ความลับน่ารู้ของปลาฉลาม

        นักวิทยาศาสตร์สหรัฐ ฯ ได้พบความลับอย่างหนึ่งของปลาฉลาม คือชอบกัดคนมากที่สุดในวันอาทิตย์ ช่วงวันข้างขึ้น ในน้ำที่ลึกไม่เกิน 6 ฟุต เพราะคนชอบลงเล่นน้ำในวันหยุด และส่วนใหญ่ มักจะนุ่งกางเกงอาบน้ำสีดำขาว  ความจริงมันไม่ได้ตั้งใจจะกินคน แต่จะเข้าใจผิดว่าคนเล่นน้ำเป็นแมวน้ำ หรืออาหารของมันแบบอื่นบ่อย ๆ สถิติปลาฉลามกัดคน ในระหว่างปี พ.ศ. 2499-2551 พบว่า เมืองโวลูเวีย เคาน์ตี้ ถือได้ว่าเป็นเมืองหลวงของคนที่โดนกัดมากที่สุดของโลก ตามแถบชายฝั่งของเมืองยาว 72 กม. ถือได้ว่าเป็นบริเวณที่คนกับฉลามได้มาเจอกันมากที่สุดในโลก  ขณะเดียวกับในช่วงเดียวกันนั้น มีผู้ถูกฉลามกัดทั่วโลก 639 ราย ในจำนวนนี้ เกิดในอเมริกาชาติเดียว 275 ราย  
( ที่มา https://www.thairath.co.th/content/life/86290 ) 

                                                         ภาพที่ 1- 2 ปลาฉลามมีนิสัยดุร้าย
                  (ที่มา https://www.thaisecondhand.com/view/productpic/09/12/p7659106n1.jpg , 
                          https://www.nanmeebooks.com/webboard/uploadWebboard/ฉลาม.jpg
        ฉลามจัดเป็นสัตว์ที่มีความดุร้าย และอันตรายมากสำหรับมนุษย์ชนิดหนึ่งนะคะ  เพราะมีมนุษย์หลายรายที่โดนฉลามทำร้ายหรือบางรายตกเป็นอาหารอันโอชะของฉลามไปเลย  ดังนั้นคงไม่ต้องบรรยายความน่ากลัวของฉลามและฟันอันแหลมคมเท่ากับมีดโกนของมันที่มีลักษณะเหมือนใบเลื่อยนะคะ  ฉลามที่ถือว่าดุร้ายและน่ากลัวที่สุดในบรรดาฉลามก็คือ ปลาฉลามขาว ส่วนปลาฉลามที่ถือว่ามีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก คือ ปลาฉลามวาฬ ซึ่งโดยปกติแล้วปลาฉลามจะเข้าโจมตีมนุษย์เมื่อต้องการอาหารหรือได้กลิ่นคาวเลือด แต่ถึงจะดุร้ายยังไงปลาฉลามก็ถือเป็นสิ่งมีชีวิตที่น่าศึกษาชีวิตความเป็นอยู่ และการอนุรักษ์พันธุ์ของมันให้คงอยู่ต่อไปด้วยค่ะ 
     
                                  *********     มาศึกษาชีวิตของปลาฉลามกันนะคะ    ********
           
    

   
                                                                                   ภาพที่ 3 - 4  ลักษณะของปลาฉลาม
                                   ( ที่มาhttps://image.dekd.com/8/975057/8889495.jpg, 
                                         https://share.psu.ac.th/file/jaturong.d/ฉลาม.jpg )

          ลักษณะของปลากระดูกอ่อน (ปลาฉลาม)
           ปลากระดูกอ่อน(Cartilaginous Fish) มีโครงสร้างกระดูกประกอบไปด้วยเซลล์กระดูกอ่อนอย่างเดียว โดยมีหินปูนมาประกอบเป็นบางส่วน ส่วนมากมีเหงือกแยกออกเป็นช่อง 5 ช่อง มีเกล็ดแบบพลาคอยด์ (Placoid) ตัวผู้มีรยางค์เพศที่ครีบท้องเป็นติ่งยื่นเรียก 
แคลสเปอร์ (Clasper) โดยมากจะออกลูกเป็นตัว ขากรรไกรแยกออกจากกะโหลก ปลาจำพวกนี้พบทั่วโลกประมาณ 800 ชนิด เป็นปลากินเนื้อ ส่วนมากเป็นปลาทะเล ในน้ำจืดมีเพียงไม่กี่สิบชนิด มีหลายอันดับ (Order) หลายวงศ์ (Family) หลายสกุล (Genus) โดยปลาในกลุ่มปลากระดูกอ่อนนี้ที่รู้จักกันดี ก็ได้แก่ ปลาฉลาม ปลากระเบน ปลาฉนาก ปลาโรนัน เป็นต้น
           ปลากระดูกอ่อนส่วนใหญ่มีรูปร่างเรียวยาว ยกเว้น ปลากระเบน ส่วนใหญ่อยู่ในทะเล มีในน้ำจืดเพียงไม่กี่ชนิด เช่น ปลากระเบนน้ำจืด มีขนาดแตกต่างกันตามแต่ละสกุล แต่ละชนิด ตั้งแต่มีความยาวเพียงไม่ถึงฟุต จนถึง20 เมตร หนักถึง 34 ตันคือฉลามวาฬ(Rhincodon typus) ซึ่งเป็นปลาที่ใหญ่ที่สุดในโลก 
           ปลากระดูกอ่อน แบ่งเป็น 2 ประเภท
            1. ฮอโลเซฟาโล ช่องเหงือกไม่เปิดออกสู่ภายนอกโดยตรง แต่ผ่านโอเพอร์คิวลัม แชมเบอร์ ที่พัฒนามาจากขากรรไกรบน ขากรรไกรและฟันแข็งแรง ตัวอย่างเช่น ปลากระต่าย 
            2. อีลาสโมแบรนชิไอ มีช่องเหงือกเปิดออกสู่ภายนอกโดยตรง ได้แก่ ฉลาม กระเบน ฉนาก             
            กลุ่มปลาฉลาม            
            ปลาฉลามแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ดังนี้
            1. กลุ่มปลาฉลามผิวน้ำ   มีรูปร่างปราดเปรียวและว่ายน้ำตลอดเวลา  ลักษณะของฟันเป็นฟันมีความแหลมคมประดุจมีดโกนเรียงกันเป็นแถวอยู่ภายในปาก
            2. กลุ่มปลาฉลามหน้าดิน  มีนิสัยชอบกบดานอยู่นิ่งๆมากกว่าเคลื่อนที่ ฟันมีลักษณะเป็นฟันขบ กินซากสัตว์ที่ตายแล้วเป็นอาหาร ไม่ค่อยดุร้ายและส่วนใหญ่มีนิสัยขี้เล่น
            ชนิดของปลาฉลามที่รู้จักกันมากที่สุด             
            1. ปลาฉลามวาฬ (Whale shark)  ชื่อวิทยาศาสตร์   Rhincodon typus
                จัดเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก โตเต็มที่มีความยาวถึง 18 เมตร แต่ที่พบโดยทั่วไปมีความยาวประมาณ 7 - 8 เมตร เป็นปลาฉลามที่ไม่ดุร้าย  มีนิสัยน่ารัก กินแพลงก์ตอนเป็นอาหาร เป็นปลาที่ชาวประมงคุ้นเคยดีและยกย่องให้เป็นปลาเทพเจ้าโดยเชื่อกันว่าถ้ามีผู้ใดทำร้ายปลาฉลามวาฬจะทำให้ท้องทะเลปั่นป่วน ปลาฉลามวาฬสามารถ พบได้ทั้งทางฝั่งอ่าวไทย และฝั่งทะเลอันดามัน   
                                ภาพที่  5   ปลาฉลามวาฬ 
                                                                  (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
                                                
            2. ปลาฉลามวอบบีกอง (Wobbegong shark) 
                        ภาพที่  6  ปลาฉลามวอบบีกอง
                                                                 (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )


            3. ปลาฉลามหางยาว (Thresher shark) 
                    ภาพที่  7  ปลาฉลามหางยาว   
                                                                                 ( ที่มา  https://upic.me/i/6c/threshershark.jpg) 

            4. ปลาฉลามหินหรือปลาฉลามทราย  (Nurse shark) 
               ชื่อวิทยาศาสตร์  Chiloscyllium indicum 
               มีหลายชื่อ เช่น ฉลามดุก ฉลามขี้เซา ฉลามพยาบาล เป็นต้น ขนาดโตเต็มที่มีความยาวประมาณ 3 เมตรจัดเป็นปลาฉลามที่อาศัยหากินอยู่ตามพื้นทราย มีนิสัยรักสงบไม่ก้าวร้าวเมื่อไม่ถูกรบกวน มักพบอาศัยอยู่ตามโพรงหิน หรือในถ้ำใต้น้ำในเวลากลางวันและออกล่าเหยื่อในเวลากลางคืน
               ภาพที่ 8 ปลาฉลามหิน                                                  
                                                                          (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
            5. ปลาฉลามหัวค้อน (Hammerhead shark) ชื่อวิทยาศาสตร์  Sphyrna lewini 
                เป็นฉลามที่มีรูปร่างลักษณะเด่นคือมีส่วนหัวที่ยื่นยาวออกไป เหมือนค้อนตอกตะปู ขนาดโตเต็มที่มีความยาวประมาณ 4 เมตร  มีนิสัยไม่ก้าวร้าวแต่อาจทำอันตรายต่อมนุษย์ได้ พบทั้งทางฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามันปัจจุบันพบได้น้อยมาก
                   ภาพที่  9  ปลาฉลามหัวค้อน
                                                                            (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
            6. ปลาฉลามมาโก (Mako shark) 
               ภาพที่  10   ปลาฉลามมาโก
                                                                          (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
            7. ปลาฉลามหัวบาตร (Bull shark) 

              ภาพที่  11  ปลาฉลามหัวบาตร
                                                                           (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
            8. ปลาฉลามครีบดำ หรือ ปลาฉลามหูดำ (Blacktip reef shark) 
                ชื่อวิทยาศาสตร์  Carcharhinus melanopus 
                จัดเป็นปลาฉลามขนาดเล็ก ขนาดโตเต็มที่มีความยาวประมาณ 1.5 เมตร มีลักษณะเด่นตรงที่บริเวณปลายครีบกระโดงทั้งสามจะมีสีดำ ลำตัวมีสีเทาปนเหลือง ส่วนท้องมีสีขาว มีนิสัยไม่ก้าวร้าว และไม่ยอมเข้าใกล้มนุษย์มากนัก เป็นปลาฉลามที่พบได้บ่อยที่สุดในน่านน้ำไทย พบได้ทั้งทางฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามัน บริเวณแนวปะการังที่มีน้ำตื้น
               ภาพที่  12   ปลาฉลามครีบดำ
                                                                                              (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
            9. ปลาฉลามเลมอน (Lemon shark) 
              ภาพที่13 ปลาฉลามเลมอน                                               
                                                                            (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
           10.ปลาฉลามขาวยักษ์ (Great white shark) 
                มีช่วงหน้าท้องจะเป็นสีขาว และส่วนอื่น ๆจะเป็นสีเทา เพื่อให้ปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้ และเพื่ออำพรางตัวในการล่าเหยื่อเช่น มนุษย์เรา  บางคนที่ไม่ค่อยรู้เวลาลงทะเล อยู่ใกล้ฉลามถึง 15 ฟุตแล้วยังไม้รู้สึกตัว
              ภาพที่  14  ปลาฉลามขาวยักษ์
                                                                                   (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )
  
           11.ปลาฉลามเสือ (Tiger shark)   ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Galeocerdo cuvier 
               เป็นปลาฉลามขนาดใหญ่ ขนาดโตเต็มที่มีความยาวประมาณ 6 เมตร หัวมีลักษณะค่อนข้างป้านไม่เรียวแหลมเหมือนฉลามชนิดอื่น มีลายข้างลำตัวคล้ายกับลายของเสือ เมื่อโตขึ้นลายจางลง ปลาฉลามเสือจัดเป็นฉลามที่ดุร้ายที่สุดในน่านน้ำไทย มีนิสัยกินไม่เลือก ค่อนข้างหวงถิ่นและจะดุร้ายเฉพาะเวลาที่มีลูกอ่อน พบได้บริเวณชายฝั่งทะเลทั้งทางฝั่งอ่าวไทยและฝั่งทะเลอันดามัน ปัจจุบันมีจำนวนลดลงอย่างมากจนพบได้ยาก
            ภาพที่  15   ปลาฉลามเสือ
                                                              (ที่มา   https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html )

                                            
           12. ปลาฉลามกบ ( Brown-band Bamboo Shark ) 
                 ชื่อวิทยาศาสตร์  Chiloscyllium punctatum 
                 เป็นฉลามหน้าดินที่มีขนาดเล็ก จัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับปลาฉลามหิน ขนาดโตเต็มที่มีความยาวประมาณ 1 เมตรรูปร่างลักษณะมีลำตัวเรียวยาว ส่วนหัวและลำตัวใหญ่ จะงอยปากกว้าง มีตาขนาดเล็ก ครีบหางแฉกบนโค้งเรียวยาวกว่าแฉกล่างในลูกปลาวัยอ่อนจะมีลายเป็นแถบสีขาวสลับดำคาดตามขวางลำตัวและจะค่อย ๆ จางลงเมื่อโตขึ้น
              ภาพที่  16   ปลาฉลามกบ    
                                                                         ( ที่มา  https://upic.me/i/xi/chiloscyllium_punctatum.jpg )
           13. ปลาฉลามเสือดาว ( Leopard Shark )  
                 ชื่อวิทยาศาสตร์  Stegostoma f asciatum 
                 เป็นฉลามหน้าดินขนาดปานกลาง มีความยาวประมาณ 2 เมตรชอบนอนนิ่งนิ่งอยู่กับพื้นท้องทะเลมีนิสัยขี้เล่นไม่ดุร้าย เมื่อยังมีขนาดเล็กจะมีลายตามลำตัว เมื่อโตขึ้นลายตามลำตัวจะจางหายไป และเปลี่ยนเป็นจุดคล้ายจุดของเสือดาว  
            ภาพที่   17  ปลาฉลามเสือดาว
                                                                        (ที่มา   https://www.marinerthai.com/sara/view.php?No=1267)

           14. ปลาฉลามสีเทา( Grey Reef Shark ) 
                 ชื่อวิทยาศาสตร์  Carcharhinus amblyrhynchus 
                 มีรูปร่างคล้ายปลาฉลามครีบเงินมาก แต่มีขนาดเล็กกว่าเป็นปลาฉลามที่มีลีลาท่าทางสง่างามมีความเฉพาะตัวในเวลาข่มขู่ศัตรูโดยการงอลำตัวและยกครีบหลังขึ้นสูงปล่อยให้กระโดงด้านข้างตกลงแนบชิดกับลำตัวก่อนเข้ามาใกล้ผู้บุกรุกเพื่อโจมตี มักอาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ตามแนวปะการัง เป็นฉลามที่ค่อนข้างก้าวร้าวและหวงถิ่น พบได้ทั้งทางฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามัน  

            ภาพที่   18  ปลาฉลามสีเทา
                                                                                   (ที่มา   https://upic.me/i/0r/42845927_0001.jpg  )

          15. ปลาฉลามครีบเงิน ( Siver Tip Shark )  
               ชื่อวิทยาศาสตร์  Carcharhinus melanopus ขนาดโตเต็มที่มีความยาวประมาณ3 เมตรเป็นฉลามที่มีรูปทรงสมส่วนสวยงาม มีจุดเด่นคือมีแต้มสีขาวบริเวณปลายหางและครีบกระโดงทั้งสาม ชอบอาศัยอยู่ตามบริเวณชายฝั่งทะเลทั่วไป ทั้งทางฝั่งอ่าวไทยและอันดามัน จัดเป็นฉลามที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์เมื่อถูกรบกวน แต่จะไม่ทำร้ายมนุษย์ก่อน

          ภาพที่   19  ปลาฉลามครีบเงิน
                                                                          (ที่มา   https://upic.me/i/0v/sivertipshark.jpg )

          ลักษณะการจู่โจมของฉลาม
          
          การจู่โจมของฉลามมี 3 แบบ  คือ 
          1.ว่ายแล้วชน  
          2.ชนแล้วหนี  
          3.ชนแล้วรับประทาน  
          
          ปลาฉลามที่พบในประเทศไทยมีประมาณ 30 ชนิด และปลาฉลามมีมากที่ประเทศนิวซีแลนต์ ญี่ปุ่น และ มหาสมุทรน้ำลึก 
            

           ภาพที่   20  ปลาฉลามกับมนุษย์
                                                                                (ที่มา   https://www.marinerthai.com/sara/view.php?No=1267)

            
         

ดังนั้นคงเห็นความร้ายกาจ น่ากลัวและแฝงไปด้วยความน่าสนใจของปลาฉลามกันแล้วนะคะ และจากความลับในการกัดคนของปลาฉลามได้ถูกเปิดเผย เราไม่ควรใส่กางเกงขาวดำลงเล่นน้ำ เพราะปลาฉลามอาจมองเราว่าเป็นแมวน้ำอาหารของมันได้ค่ะ แต่ยังไงก็ตามฉลามก็ถือเป็นสัตว์ที่ช่วยรักษาสมดุลของธรรมชาติใต้ท้องทะเลให้คงอยู่และน่าอนุรักษ์ต่อไปค่ะ **

        
คำถาม VIP ชวนคิด
 
        1.  ฉลามจัดเป็นสัตว์ประเภทใด
        2.  ทำไมจึงจัดฉลามเป็นปลากระดูกอ่อน
        3.  ฉลามวาฬมีลักษณะพิเศษอย่างไร
        4.  ฉลามขาวมีลักษณะพิเศษอย่างไร
        5. สามารถแบ่งปลาฉลามได้กี่กลุ่ม ตามอะไรเป็นเกณฑ์
        
กิจกรรมเสนอแนะ

        1.แบ่งกลุ่มนักเรียนให้ศึกษาชนิดของปลาฉลาม กลุ่มละ 1 ชนิด
        2.ให้นักเรียนบอกความสำคัญของปลาฉลามต่อระบบนิเวศใต้ท้องทะเล
        3.ให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นว่าในโลกนี้ควรมีฉลามหรือไม่
   
การบูรณาการ

        1. ให้นักเรียนศึกษาสภาพพื้นที่ที่เหมาะต่อการดำรงชีวิตของปลาฉลาม
        2. วาดภาพปลาฉลามในจินตนาการของนักเรียน
        3. ให้นักเรียนเสนอวิธีการอนุรักษ์สัตว์ทะเลและระบบนิเวศใต้ท้องทะเล

ขอขอบคุณ
แหล่งข้อมูลอ้างอิงเนื้อหาและภาพประกอบ  
ดังนี้

      1. https://www.thairath.co.th/content/life/86290
      2. https://th.wikipedia.org/wiki/ปลากระดูกอ่อน
      3. https://th.wikipedia.org/wiki/ปลาฉลาม
      4. https://iam.hunsa.com/booky66/article/11900
      5. https://www.thaisecondhand.com/view/productpic/09/12/p7659106n1.jpg
      6. https://www.nanmeebooks.com/webboard/uploadWebboard/ฉลาม.jpg
      7. https://image.dek-d.com/8/975057/8889495.jpg
      8. https://share.psu.ac.th/file/jaturong.d/ฉลาม.jpg
      9. https://learners.in.th/file/fbijubxl/view/142809
      10.https://www.marinerthai.com/sara/view.php?No=1267
      11.https://fwmail.teenee.com/strange/13599.html

 ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2634