ปลาวาฬร้องเพลง (WHALE SONG) ดังก้องมหาสมุทร

                               "  ปลาวาฬร้องเพลงเป็นเสียงคร่ำครวญโหยไห้ความถี่ต่ำ  "
                                       แล้วจะขึ้นเสียงสูงและแหลมลึก
           

          นักวิจัยออสเตรเลียบันทึกเสียงเพลงร้องก้องสมุทรติดต่อกัน นานหลายร้อยชั่วโมงได้เชื่อกันว่าเป็นเสียงเพลงของปลาวาฬหลังค่อมตัวผู้ ที่เกิดฮิตขึ้นมา  ตัวผู้ตัวอื่นเลยพากันร้องตามกันทั่วมหาสมุทร เพลงดังกล่าวมีแบบแผนเป็นพิเศษ เริ่มได้ยินขึ้นทางแถบภาคตะวันออกของออสเตรเลียก่อน " เสียงดังเหมือนกับเสียงคนจีนผิวปาก "  ได้แพร่ไปไกลถึงนอกฝั่งโพลีนีเซียของฝรั่งเศส ซึ่งอยู่ไกลออกไปถึง6,000 กม.นักวิจัยเชื่อว่า ปลาวาฬสามารถเผยแพร่วัฒนธรรม แพร่ออกไปเป็นระยะทางได้มหึมา นายเอลเลน การ์แลนด์ หัวหน้านักวิจัย กล่าวว่า ปลาวาฬตัวผู้พากันร้องเพลงเดียวกันเกือบจะทุกตัว และบรรยายให้ฟังว่า “มันเป็นเสียงคร่ำครวญโหยไห้ความถี่ต่ำ แล้วจะขึ้นเสียงสูงและแหลมลึก ขึ้นๆ ลงๆ ”และเมื่อได้ใช้โปรแกรมวิเคราะห์จนจับได้ว่า เพลงใหม่ 4 เพลงแรก ได้เริ่มขึ้นในหมู่ปลาวาฬทางแถบฝั่งตะวันออกของออสเตรเลียก่อน จากนั้นได้ค่อยๆ แผ่ออกไปทางตะวันออก ชั่วภายใน 2 ปีเท่านั้น ปลาวาฬในแถวโพลีนีเซียของฝรั่งเศสก็สามารถร้องเพลงเดียวกันได้หมด  
(ที่มา ไทยรัฐออนไลน์  https://www.thairath.co.th/content/edu/165702 )

            
                                                               ภาพปลาวาฬ  

เนื้อหาเกี่ยวข้องกับ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์    ทุกระดับชั้น  และผู้สนใจทั่วไป

สาระที่  2   ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม
มาตรฐาน ว 2.1 เข้าใจสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมกับสิ่งมีชีวิต ความสัมพันธ์ 
                                ระหว่างสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในระบบนิเวศ มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ และจิตวิทยา
                                ศาสตร์สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ 
มาตรฐาน ว 2.2 เข้าใจความสำคัญของทรัพยากรธรรมชาติ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติในระดับท้องถิ่น
                                ประเทศ และโลกนำความรู้ไปใช้ในในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมใน
                                ท้องถิ่นอย่างยั่งยืน
สาระที่  5   พลังงาน
มาตรฐาน ว 5.1  เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างพลังงานกับการดำรงชีวิต การเปลี่ยนรูปพลังงาน ปฏิสัมพันธ์
                                 ระหว่างสารและพลังงาน  ผลของการใช้พลังงานต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม มีกระบวน 
                                 การสืบเสาะหาความรู้  สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้  ไปใช้ประโยชน์ 
 
                                                                      
เรื่อง     วาฬ
           
                     ชื่ออังกฤษ  :   WHALE 

     
                                                                             ภาพปลาวาฬ                              

              วาฬ (นิยมเรียกว่า ปลาวาฬ) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดหนึ่ง ออกลูกเป็นตัว มีขนาดตัวที่ใหญ่มหึมา(สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก) วาฬถึงแม้ว่าจะเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในน้ำแต่วาฬไม่ใช่สัตว์ประเภทปลา และมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นปลาเสมอ สิ่งที่ทำให้วาฬไม่ใช่ปลา คือ วาฬ หายใจด้วยปอด ซึ่งเหมือนมนุษย์เรา วาฬจึงต้องขึ้นมาเหนือทะเลอยู่ตลอด

              กำเนิดปลาวาฬ

              บรรพบุรุษของวาฬ เชื่อว่าเป็นสัตว์กินเนื้อบนบกในสมัย พาลิโอซีน เมื่อประมาณ  65  ล้านปีก่อน จากนั้นก็วิวัฒนาการเริ่มใช้ชีวิตแบบสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำภายในเวลาเพียง10ล้านปีต่อมาในสมัย อีโอซีนหรือ
เมื่อประมาณ55ล้านปีก่อน โดยจากสัตว์เลื้อยคลานครึ่งบกครึ่งน้ำจากนั้นขาหลังก็ค่อยหดและเล็กลงจนต่อมาเมื่อประมาณ 24-26ล้านปี ก่อนกระดูกและข้อต่อก็หดเล็กลงจนไม่มีโผล่ออกมาให้เห็น แต่ในปัจจุบันกระดูกส่วนของขาหลังก็ยังคงมีอยู่โดยเป็นอวัยวะภายในที่มีขนาดเล็ก และทำหน้าที่เพียงเป็นที่ยึดติดของอวัยวะสืบพันธุ์เท่านั้น

                 ภาพปลาวาฬ   
              
             แบ่งกลุ่มปลาวาฬ

             ปัจจุบันมีการจัดให้สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกว่า 80 ชนิดจัดอยู่ในกลุ่มวาฬ โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม
             1. มิสติเซเตส หรือวาฬบาลีน โดยวาฬกลุ่มนี้มีลักษณะคือใช้แผ่นกระดูกเป็นซี่คล้ายหวีกรองอาหารจากน้ำทะเล โดยส่วนมากวาฬที่อยู่ในกลุ่มนี้จะเป็นวาฬขนาดใหญ่  เช่น วาฬสีน้ำเงิน 
             2.โอดอนโตเซเตส หรือวาฬมีฟัน โดยมากจะเป็นวาฬขนาดเล็ก รวมทั้งโลมาทุกชนิด(โลมาขนาดใหญ่ที่สุดเรียกว่าวาฬเพชฌฆาต)

             ช้างกับปลาวาฬ

            แม้ว่าช้างจะเป็นสัตว์บกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก  แต่ช้างก็ยังมีขนาดตัวเล็กเมื่อเปรียบเทียบกับปลาวาฬ เพราะสถิติปลาวาฬพันธุ์ Balaenoptera ที่มีลำตัวยาวที่สุดในโลกนั้น ยาวถึง 34 เมตร และหนัก 190 ตัน ซึ่งคิดเทียบได้กับช้าง 10 ตัว 
            
            ไดโนเสาร์กับปลาวาฬ

            ไดโนเสาร์ ตัวใหญ่ยังมีขนาดเล็กกว่าปลาวาฬ  ทั้งนี้เพราะความยาวของไดโนเสาร์ส่วนใหญ่อยู่ที่คอและหาง ส่วนที่เป็นลำตัวจริง ๆ จึงยาวน้อยกว่าปลาวาฬ         

            ลักษณะพิเศษของปลาวาฬ

            ปลาวาฬมีลำตัวที่ดูคล้ายตอร์ปิโดหรือในทางตรงกันข้าม ตอร์ปิโดก็ดูคล้ายปลาวาฬ มันมีศรีษะใหญ่ ไม่มีคอ ตาของมันมีขนาดเล็ก รูจมูกของมันอยู่บนหลัง มันหายใจได้เช่นคนโดยผ่านรูจมูก 2 รู ตามธรรมดาปลาวาฬชอบกินสัตว์น้ำ เช่น กุ้ง ปลาหมึก แมวน้ำ และปลาต่างๆ เป็นอาหาร เวลาว่ายน้ำมันใช้หางโบกขึ้นลงๆ ทำให้ว่ายน้ำได้เร็ว โดยเฉพาะปลาวาฬพิฆาต (Orcunus orca) นั้นสามารถว่ายน้ำได้เร็วถึง 56 กิโลเมตร/ชั่วโมง ส่วนความสามารถด้านการดำน้ำลึกนั้น นักชีววิทยาได้สังเกตเห็นว่า ปลาวาฬสีน้ำเงิน (Physeter catadon) ดำน้ำได้ลึกถึง 3 กิโลเมตร การดำน้ำได้ลึกเช่นนี้ แสดงให้เห็นว่าปลาวาฬสามารถกลั้นลมปราณได้นานเป็นชั่วโมงและออกซิเจนมิได้อยู่ที่ปอดของมันเพียงแห่งเดียวแต่อยู่ในส่วนที่เป็นกล้ามเนื้อด้วย การมีออกซิเจนในตัวมากเช่นนี้ ทำให้เนื้อปลาวาฬมีสีแดงเข้มจัดกว่าเนื้อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่นๆ

           ความสามารถของปลาวาฬ

           ปลาวาฬตัวผู้เวลาอพยพจากทะเล Beaufort ไปยังเกาะ Melville มันต้องว่ายน้ำผ่านทวีปที่มีน้ำแข็งปกคลุม เมื่อมันว่ายเหนือน้ำไม่ได้ มันก็ต้องดำน้ำไป โดยการลอดใต้ก้อนน้ำแข็งมากมาย

            การดำน้ำ

            ภาพปลาวาฬ   
           ในการดำน้ำ มันจะดำในแนวเฉียงลึกลงไปเป็นกิโลเมตรแล้วจึงหวนกลับ ขึ้นผิวน้ำเพื่อหายใจอีก มันจะดำน้ำลักษณะตัว V เช่นนี้เพราะที่ระดับลึกมาก ๆ ปลาวาฬมีโอกาสเห็นช่องว่างระหว่างภูเขาน้ำแข็งในทะเลได้ง่าย ซึ่งบริเวณช่องว่างนี้จะเป็นบริเวณที่มันสามารถโผล่หัวขึ้นมาหายใจได้ หากมันต้องการ

            การส่งเสียง

             ปลาวาฬยังสามารถส่งเสียง และทำเสียงสัญญาณต่างๆ ได้อีกมากด้วยและนับตั้งแต่วินาทีที่มันถูกคลอดออกจากท้องของแม่มัน จนกระทั่งถึงวินาทีสุดท้ายก่อนที่มันจะตายมันจะส่งเสียงและรับเสียงต่าง ๆ ตลอดเวลาทั้งกลางวันและกลางคืน หรือในยามมันออกหาล่ามันก็จะส่งคลื่นเสียงออกไปกระทบตัวเหยื่อก่อน จากนั้นมันจะคอยฟังคลื่นที่สะท้อนจากเหยื่อ ข้อมูลที่ได้จะบอกมันให้รู้ชนิดและตำแหน่งของเหยื่อ และถึงแม้ปลาวาฬจะไม่มีคอและไม่มีสายเสียงก็ตาม แต่มันก็สามารถส่งเสียงร้องออกไปได้ไกลๆ เสียงของปลาวาฬบางพันธุ์ ดังพอๆ กับเครื่องบินเจ็ต นักชีววิทยายังได้สังเกตเห็นอีกว่า
เวลาปลาวาฬสนทนากัน มันจะส่งเสียงร้องลักษณะหนึ่งแต่เวลามันจะฆ่าเหยื่อมันจะร้องอื้ออึงอีกแบบหนึ่งหรือเวลาที่มันว่ายน้ำเป็นกลุ่ม มันจะส่งเสียงร้องที่มีทำนองต่างออกไป เพื่อบอกเพื่อนปลาร่วมทะเลให้รู้ทิศและตำแหน่งที่มันกำลังว่ายน้ำอยู่ปลาวาฬจะส่งเสียงร้องเป็นจังหวะ เช่น ปลาวาฬสีน้ำเงินเวลาอพยพย้ายถิ่น จะส่งเสียงร้องนาน 20 วินาที สลับกับการว่ายน้ำเงียบ 20 วินาที

           วาฬหลังค่อม (Humpback Whale)

            วาฬหลังค่อม (Humpback Whale) เป็นวาฬขนาดใหญ่น้ำหนักตัวอาจถึง 45 ตันยาว 25 เมตร และพบในแปซิฟิกเหนือ 10,000 - 25,000 ตัว เป็นสัตว์ที่รู้จักการทำงานร่วมกัน เช่น การไล่ต้อนฝูงปลา  วาฬเพศเมียตกลูกทุก 2-3 ปี ตั้งท้องนาน 11 เดือนวาฬหลังค่อม เป็นวาฬกรองกิน (baleen wahle) โดยมีแผ่นกรองกว่า 800 แผ่นที่ขากรรไกรด้านบน เพื่อกรองอาหารประเภทปลาและสิ่งมีชีวิตเล็กๆ รีเบคคา ดันลอป นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยควีนส์แลนด์ ได้ศึกษาถอดรหัสเสียงวาฬหลังค่อม พบว่ามีความแตกต่างกันอย่างน้อย 34 เสียง ซึ่งเป็นระบบการสื่อสารของ วาฬหลังค่อม

             ภาพปลาวาฬ   

       ข้อมูลเพิ่มเติม

         เสียง 
         เสียง เป็นคลื่นกลที่เกิดจากการสั่นสะเทือนของวัตถุ เมื่อวัตถุสั่นสะเทือน ก็จะทำให้เกิดการอัดตัวและขยายตัวของคลื่นเสียง และถูกส่งผ่านตัวกลาง เช่น อากาศ ไปยังหู แต่เสียงสามารถเดินทางผ่านสสารในสถานะก๊าซ ของเหลว และของแข็งก็ได้ แต่ไม่สามารถเดินทางผ่านสุญญากาศได้

         เมื่อการสั่นสะเทือนนั้นมาถึงหู มันจะถูกแปลงเป็นพัลส์ประสาท ซึ่งจะถูกส่งไปยังสมอง ทำให้เรารับรู้และจำแนกเสียงต่างๆ ได้

         คุณลักษณะของเสียง

         คุณลักษณะเฉพาะของเสียง ได้แก่ ความถี่ ความยาวช่วงคลื่น แอมปลิจูด และความเร็ว
เสียงแต่ละเสียงมีความแตกต่างกัน เสียงสูง-เสียงต่ำ, เสียงดัง-เสียงเบา, หรือคุณภาพของเสียงลักษณะต่าง ๆ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแหล่งกำเนิดเสียง และจำนวนรอบต่อวินาทีของการสั่นสะเทือน

          ความถี่

          ความถี่ระดับเสียง (pitch) หมายถึง เสียงสูงเสียงต่ำ สิ่งที่ทำให้เสียงแต่ละเสียงสูงต่ำแตกต่างกันนั้น ขึ้นอยู่กับความเร็วในการสั่นสะเทือนของวัตถุ วัตถุที่สั่นเร็วเสียงจะสูงกว่าวัตถุที่สั่นช้า โดยจะมีหน่วยวัดความถี่ของการสั่นสะเทือนต่อวินาที เช่น 60 รอบต่อวินาที, 2,000 รอบต่อวินาที เป็นต้น และนอกจาก วัตถุที่มีความถี่ในการสั่นสะเทือนมากกว่า จะมีเสียงที่สูงกว่าแล้ว หากความถี่มากขึ้นเท่าตัว ก็จะมีระดับเสียงสูงขึ้นเท่ากับ 1 ออกเตฟ (octave) ภาษาไทยเรียกว่า 1 ช่วงคู่แปด

          ความยาวช่วงคลื่น
          ความยาวช่วงคลื่น (wavelength) หมายถึง ระยะทางระหว่างยอดคลื่นสองยอดที่ติดกันซึ่งเกิดขึ้นระหว่างการอัดตัวของคลื่นเสียง (คล้ายคลึงกับยอดคลื่นในทะเล) ยิ่งความยาวช่วงคลื่นมีมาก ความถึ่ของเสียง (ระดับเสียง) ยิ่งต่ำลง

          แอมปิจูด
          แอมปิจูด (amplitude) หมายถึง ความสูงระหว่างยอดคลื่นและท้องคลื่นของคลื่นเสียง ที่แสดงถึงความเข้มของเสียง (Intensity) หรือความดังของเสียง (Loudness) ยิ่งแอมปลิจูดมีค่ามาก ความเข้มหรือความดังของเสียงก็ยิ่งเพิ่มขึ้น

                                                   ปลาวาฬร้องเพลง   ที่มา www.youtube.com
                                                          

   "  ดังนั้นการร้องเพลงไม่ได้มีเฉพาะในมนุษย์เท่านั้นนะคะ ในสัตว์ต่าง ๆ เช่น ปลาวาฬ ก็สามารถร้องเพลงได้ค่ะ  "

คำถาม VIP ชวนคิด
 
        1. ปลาวาฬ เป็นสัตว์ประเภทใด
        2. ปลาวาฬใช้อวัยวะใดในการหายใจ
        3. ปลาวาฬมีลักษณะพิเศษอย่างไร
        4. ความถี่คืออะไร
        5. จงอธิบายคุณลักษณะของเสียง
        
กิจกรรมเสนอแนะ

       1. สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับปลาวาฬเพิ่มเติมจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด อินเตอร์เน็ต 
       2. ค้นคว้าและนำเสนอแนวทางในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ 
       3. กิจกรรมทัศนศึกษาชม " ชีวิตปลาวาฬ " และสัตว์ทะเลชนิดต่าง ๆ ในประเทศไทย /ต่างประเทศ

การบูรณาการ

        กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย        
        กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์                                                       
        กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ฯ  
        กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี                                    
        กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ     
        กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา
        กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ