นวัตกรรมการเรียนการสอน

                   ในการพัฒนาการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ   และเพื่อให้เกิดประสิทธิผลในบั้นปลายนั้นจำเป็นอย่างยิ่งที่ครู –อาจารย์   จะต้องพยายามค้นคว้าวิธีการใหม่ ๆ ที่ครู – อาจารย์คิดค้นขึ้นในรูปแบบต่าง ๆ  นั้น  คือ นวัตกรรมทางการศึกษานั้นเอง

 ความหมาย    คำจำกัดความของคำว่า   “นวัตกรรมทางการศึกษา”   จึงหมายถึงสิ่งประดิษฐ์หรือวิธีการใหม่ ๆ  หรือปรับปรุงของเก่าให้เหมาะสม    โดยมีการทดลองหรือพัฒนาจนเป็นที่น่าเชื่อถือได้ว่าจะมีผลดีในทางปฏิบัติสามารถนำไปใช้ในระบบได้อย่างมีประสิทธิภาพ   และถ้าส่งผลงานในลักษณะนี้ต้องมีเอกสารประกอบด้วย

 ความสำคัญของนวัตกรรมทางการศึกษา   ก็คือ   สามารถนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในวงการศึกษาสรุปได้  ดังนี้

1.      เพื่อนำนวัตกรรมมาใช้แก้ปัญหาในเรื่องการเรียนการสอน  เช่น 

1.1  ปัญหาเรื่องวิธีการสอน   ปัญหาที่มักพบอยู่เสมอ  คือ  ครูส่วนใหญ่ยังคง

ยึดรูปแบบการสอนแบบบรรยาย    โดยมีครูเป็นศูนย์กลางมากกว่าการสอนในรูปแบบอื่น    การสอนด้วยวิธีการแบบนี้เป็นการสอนที่ขาดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในบั้นปลาย   เพราะนอกจากจะทำให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่าย   ขาดความสนใจแล้ว    ยังเป็นการปิดกั้นความคิด   และสติปัญญาของผู้เรียนให้อยู่ในขอบเขตจำกัดอีกด้วย

1.2   ปัญหาด้านเนื้อหาวิชา   บางวิชาเนื้อหามาก    และบางวิชามีเนื้อหาเป็น

นามธรรมยากแก่การเข้าใจ    จึงจำเป็นจะต้องนำเทคนิคการสอนและสื่อมาช่วย

1.3      ปัญหาเรื่องอุปกรณ์การสอน   บางเนื้อหามีสื่อการสอนเป็นจำนวนน้อย

ไม่เพียงพอต่อการนำไปใช้    เพื่อทำให้นักเรียนเกิดความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาวิชาได้ง่ายขึ้นจึงจำเป็นต้องมีการพัฒนาคิดค้นหาเทคนิควิธีการสอน   และผลิตสื่อการสอนใหม่  ๆ  เพื่อนำมาใช้ทำให้การเรียนการสอนบรรลุเป้าหมายได้

                   2.   เพื่อนำนวัตกรรมไปใช้ในการพัฒนาการเรียนการสอน   ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นและเป็นประโยชน์ต่อการศึกษา    โดยการนำสิ่งประดิษฐ์หรือแนวความคิดใหม่ ๆ  ในการเรียนการสอนนั้นเผยแพร่ไปสู่ครู – อาจารย์ท่านอื่น ๆ  หรือเพื่อเป็นตัวอย่างอีกรูปแบบหนึ่งให้กับครู – อาจารย์ที่สอนในวิชาเดียวกัน   ได้นำแนวความคิดไปปรับปรุงใช้หรือผลิตสื่อการสอนใหม่ ๆ  เพื่อนำมาใช้ในการพัฒนาการเรียนการสอนต่อไป

ขั้นตอน

                   1.  ขั้นเตรียมการและวางแผนในการจัดทำผลงาน   จะต้องมีการ

1.1      กำหนดรูปแบบของผลงาน

1.2      กำหนดเป้าหมายและขอบข่ายของเนื้อหาวิชา

1.3      กำหนดเป้าหมายและขอบข่ายของเนื้อหาวิชา

2.      ขั้นตอนการจัดทำผลงาน

2.1  นำหลักสูตร   เนื้อหา   และจุดประสงค์การเรียนรู้ในวิชานั้นเป็นหลักในการจัด

2.2   กำหนดโครงสร้างของผลงาน   (ใช้ในภาคเรียนใดและแต่ละเรื่องจะจัดทำสื่อเป็นจำนวนเท่าใดบ้าง)

3.      ขั้นทดลองนำผลงานไปใช้   เช่น

3.1      ทดลองกับกลุ่มตัวอย่าง

3.2      ควรมีการวิจัยสื่อที่จะนำไปทดลองใช้    เพื่อวัดประสิทธิภาพของสื่อที่ผลิตขึ้นว่าสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อผู้เรียน    ในด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเจตคติต่อการเรียนการสอนเพียงใด

3.3      เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยนั้น   ควรจัดทำให้สามารถวัดผลได้อย่างชัดเจน

4.      ขั้นนำผลงานไปใช้  

-          ควรอธิบายกรรมวิธีในการนำไปใช้ได้อย่างละเอียดและเป็นขั้นตอน

5.      ผลของการนำไปใช้

-          อธิบายให้เห็นว่าสิ่งประดิษฐ์นั้น   สามารถนำไปใช้ในการแก้ปัญหาหรือนำไปเพื่อพัฒนาการเรียนการสอนได้อย่างไรบ้าง

6.      ขั้นการเผยแพร่และสร้างการยอมรับ

-   เพื่อเป็นหลักฐานยืนยันว่าสื่อนวัตกรรมที่ประดิษฐ์ขึ้นนั้น   มีประโยชน์อย่างแท้จริงต่อการเรียนการสอน   จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการเผยแพร่   เพื่อให้เกิดการยอมรับในวงการศึกษา

ขั้นตอนนี้    ควรอธิบายโดยละเอียดว่า    ได้มีการเผยแพร่ที่ใด    หรือใน

ลักษณะใดบ้าง  โดยอาจแบ่งประเภทให้เห็นชัดเจนว่า

-          การเผยแพร่ในโรงเรียน

-          การเผยแพร่แก่สาธารณะในวงการศึกษา

รูปแบบนวัตกรรม

                   นวัตกรรมสามารถจัดทำได้หลายรูปแบบ   เช่น

-          แผนการสอน

-          ชุดการสอน

-          คู่มือครู

-          บทเรียนสำเร็จรูป

-          สไลด์

-          ใบความรู้                          ทุกรูปแบบต้องมีคู่มือในการใช้สื่อด้วย

-          สิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ

-          เกม

-          ฯลฯ

 เทคนิคในการจัดทำ

1.      ในการผลิตสื่อการสอน    ควรเน้นในเรื่องความประหยัดและให้เกิด

ประโยชน์ในการพัฒนาการเรียนการสอน  (ทำจริง – ใช้จริง – มีประโยชน์ต่อนักเรียนจริง)

2.      ต้องมีคู่มือในการใช้สื่อและสิ่งประดิษฐ์ที่สามารถให้รายละเอียดในเรื่องต่าง ๆ

-          จุดประสงค์ในการสร้างสื่อ

-          วัสดุอุปกรณ์และค่าใช้จ่าย

-          รูปแบบที่ต้นแบบ

-          วิธีการทำ / ผลิต / ประดิษฐ์

-          การทดลองใช้ / การปรับปรุงแก้ไข

-          ประโยชน์ / การนำไปใช้

-          คุณภาพ / ประสิทธิภาพ /

-          หลักฐานการนำไปใช้

อ้างอิง : สมเดช  สีแสง และคณะ. 2543.ปฏิรูปการเรียนรู้สู่การพัฒนาวิชาชีพครูตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ. นครสวรรค์ : ริมปิง
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1701