แมงมุมกับซูเปอร์ฮีโร่ สไปเดอร์แมน

        ในวันอินเตอร์เนชัลแนล ฟรี คอมมิค บุ๊ก เดย์' ที่ร้านหนังสือการ์ตูน อะเดลเลด คอมมิค เซ็นเตอร์
ในประเทศออสเตรเลีย  ซึ่งเป็นวันที่จัดให้นักอ่านมีโอกาสกระทบไหล่นักเขียนการ์ตูนชื่อดัง  
มิเชล โบลเดอร์สโตน ผู้สวมชุดสไปเดอร์แมน สามารถรวบตัวคนร้ายที่พยายามขโมยชุดหนังสือรวมเล่ม X-Men มูลค่าราว 160 ดอลลาร์ออสเตรเลีย (ประมาณ 4,700 บาท)  ให้เจ้าหน้าที่ตำรวจได้ 
(ที่มา  https://www.thairath.co.th/content/oversea/80962)     

        ภาพที่ 1 (ที่มา https://www.innovative-network.com/home/images/resized/images/stories/tech7_1024_768.jpg )

         จากซูเปอร์ฮีโร่ยอดนิยม ไอ้แมงมุม หรือ สไปเดอร์แมน ที่เป็นขวัญใจของหลาย ๆ คนทั่วโลกแล้ว  ต่อจากนี้มารู้จักแมงมุมตัวจริงกันนะคะ   แมงมุมจัดเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ไม่ใช่แมลงเพราะแมงมุม มี  8  ขาส่วนแมลงมี 6 ขา แมงมุมไม่มีปีก และมีลำตัวแค่ 2 ส่วน คือส่วนหน้า ที่ประกอบไปด้วยส่วนหัวและอกที่เชื่อมติดกัน และส่วนหลัง ก็คือ ส่วนท้อง  แมงมุมจะชักใยเพื่อสร้างที่อยู่อันปลอดภัย และใช้จับเหยื่อนอกจากนี้ยังใช้ใยสร้างถุงใส่ไข่ของมันด้วย

      ****  เรามาศึกษารายละเอียดของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังและแมงมุมกันนะคะ****

ภาพที่  2  แมงมุม (ที่มา  https://www.alisuasaming.com/Image/animal/c2.jpg)

เนื้อหาเกี่ยวข้องกับ   สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์    ทุกระดับชั้น  และผู้สนใจทั่วไป

เรื่อง   สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง

            สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง (Invertebrates) หมายความรวมถึงสัตว์ที่ไม่มีแท่งกระดูกสันหลังสำหรับยึดติดให้เป็นส่วนเดียวกันของร่างกาย จัดเป็นสัตว์ประเภทที่ไม่มีกระดูก (Bone) อยู่ภายในร่างกายหรือ
มีเพียงแค่กระดูกอ่อน (Cartilage) มีความแตกต่างจากสัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง ที่ทั้งหมดถูกจัดอยู่ใน
ไฟลัมเดียวในอาณาจักรสัตว์ แต่สำหรับสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง มีจำนวนมากมายหลากหลายไฟลัม และ
มีจำนวนมากกว่าสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังมากที่สุดในโลก

           สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง  แบ่งเป็น     8    ประเภท ดังนี้

                     ภาพที่  3   แมงมุม ( ที่มา https://www.siamfishing.com/board/upload11/114001437916588.jpg )
          
          1.พวกฟองน้ำ 
              ฟองน้ำ เป็นสิ่งมีชีวิตจำพวกเดียวในไฟลัมพอริเฟอรา  เป็นสัตว์หลายเซลล์ที่มีวิวัฒนาการต่ำสุด 
มีรูปร่างคล้ายแจกันที่มีรูพรุนเล็ก ๆ ทั่วตัว ซึ่งเป็นช่องทางให้น้ำผ่านเข้าไปในลำตัว มีเซลล์เรียงกันเป็นสองชั้นแต่ยังไม่มีเส้นประสาทและกล้ามเนื้อที่แท้จริง ไม่มีอวัยวะและทางเดินอาหาร ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในน้ำทะเล มีบางชนิดเท่านั้นที่อาศัยอยู่ในน้ำจืด ตัวอ่อนของฟองน้ำนั้นมีเซลล์ที่สามารถว่ายได้น้ำได้  เรียกระยะนี้ว่า แอมพิบลาสทูลา (Amphiblastula) โดยจะว่ายน้ำไปเกาะตามก้อนหิน เมื่อเจริญเติบโตแล้ว
จะกลายเป็นฟองน้ำที่ไม่สามารถ เคลื่อนที่ได้ ฟองน้ำในปัจจุบันมีอยู่ประมาณ 5,000 สายพันธุ์ มักพบ
ในเขตน้ำลึกกลางมหาสมุทร (ลึกประมาณ 8,500 เมตร)

          2.พวกสัตว์ลำตัวกลวง 
              พวกสัตว์ลำตัวกลวง ได้แก่ ไฮดรา แมงกะพรุน ดอกไม้ทะเล ปะการัง และกัลปังหา ส่วนใหญ่พบตามชายฝั่งลงไปจนถึงทะเลลึก บางชนิดพบในน้ำจืด กลางลำตัวเป็นท่อกลวง มีอวัยวะคล้ายหนวดหลายเส้น ภายในหนวดนี้มีเข็มพิษจำนวนมาก เมื่อสัมผัสจะทำให้ผิวหนังระคายเคืองและพิษจากเข็มพิษบางชนิดทำให้สัตว์เป็นอัมพาตได้ สัตว์กลุ่มนี้มีประโยชน์ต่อมนุษย์โดยเฉพาะพวกปะการัง เสมือนเป็นป่าใต้น้ำ 
ที่เป็นแหล่งที่อยู่อาศัย ที่เจริญเติบโตและหลบภัยของสัตว์น้ำนานาชนิด

   ภาพที่  4  ดอกไม้ทะเล (ที่มา https://learners.in.th/file/phenpaka/as7.jpg)

          3.พวกพยาธิ 

               พยาธิ เป็นสิ่งมีชีวิตประเภทปรสิต ดำรงชีวิตอยู่ได้โดยการแย่งและดูดซึมสารอาหารจากร่างกาย และสืบพันธุ์ในร่างกายของคนและสัตว์ บางชนิดก็ไม่ก่อความเดือดร้อนต่อร่างกายคนและสัตว์ที่มันอาศัยอยู่ เพียงแต่แย่งดูดซึมอาหารเท่านั้น บางชนิดก็ก่อให้เกิดพยาธิสภาพรุนแรงถึงชีวิตได้ถ้าไม่ได้รับ
การรักษา พยาธิมีอยู่จำนวน 3200 ชนิด (varieties)ในสี่กลุ่มใหญ่คือ Protozoa, Trematoda, 
Cestoda และ Nematoda

          4.พวกสัตว์ทะเลผิวขรุขระ 

              มีสมาชิกได้แก่ ดาวทะเล ดาวเปราะ ปลิงทะเล เม่นทะเล พลับพลึงทะเลและเหรียญทะเล 
พบเฉพาะในทะเล ชื่อของไฟลัมหมายถึง  "สัตว์ที่มีผิวหนังเป็นหนาม" แต่ในที่นี้หมายถึงสัตว์ที่มีโครงร่างภายนอก ซึ่งมีลักษณะเป็นแผ่นหินปูน ทำให้ผิวลำตัวมักมีหนามรูปร่างต่างๆกันเคลื่อนที่โดยใช้เท้าต่อ หายใจโดยใช้ปุ่มตามผิวหนัง หรือใช้ช่องเหงือกทุกชนิดอาศัยอยู่ในทะเล ดำรงชีวิตเป็นสัตว์หน้าดิน
          
          5.พวกสัตว์ลำตัวกลม 
               พวกสัตว์ลำตัวกลมเป็นหนึ่งในพวกสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง สัตว์พวกนี้มีลักษณะเป็นวุ้น มีโพรงตรงกลางลำตัว มีช่องเปิดของลำตัวเพียงช่องเดียว ทำหน้าที่เป็นทั้งปากแลทวารหนัก อาหารเข้าและกากอาหารออกทางเดียวกัน มีเข็มพิษไว้ป้องกันตัวทุกชนิดอาศัยอยู่ในน้ำ
        
          6.พวกหอยกับหมึก 
              เป็นพวกที่มีลำตัวอ่อนนุ่ม ลักษณะทางด้านล่างของร่างกายมีอวัยวะเป็นแผ่นและมีกล้ามเนื้อ
ที่ช่วยผลักดันในการเคลื่อนที่  ซึ่งโดยส่วนใหญ่มีเปลือกหุ้มร่างกายคือเปลือกหอย    ส่วนพวกหมึกก็จะมีแกนภายในเพื่อค้ำจุนร่างกาย  ขณะที่ทากทะเลก็จัดอยู่ในกลุ่ม Mollusk   แต่ทากทะเลส่วนใหญ่เป็นพวกที่ไม่มีเปลือก
          
          7.พวกสัตว์มีขาเป็นข้อเป็นปล้อง 
              สัตว์ขาปล้อง เป็นไฟลัมหลักของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ที่มีขนาดของลำตัวแบ่งเป็นส่วน ๆ
3 ส่วน ได้แก่ ส่วนหัว ส่วนอกและส่วนท้อง ซึ่งสัตว์ขาปล้องบางจำพวกอาจจะมีส่วนหัวและส่วนอกที่เชื่อต่อกันเป็นส่วนเดียวกันด้วยก็ได้ จะมีเปลือกแข็งหุ้มบริเวณลำตัวสำหรับทำหน้าที่ป้องกันและช่วยพยุงร่างกายที่อ่อนนิ่มที่ซ่อนอยู่ภายใต้เปลือกแข็ง และที่สำคัญคือช่วยพยุงให้ร่างกายของพวกสัตว์ขาปล้อง มีรูปร่าง
ที่แน่นอน  สัตว์ขาปล้องจะมีช่องเปิดที่สำคัญ มีลักษณะเป็นรูจำนวน 2 รู และมีอวัยวะรับความรู้สึกที่ดี เคลื่อนที่ไปมาได้อย่างรวดเร็ว และหาอาหารได้อย่างง่ายดาย อาศัยอยู่เกือบทุกแห่งของโลก หรือ
อาจเรียกได้ว่าสัตว์ขาปล้องนั้นมีถิ่นอาศัยอยู่ทุกแห่งในโลก เรียกได้ว่าประมาณ 3/4 ของสัตว์ทั้งหลายภายในโลก คือ สัตว์จำพวกสัตว์ขาปล้อง

ภาพที่  5   แมงมุม  (ที่มา https://www.nikonianthailand.com/forum/photo/7482050808080809.jpg)

          8.พวกสัตว์มีกระดอง
               สัตว์มีกระดอง คือ สัตว์ชนิดพิเศษที่มีกระดองห่อหุ้ม เช่น เต่า ตะพาบ เป็นต้น กระดองช่วยป้องกันภัยอันตรายต่างๆ จากธรรมชาติได้ และช่วยในการหายใจ สัตว์มีกระดองพบได้ในทะเล หรือน้ำเค็ม สัตว์มีกระดองบางชนิดเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์
          
           ดังนั้น แมงมุม ที่เป็นต้นกำเนิดของ ไอ้แมงมุม  หรือ สไปเดอร์แมน จึงจัดเป็น 
สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังพวกสัตว์มีขาเป็นข้อเป็นปล้อง เป็นกลุ่มเดียวกับสัตว์หลายชนิด  
เช่น  แมงป่อง  แมงดาทะเล  เป็นต้นค่ะ

          ภาพที่  6   แมงป่อง (ที่มา https://diary.yenta4.com/diary_folder/188411/188411_uploaded/scorpion.JPG)

คำถาม VIP ชวนคิด

       1. แมงมุมจัดเป็นสัตว์ประเภทใด
       2. ทำไมแมงมุมจึงไม่จัดเป็นแมลง
       3. แมงมุมมีลักษณะพิเศษอย่างไร
       4.สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังแตกต่างจากสัตว์มีกระดูกสันหลังอย่างไร
       5.ยกตัวอย่างสัตว์ที่อยู่กลุ่มเดียวกับแมงมุมมีอะไรบ้าง

กิจกรรมเสนอแนะ

       1.ให้นักเรียนทายชื่อสัตว์ต่าง ๆ และลองจัดกลุ่มว่าอยู่ในประเภทใดเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง
           หรือ สัตว์มีกระดูกสันหลัง
       2.ให้นักเรียนลองเปรียบเทียบข้อแตกต่างของแมลงและแมงเป็นข้อ ๆ
       3. ให้นักเรียนสำรวจพื้นที่ในชุมชนว่ามีสัตว์ประเภทใดอยู่บ้าง
       
การบูรณาการ

      1. ให้นักเรียนนับจำนวนสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่พบในเขต ร.ร. และทำสถิติสัตว์ที่พบมากที่สุด
      2. ให้นักเรียนวาดภาพแมงมุม และสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอื่น ๆ 
      3. ให้นักเรียนเขียนเรียงความเกี่ยวกับแมงมุม
      4. ให้นักเรียนศึกษาลักษณะการอยู่ร่วมกันของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง
    

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

      1.https://www.thairath.co.th/content/oversea/80962
      2.https://th.wikipedia.org/wiki/แมงมุม
      3.https://th.wikipedia.org/wiki/สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง
      4.https://th.wikipedia.org/wiki/ฟองน้ำ
      5.https://th.wikipedia.org/wiki/พวกสัตว์ลำตัวกลวง
      6.https://th.wikipedia.org/wiki/พยาธิ
      7.https://th.wikipedia.org/wiki/เอไคโนดอร์มาทา
      8.https://th.wikipedia.org/wiki/พวกสัตว์ลำตัวกลม
      9.https://th.wikipedia.org/wiki/สัตว์ขาปล้อง
      10.https://th.wikipedia.org/wiki/พวกสัตว์มีกระดอง
      11.https://www.innovative-network.com/home/images/resized/images/stories/tech7_1024_768.jpg
      12.https://www.alisuasaming.com/Image/animal/c2.jpg
      13.https://www.nikonianthailand.com/forum/photo/7482050808080809.jpg
      14.https://www.siamfishing.com/board/upload11/114001437916588.jpg
      15.https://diary.yenta4.com/diary_folder/188411/188411_uploaded/scorpion.JPG

     
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2387