สารพันปัญหาเรื่องการจ้างและการเลิกจ้าง

ดิฉันเป็นแฟนคลับคนหนึ่งของคอลัมน์นี้ มีคำถามหลายคำถามทั้งที่เพื่อนฝากมา และที่ตัวดิฉันเองอยากจะทราบเอง เรื่องแรก “สัญญาจ้างทดลองงานเป็นสัญญาจ้างที่ไม่กำหนดระยะเวลา” แปลว่า บริษัทจะให้ลูกจ้างทดลองงานนานเท่าไหร่ก็ได้ใช่หรือไม่คะ? และหากจะเลิกจ้างก็บอกล่าวล่วงหน้า 1 เดือน ใช่หรือไม่? มีเพื่อนโทร.มาถามว่าเค้าทำงานมาได้ 5 เดือน โดยไม่ได้มีการเซ็นสัญญาจ้าง และปัจจุบัน ก็ถูกเลิกจ้าง นายจ้างจะต้องแจ้งเป็นหนังสือตามกฎหมายหรือไม่? และลูกจ้างจะได้รับค่าชดเชย 1 เดือนหรือไม่ อย่างไร? ช่วยไขข้อข้องใจด้วยค่ะ – แฟนคลับคนหนึ่ง
       
       คำตอบ
       
       ขอบคุณที่เป็นแฟนประจำสำหรับคอลัมน์ของผม ดูเหมือนคำถามที่ถามมาจะมีหลายประเด็น ผมขอตอบแยกเป็นประเด็นต่างๆ ตามนี้นะครับ
       
       เรื่องแรก เกี่ยวกับสัญญาจ้างทดลองงาน ผมไม่แน่ใจว่าคุณแฟนคลับไปได้รับฟังจากที่ไหนที่บอกว่าสัญญาจ้างทดลองงานเป็นสัญญาจ้างที่ไม่กำหนดระยะเวลา ผมเข้าใจว่าน่าจะเป็นการพูดว่า สัญญาจ้างทดลองงานจะกำหนดระยะเวลานานเท่าไหร่ก็ได้อย่างที่คุณถามมาน่าจะใกล้เคียงกว่านะครับ ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ถูกต้องครับ เพราะการทดลองงานเป็นเรื่องเงื่อนไขที่เกี่ยวข้องกับการบริหารงาน แต่ไม่ใช่เป็นข้อยกเว้นที่จะไม่ปฏิบัติตามหลักเรื่องการเลิกจ้าง
       
       ดังนั้นจะเห็นว่า หลายบริษัทจะกำหนดระยะเวลาทดลองงานเอาไว้ไม่เกิน 119 วันเพื่อป้องกันความผิดพลาดที่จะต้องจ่ายค่าชดเชย อย่างไรก็ตาม แม้ว่าเราจะกำหนดไว้ว่าทดลองงาน 119 วัน แล้วให้พนักงานไม่ผ่าน เราก็จะต้องจ่ายค่าบอกกล่าวล่วงหน้า 1 เดือนอยู่ดี ซึ่งในทำนองเดียวกัน หากเรายืดอายุการทดลองงานออกไปกว่า 120 วัน เมื่อสุดท้ายหากเราไม่ให้พนักงานผ่านทดลองงาน เราก็จะต้องจ่ายทั้งค่าบอกกล่าวล่วงหน้าและค่าชดเชยเนื่องจากการเลิกจ้างตามกฎหมาย
       
       เรื่องที่สองเรื่องการจ้างงานที่ไม่ได้มีการเซ็นสัญญาจ้าง สำหรับกฎหมายไทยแล้วเรื่องนี้ผมว่ายังล้าหลังหลายประเทศนะครับ อย่างประเทศจีนเอง เขาก็เพิ่งออกกฎหมายการจ้างงานมาตอนปีที่แล้ว ที่กำหนดเรื่องการจ้างงานว่าต้องทำเป็นหนังสือพร้อมกับระบุเนื้อหาขั้นต่ำที่ต้องระบุไว้ในสัญญาจ้างงานซึ่งชัดเจนดีมากครับ
       
       แต่สำหรับบ้านเรา การจ้างงานไม่ต้องทำเป็นหนังสือหรือเป็นลายลักษณ์อักษร ถ้าลูกจ้างตกลงมาทำงานแล้วนายจ้างจ่ายค่าจ้างให้ก็ถือว่า สัญญาจ้างเกิดขึ้นแล้วอย่างสมบูรณ์ การที่เราทำเป็นสัญญาจ้างงานเวลาเราเข้าทำงานที่ไหนนั้นเป็นเอกสารที่ทำขึ้นเพื่อยืนยันข้อตกลงระหว่างเรากับนายจ้างว่าเราเข้าใจตรงกัน แต่ไม่ได้เป็นเงื่อนไขว่าหากไม่มีการทำสัญญาแล้ว การจ้างงานจะไม่สมบูรณ์
       
       ตรงกันข้ามกับกรณีเลิกจ้างที่จะต้องทำเป็นหนังสือพร้อมระบุเหตุการทำความผิด ความผิดนั้นขัดกับระเบียบบริษัทข้อใด และการทำผิดนั้นจึงเป็นเหตุให้เราต้องเลิกจ้าง และการเลิกจ้างนั้นเป็นการเลิกจ้างแบบมีค่าชดเชยหรือไม่มีค่าชดเชย
       
       กรณีของเพื่อนคุณแฟนคลับที่ฝากถามมานั้น จากอายุงาน 5 เดือน หากไม่มีความผิดอะไร เขาจะต้องได้ค่าบอกกล่าวล่วงหน้า 1 เดือน พร้อมค่าชดเชย 1 เดือนรวมเป็น 2 เดือน อย่างไรก็ตาม ด้วยเหตุที่ผมไม่ได้ทราบในรายละเอียดของเหตุการณ์ว่าเป็นอย่างไร คงต้องฝากเตือนเพื่อนคุณแฟนคลับอยู่สองสามเรื่องนะครับ
       
       อย่างแรก ให้มั่นใจว่ามีเอกสารที่บอกได้ว่า มีการทำงานและมีการจ่ายค่าจ้าง เช่นพวกสลิปเงินเดือน กับเรื่องที่เขาเลิกจ้างมีหนังสือหรือเปล่า ถ้าไม่มีแต่เป็นเพียงการบอกจากหัวหน้าว่าไม่ต้องมาแล้ว แล้วเพื่อนคุณแฟนคลับก็หายไปเอง ระวังเขาจะอ้างได้ว่า เพื่อนของคุณขาดงานสามวันติดต่อกัน อย่างนี้เขาถือเป็นเหตุในการเลิกจ้างโดยไม่จ่ายค่าชดเชยได้
       
       หวังว่าคงได้ความกระจ่างนะครับ

โดย ผู้จัดการ 360° รายสัปดาห์