สุขบัญญัติ หมายถึง ข้อกำหนดที่เด็กและเยาวชน ตลอดจนประชาชนทั่วไปพึงปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอจนเป็นสุขนิสัย เพื่อให้มีสุขภาพดีทั้งร่างกาย จิตใจ และสังคม ดังนั้น การส่งเสริมสุขบัญญัติจึงเป็นกลวิธีหนึ่งในการสร้าง เสริมและปลูกฝังพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ เพื่อให้เด็ก เยาวชน และประชาชนปฏิบัติเพื่อนำไปสู่การมีสุขภาพที่ดีได้
๑. ดูแลรักษาร่างกายและของใช้ให้สะอาด - อาบน้ำให้สะอาดทุกวัน อย่างน้อยวันละ ๑ ครั้ง - สระผมอย่างน้อยสัปดาห์ละ ๒ ครั้ง - ตัดเล็บมือเล็บเท้าให้สั้นอยู่เสมอ - ถ่ายอุจจาระให้เป็นเวลาทุกวัน - ใส่เสื้อผ้าที่สะอาด ไม่อับชื้น และให้อบอุ่นเพียงพอ - จัดเก็บของใช้ให้เป็นระเบียบ ๒. รักษาฟันให้แข็งแรง และแปรงฟันทุกวันอย่างถูกวิธี - แปรงฟันทุกวันอย่างถูกวิธี อย่างน้อยวันละ ๒ ครั้ง เวลาเช้า และก่อนนอน - เลือกใช้ยาสีฟันและฟลูออไรด์ - หลีกเลี่ยงการกินลูกอม ลูกกวาด ท็อฟฟี่ หรือขนมหวานเหนียว - ตรวจสุขภาพในช่องปาก อย่างน้อยปีละ ๑ ครั้ง - ห้ามใช้ฟันกัดขบของแข็ง ๓. ล้างมือให้สะอาดก่อนรับประทานอาหารและหลังการขับถ่าย - ล้างมือด้วยสบู่ทุกครั้งก่อนและหลังการเตรียม ปรุง และรับประทานอาหาร - ล้างมือด้วยสบู่ทุกครั้งหลังการขับถ่าย ๔. กินอาหารสุก สะอาด ปราศจากสารอันตราย และหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด สีฉูดฉาด - เลือกซื้ออาหารสด สะอาด ปลอดสารพิษ โดยคำนึงถึงหลัก ๓ ป คือ ประโยชน์ ปลอดภัย ประหยัด - ปรุงอาหารที่ถูกสุขลักษณะ และใช้เครื่องปรุงรสที่ถูกต้อง โดยคำนึงถึงหลัก ๓ ส คือ สงวนคุณค่า สุกเสมอ สะอาดปลอดภัย - กินอาหารให้ครบ ๕ หมู่ เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย และกินให้ถูกหลักโภชนาการทุกวัน - กินอาหารปรุงสุกใหม่ และใช้ช้อนกลางในการกินอาหารร่วมกัน - หลีกเลี่ยงการกินอาหารสุกๆ ดิบๆ หรืออาหารรสจัด ของหมักดอง หรือ อาหารใส่สีฉูดฉาด - ดื่มน้ำสะอาด อย่างน้อยวันละ ๘ แก้ว ๕. งดสูบบุหรี่ สุรา สารเสพย์ติด การพนัน และการสำส่อนทางเพศ - งดสูบบุหรี่ - งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ทุกชนิด - ไม่เสพสารเสพย์ติดทุกประเภท - งดเล่นการพนันทุกชนิด - งดการสำส่อนทางเพศ ๖. สร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวให้อบอุ่น - ทุกคนในครอบครัว ช่วยกันทำงานบ้าน - ปรึกษาหารือ และแสดงความคิดเห็นร่วมกัน - เผื่อแผ่น้ำใจให้กันและกัน - ทำบุญ และได้ทำกิจกรรมสนุกสนานร่วมกัน ๗. ป้องกันอุบัติภัยด้วยการไม่ประมาท - ระมัดระวังในการป้องกันอุบัติภัยภายในบ้าน เช่น ไฟฟ้า เตาแก๊ส ของมีคม จุดธูปเทียนบูชาพระ และไม้ขีดไฟ เป็นต้น - ระมัดระวังในการป้องกันอุบัติภัยในที่สาธารณะ เช่น ปฏิบัติตามกฏแห่งความปลอดภัยจากการจราจรทางบก ทางน้ำ ป้องกันอันตรายจากโรงฝึกงาน ห้องปฏิบัติการ เขตก่อสร้าง หลีกเลี่ยงการชุมนุมห้อมล้อม ในขณะเกิดอุบัติภัย ๘. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และตรวจสุขภาพประจำปี - ออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ ๓ ครั้ง - ออกกำลังกายและเล่นกีฬาให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายและวัย - ตรวจสุขภาพประจำปี ๙. ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสอยู่เสมอ - พักผ่อนและนอนหลับให้เพียงพอ - จัดสิ่งแวดล้อมทั้งในบ้าน และที่ทำงานให้น่าอยู่ หรือน่าทำงาน - มองโลกในแง่ดี ให้อภัย และยอมรับในข้อบกพร่องของคนอื่น - เมื่อมีปัญหาไม่สบายใจ ควรหาทางผ่อนคลาย ๑๐. มีสำนึกต่อส่วนรวมร่วมสร้างสรรค์สังคม - มีการกำจัดขยะในบ้าน และทิ้งขยะในที่รองรับ - หลีกเลี่ยงการใช้วัสดุอุปกรณ์ที่ก่อให้เกิดมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม เช่น โฟม พลาสติก สเปรย์ เป็นต้น - มีและใช้ส้วมที่ถูกสุขลักษณะ - มีการกำจัดน้ำทิ้งในครัวเรือนและโรงเรียนด้วยวิธีที่ถูกต้อง - ใช้ทรัพยากรอย่างประหยัด - อนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อม เช่น ชุมชน ป่า น้ำ และสัตว์ป่า เป็นต้น |