สัญญาณฤดูใบไม้ผลิดาวอังคาร

สัญญาณฤดูใบไม้ผลิดาวอังคาร

            ยานอวกาศที่กำลังโคจรรอบดาวอังคาร(Mars) พบร่องรอยของน้ำพุที่กำลังเอ่อขึ้นมาจากดาวเคราะห์สีแดงดวงนี้   
บริเวณขั้วดาวอังคารมีขั้วน้ำแข็งแห้งหรือคาร์บอนไดออกไซด์(carbon dioxide) ในสภาพแช่แข็งที่ปรากฏตามฤดูกาลขณะนี้กำลังเริ่มระเหิดหรือเปลี่ยนสถานะจากของแข็งไปเป็นก๊าซ และได้เริ่มห่วงโซ่ของปรากฏการณ์ให้ถูกตรวจจับโดยยานอวกาศ Mars Reconnaissance Orbiter(MRO)

การเปลี่ยนแปลงฤดูกาลบนดาวอังคารมีผลต่อขนาดของแผ่นน้ำแข็งแห้งบริเวณขั้วเหนือ image courtesy of nasaimages.org
https://www.thaispaceweather.com/news/April09/090403_1.jpg

       Candice Hansen-Koharcheck นักวิทยาศาสตร์ประจำโครงการ MRO  ณ ศูนย์ปฏิบัติการณ์เครื่องยนต์ขับดันไอพ่น(Jet Propulsion Laboratory:JPL) ในเมืองพาซาเดนา(Pasadena) มลรัฐคาลิฟอร์เนีย(California) สหรัฐอเมริกา เผยว่า “น้ำพุบนดาวอังคารมีความแตกต่างจากน้ำพุบนโลกอย่างสิ้นเชิง เนื่องจากดาวอังคารไม่ได้มีขั้วน้ำแข็งอยู่ตลอดเวลา  แต่เป็นขั้วแผ่นคาร์บอนไดออกไซด์ขาวที่เปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาล  ซึ่งสำหรับบนโลกก็คือน้ำแข็งแห้ง”
ขั้วน้ำแข็งดาวอังคารแต่ละฤดูหนาวคือคาร์บอนไดออกไซด์แข็งที่เปลี่ยนสถานะเป็นของแข็งและทำให้เกิดชั้นน้ำแข็งแห้งหนามากกว่า 8 ฟุต  การมาของฤดูใบไม้ผลิอันอบอุ่นทำให้น้ำแข็งแห้งเริ่มระเหิด และทำให้แผ่นน้ำแข็งบางลงจากด้านบนและล่าง
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ใต้แผ่นน้ำแข็งมักจะไหลผ่านขึ้นมาในบริเวณเดิมเหมือนเช่นทุกปี ทายที่สุดก็สร้างช่องทางหรือโพรงภายในผิวดาวเคราะห์  MRO ค้นพบโครงข่ายคล้ายใยแมงมุมอันเนื่องมาจากรอยแตกที่ยังคงหลงเหลืออยู่แม้ว่าแผ่นขั้วน้ำแข็งจะหายไปแล้ว

ภาพจากกล้องถ่ายภาพ Resolution Imaging Science Experiment (HiRISE) camera บนยาน Mars Reconnaissance Orbiter ของ NASA  แสดงเวลาทีพวยก๊าซเกิด บริเวณด้านบนและด้านล่างจะเห็นร่องรอยของสสารที่ถูกพ่นออกมาเหนือผิวดาวแล้วปลิวไปตามลมก่อนตกถึงพื้น ซึ่งมีทิศทางต่างกัน  ณ เวลาต่างๆ Credit: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
https://www.thaispaceweather.com/news/April09/090403_2.jpg

             ความดันจากก๊าซที่ระเหยออกมาใหม่ๆ จะสะสมตัวขึ้นภายในใต้แผ่นน้ำแข็งบางๆ ซึ่งพร้อมจะพ่นเอาก๊าซและฝุ่นขึ้นมาเมื่อแผ่นน้ำแข็งมีรอยแยก  Hansen-Koharcheck  กล่าวว่า “อะไรก็ตามที่เกิดขึ้นบนดาวอังคาร  เราคิดว่ามันเป็นเพราะแผ่นน้ำแข็งบาง   และก๊าซเบื้องใต้แผ่นน้ำแข็งที่สะสมความดัน”   “และที่ก๊าซใต้น้ำแข็งพบจุดที่เปราะบางหรือรอยแยกของแผ่นน้ำแข็ง มันจะพุ่งออกมาตามรอยนั้น บ่อยครั้งที่พาเอาฝุ่นขนาดเล็กจากใต้ผิวขึ้นมาด้วย” 
      ฝุ่นดังกล่าวจะปลิววนไปตามลมก่อนที่จะตกลงมาบนพื้นกลายเป็นเศษวัสดุกองอยู่บนพื้นผิวน้ำแข็งโดยกองอยู่รอบๆ รอยแยกจนมีรูปร่างรูปร่างเหมือนพัด  กลายเป็นจุดบ่งชี้ตำแหน่งทิศทางของลมในบริเวณขั้วดาวอังคาร ณ เวลานั้นๆ 

คาร์บอนไดออกไซด์แข่งหรือน้ำแข็งแห้ง มีส่วนในการปลดปล่อยก๊าซและฝุ่นจากใต้พื้นดิน ในช่วงเข้าเปลี่ยนฤดูเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิของดาวอังคาร Credit: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
https://www.thaispaceweather.com/news/April09/090403_3.jpg

         กระบวนการเปลี่ยนผ่านจากฤดูหนาวสู่ฤดูใบไม้ผลิบนดาวอังคารมีความแตกต่างจากโลก  ที่ซึ่งน้ำแข็งละลายจากของแข็งเป็นของเหลว ออกมา  นักวิทยาศาสตร์ยังคงพยายามค้นหาสายธารน้ำไหลบนผิวดาวอังคาร เพราะเชื่อว่าอาจจะมีน้ำแข็งใต้ผิวดินละลายกลายเป็นน้ำออกมาก  หรือแม้แต่ในภูเขาไฟ

ที่มา : https://www.thaispaceweather.com/news.html#090403

 
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=46