะ ว่าเป็นยังไงมายังไง เราจะมาคุยกับคุณเปรมศิริ เทพหัสดิน ณ อยุธยา และดร.นพ.โยธิน ชินวลัญช์ ประธาน วิชาการสมาคมโรคลมชักแห่งประเทศไทย สวัสดีค่ะ เมื่อกี้ดิฉันหันมาสบตาคุณเปรมศิริ ยิ้มตาหวาน ดิฉันรอดน่ะค่ะ แน่นอน เพราะนั่งคุยกับเราอยู่ตรงนี้ มีพยาธิอยู่ในสมอง 10 กว่าปี แล้วอยู่ได้ยังไงค่ะพี่
 คุณเปรมศิริ : ตอนที่ขึ้นไป 10 กว่าปี ไม่ทราบเลยว่าขึ้นไป จนกระทั่งมีอาการขึ้นมาคือ ชัก ก็เลยทราบว่าในสมองของเรามีพยาธิขึ้นไปสิงสู่อยู่ 10 กว่าปีมาแล้ว
คุณช่อผกา : ก่อนที่จะชักมันมีอาการอะไรสำแดงหรือเปล่าค่ะ
คุณเปรมศิริ : ตอนนั้นทำงานสายการบินอยู่แถวสยามสแควร์ สมัยก่อนนี้ยังไม่มีวันเวย์ ก็ออกจากสยามสแควร์จะขับรถไปทางสุขุมวิท พอติดไฟแดงอยู่ตรงสี่แยกราชประสงค์ก็รู้สึกทำไมตาพร่าๆ เหมือนกับมองพระอาทิตย์มาแล้วเป็นดาวๆ เลยตัดสินใจเลี้ยวขวาเข้าไปทางโรงแรมเอราวัณ โทรหาคุณแม่ บอกคุณแม่ว่าไม่สบาย ประโยคแรกพี่พูดว่า ตั้มไม่สบาย สักครู่หนึ่งคุณพ่อมาก่อน ตอนที่พ่อมาเห็นฟุบอยู่ที่โต๊ะแล้ว
คุณช่อผกา : ไปโรงพยาบาลรู้สึกตัวหรือไม่ค่ะ
คุณเปรมศิริ : ไม่รู้สึกค่ะ
คุณช่อผกา : หมดสติไปแล้วใช่ไหมค่ะ
คุณเปรมศิริ : ไม่รู้สึกอะไรเลยค่ะ พ่อแม่พยุงกันออกมาแล้วจับเข้าไปในนั่งรถ ขณะที่เข้าไปนั่งเบาะหลังรถเกร็งขึ้นมา  คุณช่อผกา : อยู่ดีๆ เห็นเป็นดาว แล้วก็วูบ แล้วก็เกร็งชัก คุณหมอค่ะ แบบนี้ถ้าไปถึงโรงพยาบาลแพทย์ทำยังไงต่อค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ส่วนใหญ่ถ้าเราซักประวัติได้จริงๆ ก็บ่งว่าน่าจะเป็นเรื่องของอาการชักมากที่สุด เนื่องจากว่าอาการที่เห็นแสง เป็นอาการเตือนนะครับ แล้วติดตามด้วยอาการเหม่อลอย ไม่รู้ตัว เราเรียกว่า อาการวูบครับ
คุณช่อผกา : เป็นสมองแน่นอนน่ะค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : เป็นเรื่องของสมองแน่นอนครับ เสร็จแล้วสุดท้ายก็คือ เนื่องจากว่าอาการชักเป็นมากขึ้น ก็จะมีอาการเกร็งตามมา สิ่งอันนี้ก็คือ บ่ง ว่าน่าจะมาพยาธิสภาพในสมอง จะต้องมีการตรวจอย่างเร่งด่วนครับ การตรวจก็เช่น อาจจะต้องดูเรื่องของคลื่นสมอง และการทำเอกซเรย์สมอง ซึ่งสามารถที่จะวินิจฉัยว่าอะไรคือ พยาธิสภาพในสมองในส่วนนั้นครับ ที่ทำให้เกิดอาการวูบเกิดขึ้น คุณช่อผกา : สแกนแล้วผลออกมาเป็นยังไงครับ
คุณเปรมศิริ : มีแคลเซี่ยม แคลเซี่ยมนี่เกิดจากการที่พยาธิขึ้นไปอยู่แล้วแคลเซี่ยมไปเคลือบอยู่  คุณช่อผกา : กี่จุดค่ะ
คุณเปรมศิริ : หลายจุดเหมือนกัน แต่อยู่ที่ซีกขวา คุณหมอที่รักษาบอกว่า คุณยังโชคดีกว่าหลายๆ คน เพราะว่าบางคนเป็นที่ด้านหน้าของสมอง แล้วทำงานไม่ได้เลย คอตกอยู่ตลอดเวลา ยกคอขึ้นไม่ได้เลย เราก็ยังโชคดีกว่าหลายๆ คน ยังกลับมาทำงานต่อได้ค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ส่วนใหญ่ตัวพยาธิพอเข้าไปในสมอง ในช่วงแรกจะเกิดปฏิกิริยาอักเสบในสมอง แต่พอไปสักระยะหนึ่งแล้วกลไกของร่างกายพยายามจะทำให้พยาธิตายลง พอตายก็จะเกิดมีหินปูนมาเกาะอยู่ การที่เกิดแคลเซี่ยมนั่นแสดงว่า ตัวพยาธิได้เสียชีวิตไปแล้ว แต่สิ่งที่เกิดขึ้นเป็นหินปูนที่คล้ายๆ เป็น แผลเป็นในสมอง แผลเป็นตัวนี้จะเป็นปัญหาระยะยาว เนื่องจากว่าจะทำให้ไฟฟ้าในสมองส่วนตำแหน่งนั้นผิดปกติ แล้วทำให้เกิดอาการวูบ หรืออาการชักตามมาได้ เราบอกไม่ได้ว่าแคลเซี่ยมตัวนี้เกิดเมื่อไหร่ แต่คงเกิดมาสักระยะหนึ่งแล้ว โดยที่คนไข้ไม่มีอาการเลย ซึ่งตรงนี้ก็เป็นปัญหาค่อนข้างเยอะ เพราะว่าบางคนที่มีหินปูนแล้วไม่ทราบว่าตัวเองมีโรค แล้วพอดีไปอดนอน หรือเหนื่อยนิดหนึ่งก็เกิดอาการวูบขึ้นมา พอวูบก็มาพบแพทย์ก็จะตรวจเจอว่ามีตัวพยาธิอยู่ในสมองแล้ว ซึ่งเคยเป็นมาก่อนนะครับ
คุณช่อผกา : งั้นคงต้องถามว่า ไปรับทานอะไรมาเหรอค่ะ คุณพี่ขา
คุณเปรมศิริ : ไม่ทราบค่ะ ลองถามคุณหมอเหมือนกัน คิดว่าคงจะเป็นตัวอ่อนพยาธิที่อยู่ในผักสดที่ล้างไม่สะอาด คุณช่อผกา : เดี๋ยวค่ะ ขอถามเมนูสุดโปรดที่มีความเสี่ยง คุณหมอค่ะ มันคือ พวกอาหารสุกๆ ดิบๆ ทุกชนิดถูกต้องมั้ยค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ถูกต้องครับ  คุณช่อผกา : ทั้งเนื้อ นม ไข่ ผัก ผลไม้ทั้งหมดเลยน่ะค่ะ
คุณเปรมศิริ : และผักสดที่ทานกับส้มตำ
คุณช่อผกา : คุณหมอขา เป็นไปได้หรือไม่ค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : เป็นไปได้ครับ สมัยก่อนเราเชื่อว่าเป็นจากเนื้อที่สุกๆ ดิบๆ อย่างเดียวนะครับ แต่จริงๆ แล้ว ทุกคนลืมนึกถึงไปว่า ผักที่ไม่ได้รับการล้างให้สะอาด หรือผักบางอย่างที่เป็นปล้องๆ ซึ่งบางทีเราล้างแล้วแต่ล้างไม่สะอาด เนื่องจากมันเป็นปล้องด้านในใช่มั้ยครับ แล้วเราบริโภคเป็นสุกๆ ดิบๆ เข้าไป ซึ่งโอกาสจะได้รับพยาธิเข้าไปค่อนข้างสูงมาก
คุณช่อผกา : เรากินส้มตำกันทุกคน เราก็กินผักบุ้ง กินผักแนมทั้งหลาย อย่างนี้ไปซื้อแม่ค้ามาล้างไม่สะอาดก็แย่ซิค่ะ คุณหมอ
ดร.นพ.โยธิน : ครับ ก็มีความเสี่ยงที่จะติดได้ คือ ไม่จำเป็นต้องทุกครั้งที่ติด คือ ถ้าเกิดว่าโดยส่วนใหญ่ถ้าพยาธิตัวนี้สามารถที่จะดูดซึมเข้าไปในลำไส้ในขณะ นั้นได้ก็จะเกิดปัญหาตามมา แต่หลายคนอาจจะโชคดีไม่เกิดขึ้น แต่ว่าหลายคนก็ไม่โชคดีที่เกิดพยาธิตามมาเข้าไปในร่างกาย คุณช่อผกา : สรุปแล้วแต่แจ็คพ็อตว่าโดนหรือเปล่า แต่ที่สำคัญก็คือ ต้องระวัง
ดร.นพ.โยธิน : ครับผม  คุณช่อผกา : ที่นี้มาถามว่าเป็นแล้วรักษายังไงค่ะ พี่
คุณเปรมศิริ : รักษาโดยการทานยากันชัก แล้วหาคุณหมอบ่อยมาก แรกๆ อาทิตย์ละครั้ง พอหลังๆ จาก นั้นก็เป็นเดือนละครั้งตลอดเวลา ทานยากันชักอยู่ 10 ปีเต็มๆ คุณหมอจะคอยติดตามผลดูว่า มีการชักเกิดขึ้นอีกหรือเปล่าหลังจากนั้น 10 ปีที่ผ่านมาไม่ชักเลย
ดร.นพ.โยธิน : ครับ คือ ต้องสองอย่างร่วมกัน การทานยา ยาจะไปออกฤทธิ์ที่ระดับเซลล์แล้วไปกดไฟฟ้าตัวนั้นให้กลับมาเป็นปกตินะครับ อันที่สองคือ การป้องกันตัวกระตุ้น คือ ต้องระวังอย่างมาก อย่างที่บอกต้องไม่อดนอน ไม่เครียด ทานยาต้องสม่ำเสมอ
คุณช่อผกา : คุณหมอค่ะ ดิฉันเก็บข่าวมาหนึ่งข่าว อันนี้ไปค้นมาเมื่อประมาณปีที่แล้วค่ะ พาดหัวข่าวอย่างนี้น่ะค่ะ กินดิบหอยโข่งใต้หวัน คนงานไทยพยาธิขึ้นสมองโคม่า เขาบอกที่ไต้หวันฮิตมากเลย หอยโข่งทอด แต่บรรดาพี่ไทยเป็นคนงาน ก็เปิบพิสดารกินดิบๆ นั่งกินกันอยู่ 4 คน ล้มฟาดไป 2 หามส่งโรงพยาบาลอาการสาหัส หมอบอกว่าสมองอักเสบ เยื่อสมองตายถาวร เป็นตายเท่ากัน อันนี้กินเข้าไปแค่ 2 อาทิตย์ออกอาการ แต่คุณพี่อยู่เป็นปีๆ 10 ปี ทำไมมันต่างกันอย่างนี้ล่ะค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : พยาธิมีหลายชนิดที่เข้าไปที่สมองได้ ส่วนใหญ่ที่เจอบ่อยๆ ก็พยาธิตัวที่เข้าไปทำให้เกิดหินปูนหรือทำให้เกิดการชัก นอกจากนี้ยังมีตัวจี๊ด  คุณช่อผกา : มีชื่อหรือไม่ค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : เป็นพวกพยาธิตัวตืด สมัยก่อนติดมาจากเนื้อหมูดิบ แต่อย่างไรก็ตามวงจรอันนี้อาจจะตกลงไปในน้ำ แล้วไปสัมผัสกับส่วนของผัก แล้วเวลาเราทานผักดิบเข้าไป อาจจะทำให้ได้รับพยาธิตัวนี้เข้าไป นอกจากนี้พยาธิตัวจี๊ดก็เป็นปัญหาหนึ่งที่เจอบ่อยนะครับ ตัวจี๊ดถ้าเข้าไปในสมองก็ทำให้เกิดการทำลายของสมองนะครับ ทำให้เกิดอัมพฤษ อัมพาต หรือว่าสมองบวมแล้วเสียชีวิตจากสมองบวมได้ อาจเกิดเลือดออกในสมองได้เช่นกันครับ
คุณช่อผกา : ในพวกของสุกๆ ดิบๆ ในเนื้อ ในแหนมทั้งหลายแหล่น่ะค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ครับผม ต้องหลีกเลี่ยงครับ คุณช่อผกา : ฟังดูแล้วเหมือนกับว่า มันอยู่ที่ว่าเราทานอะไรใช่มั้ยค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ทานให้อร่อย แต่ว่าต้องปลอดภัย อย่าไปทานของสุกๆ ดิบๆ ที่ยังทำไม่สุก อันนั้นจะมีความเสี่ยงค่อนข้างสูงครับ
คุณช่อผกา : ถ้าคิดจะเสี่ยงทานของดิบ ก็แปลว่าเสี่ยงมีเพื่อนเป็นพยาธิใช่มั้ยค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ครับผม ถูกต้อง  คุณช่อผกา : วันนี้ได้ตอกย้ำกันน่ะค่ะ ว่าข้อพึงระวังที่เรียนในสุขศึกษาตอนเด็กๆ เป็นเรื่องที่ต้องปฏิบัติค่ะ อาหารที่สุกๆ ดิบๆ ล้างไม่สะอาด ปรุงไม่ถูกสุขลักษณะ ถ้ากินเข้าไปก็มีโอกาสเสี่ยงที่จะได้รับเชื้อโรค โดยเฉพาะพยาธิค่ะ วันนี้ต้องขอบพระคุณมากเลย ที่มาถ่ายทอดเรื่องใกล้ตัว แต่ใกล้ตัวแบบนี้ ดิฉันว่ามีสิทธิ์ทุกคนน่ะ เสียวๆ เหมือนกันน่ะค่ะ
ดร.นพ.โยธิน : ต้องป้องกันและต้องระวังครับ
|