คําราชาศัพท์หมวดเครือญาติ คําราชาศัพท์และคําสุภาพ คําราชาศัพท์หมวดราชวงศ์
หมวด ก
เเก้ม | พระปราง |
กรรไกร | พระแสงกรรไกร |
กระจกส่อง | พระฉาย |
กระดูก | พระบรมอัฐิ |
กระโปรง | ฉลองพระองค์กระโปรง |
กล้ามเนื้อ | กล้ามพระมังสา |
กั้นร่มให้ | ถวายพระกลด |
กับข้าว | เครื่องคาว |
กางเกง | พระสนับเพลา |
กางร่ม | ขึ้นพระกลด |
กาแฟ | พระสุธารสกาแฟ |
กิน | เสวย (พระเจ้าแผ่นดิน, พระราชวงศ์) |
กิน | ฉัน(ใช้กับพระสงฆ์) |
เกิด | ทรงพระราฃสมภพ, เสด็จพระราชสมภพ (พระเจ้าแผ่นดิน, สมเด็จฯพระบรมราชินีฯ) ประสูติ, สมภพ (พระราชวงศ์) |
แก้วน้ำดื่ม | แก้วน้ำเสวย |
โกรธ | ทรงพระพิโรธ (พระเจ้าแผ่นดิน) พิโรธ, กริ้ว (พระราชวงศ์) |
หมวด ข
ขน | พระโลมา |
ขนจมูก | พระโลมะนาสิก |
ข้อเท้า | ข้อพระบาท |
ขอบตา | ขอบพระเนตร |
ข้อมือ | ข้อพระหัตถ์ |
ข้อศอก | พระกโบร |
ขา | พระเพลา |
ข้าว | พระเสวย (พระราชวงศ์) |
ขี้ไคล | พระเสโท |
ขี้จมูก | มูลพระนาสิก |
ขี้ตา | มูลพระจักษุ |
ขี้แมลงวัน | พระปิลกะ |
ขี้หู | มูลพระโสต |
เข็มขัด | รัดพระองค์ |
เข่า | พระชานุ |
เขียนหนังสือ | ทรงพระอักษร |
แข้ง | พระชงฆ์ |
หมวด ค
ครัว | ห้องเครื่อง |
ครุฑ หรือ พญาแห่งนกในนิยาย | สุบรรณ |
คลอดลูก | ประสูติ |
ความคิด | พระราชดำริ |
คอ | พระกัณฐ์ |
คาง | พระหนุ |
คำตัดสิน | พระบรมราชวินิจฉัย |
คำถาม | พระราชปุจฉา |
คำพูด | พระราชดำรัส, พระราชกระแส |
คำสอน | พระบรมราโชวาท |
คำสั่งราชการ | พระบรมราชโองการ |
คิ้ว | พระภมู |
หมวด ง
งานฉลองในพิธีมงคลเพื่อความยินดีร่าเริง | สมโภช |
เงา | พระฉายา |
เงิน | พระราชทรัพย์ |
หมวด จ
จดหมาย | พระราชหัตถเลขา พระราชสาส์น ลายพระหัตถ์ |
จมูก | พระนาสา, พระนาสิก |
จานอาหาร | จานเครื่องต้น |
จุก (ผม) | พระโมลี, พระเมาลี |
เจ็บ | ทรงพระประชวร (พระเจ้าแผ่นดิน) ประชวร (พระราชวงศ์) |
ใจ | พระหทัย, พระหฤทัย, พระกมล |
หมวด ช
ช้อน | ฉลองพระหัตถ์ |
ชอบ | โปรด (พระเจ้าแผ่นดิน) |
ชามอาหาร | ชามเครื่องต้น |
หมวด ด
ดู หรือ ชม | ทอดพระเนตร |
เดินไป | ทรงพระราชดำเนิน, เสด็จพระราชดำเนิน (พระเจ้าแผ่นดิน)/ เสด็จ (พระราชวงศ์) |
หมวด ต
ตลับเพชร | พระรัตนกรัณฑ์ หรือ ตลับพระมณฑปเล็ก |
ตะเกียบ | ฉลองพระหัตถ์ตะเกียบ |
ตัดผม | ทรงพระเครื่องใหญ่ |
ตา | พระเนตร |
ตาย | สวรรคต |
เต้ากรวดน้ำ | พระเต้าทักษิโณทก |
แต่งงาน | อภิเษกสมรส |
แตงโม | ผลอุลิด |
โต๊ะเขียนหนังสือ | โต๊ะทรงพระอักษร |
ไต | พระวักกะ |
หมวด ถ
ถ้วยชามอาหาร | ถ้วยชามเครื่องต้น |
ถ้วยน้ำชาจีน | ถ้วยพระสุธารส |
ถาม | มีพระราชปุจฉา (พระเจ้าแผ่นดิน) |
ถือศีล | ทรงศีล |
ถุงเท้า | ถุงพระบาท |
ถุงมือ | ถุงพระหัตถ์ |
หมวด ท
ทวารหนัก | เวจมรรค |
ท้อง | อุทร |
ทักทายปราศรัย | พระราชปฏิสันถาร |
ทำบุญ | ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล, ทรงบำเพ็ญพระกุศล (พระเจ้าแผ่นดิน) |
ที่นอน | ที่ประทับ |
ที่นั่ง | พระราชอาสน์ |
เท้า | พระบาท |
หมวด น
นม | พระถัน, พระเต้า |
น้องชาย | พระอนุชา, พระกนิษฐภาดา |
นอน | บรรทม |
นอน | จำวัด (ใช้กับพระสงฆ์) |
นั่ง | ประทับ |
น้ำชาจีน,น้ำกิน | พระสุธารส |
น้ำลาย | พระเขฬะ |
น้ำหอม | พระสุคนธ์ |
นิ้วก้อย | พระกนิษฐา |
นิ้วมือ | พระองคุลี |
เนื้อ | พระมังสา |
หมวด บ
บวช | ทรงพระผนวช |
บ่า | พระอังสา |
บ้าน | พระราชวัง |
บุหรี่ | พระร่วม |
หมวด ป
ความประพฤติของเจ้านาย การปฏิบัติองค์ของเจ้านาย | พระจริยาวัตร |
ประตู | พระทวาร |
ปอด | พระปัปผาสะ |
ปัสสาวะ | พระบังคนเบา |
ป้า | พระมาตุจฉา |
ปาก | พระโอษฐ์ |
ปู่ / ตา ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์และเจ้านายหมายถึง ปู่และตา ที่มิใช่พระมหากษัตริย์ หรือแม้มิใช่เจ้านาย | พระอัยกา, พระไอยกา (เขียนแบบเก่า) |
หมวด ผ
ผม | พระเกศา |
ผ้า, ผ้านุ่ง | พระภูษา |
ผ้าเช็ดตัว | ซับพระองค์ |
ผ้าเช็ดหน้า | ซับพระพักตร์ |
ผ้าพันคอ | ผ้าพันพระศอ |
ผ้าโสร่ง | พระภูษาโสร่ง |
ผิวหนัง | พระฉวี |
หมวด ฝ
ฝัน | ทรงพระสุบิน (พระเจ้าแผ่นดิน) ทรงสุบิน (พระราชวงศ์) |
ฝ่ามือ | ฝ่าพระหัตถ์ |
ไฝ | พระปีฬก (ปีละกะ) |
หมวด พ
พูด | พระราชดำรัส, พระราชกระแส |
พูดถึง | พระราชปรารภ |
หมวด ฟ
ฟังเทศน์ | ทรงธรรม, ทรงสดับพระธรรมเทศนา (พระเจ้าแผ่นดิน) |
ฟังอย่างตั้งใจ | สดับ |
ฟัน | พระทนต์ |
ฟันกราม | พระกราม |
หมวด ภ
ภาพถ่าย | พระบรมฉายาลักษณ์ |
หมวด ม
มดลูก | กล่องพระสกุล |
มอง | ทอดพระเนตร |
ม่าน หรือ มุ้ง | พระวิสูตร |
มีดโกน | พระแสงกรรบิด |
มือ | พระหัตถ์ |
เมตตา | พระเมตตา |
แม่ ใช้สำหรับเจ้านาย หมายถึง แม่ที่เป็นเจ้านายหรือแม้มิใช่เจ้านาย | พระมารดา, พระชนนี |
แม่ ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ หมายถึง แม่ ที่เป็นสมเด็จพระบรมราชินีหรือเทียบเท่าสมเด็จพระบรมราชินี | สมเด็จพระบรมราชชนนี,สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง |
แม่ ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ หมายถึง แม่ ที่มิได้เป็นพระมเหสี หรือแม้เป็นเจ้านายที่ทรงอิสริยศักดิ์สูง | พระราชชนนี, พระราชมารดา |
แม่ ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์หมายถึงแม่ ที่เป็นเจ้านายที่ทรงอิสริยศักดิ์สูง | สมเด็จพระราชชนนี |
ไม้เกาหลัง มีลักษณนามเป็น องค์ | ฉลองได |
ไม้เท้า | ธารพระกร |
หมวด ย
คำว่า "โอษฐ์" หมายความว่า "ริมฝีปาก, ปาก" เพราะฉะนั้นแล้ว "แย้มพระโอษฐ์" จึงหมายความว่า "เผยอริมฝีปากแต่น้อยๆ" หรือที่เราเข้าใจกันคือการ "ยิ้ม" นั่นเอง | แย้มพระโอษฐ์ |
ย่า | พระอัยยิกา, พระอัยกี |
ยารักษาโรค | พระโอสถ |
หมวด ร
รถ | รถพระที่นั่ง |
ร่ม | พระกลด |
รองเท้า (พระเจ้าแผ่นดิน) | ฉลองพระบาท |
ร้องไห้ | กันแสง |
ร่างกาย | พระวรกาย |
ริมฝีปาก | ริมพระโอษฐ์ |
รูปถ่าย | พระบรมฉายาลักษณ์ |
หมวด ล
ลมหายใจเข้า | พระอัสสาสะ |
ลมหายใจออก | พระปัสสาสะ |
ลิ้น | พระซิวหา |
ลิ้นไก่ | มูลพระชิวหา |
ลุง(พี่ของพ่อ) | พระปิตุลา |
ลูกเขย | พระชามาดา |
ลูกสะใภ้ | พระสุณิสา |
ลูกสาว | พระราชธิดา |
เล็บ | พระนขา |
เลือด | พระโลหิต |
หมวด ว
วันเกิด | วันพระราชสมภพ |
แว่นตา | ฉลองพระเนตร |
หมวด ศ
ศอก | พระกับประ (ปะระ) |
ศีรษะ | พระเจ้า |
หมวด ส
สนใจ | สนพระทัย |
สนุก | ทรงพระอารมณ์ขัน |
ส้อม | ฉลองพระหัตถ์ส้อม |
สายรก | สายพระสกุล |
สิว | พระอสา |
สุรา | น้ำจันท์ |
เส้นผม | เส้นพระเจ้า |
เสื้อ | ฉลองพระองค์ |
หมวด ห
หนวด | พระมัสสุ |
หน้า | พระพักตร์ |
หน้าต่างสำหรับพระเจ้าแผ่นดินเสด็จออกให้เฝ้าในโอกาสสำคัญ | พระสีหบัญชร |
หน้าผาก | พระนลาฏ |
หมวก | พระมาลา |
หมอนหนุน | พระเขนย |
หมาก | พระสลา |
หลัง | พระปฤษฎางค์,พระขนอง |
หลาน | พระนัดดา |
หวี | พระสาง |
หัวใจ | ฤทัย |
หัวเราะ | ทรงพระสรวล |
หู | พระกรรณ |
เหงื่อ | พระเสโท |
เหลน | พระปนัดดา |
แหวน | พระธำมรงค์ |
ให้ | พระราชทาน |
หมวด อ
อก | พระทรวง, พระอุรา |
อาบน้ำ | สรงน้ำ |
อาบน้ำ | สรงน้ำ |
อายุของพระมหากษัตรย์ และใช้คำว่า 'พรรษา' แทนคำว่า 'ปี' | พระชนมพรรษา |
อุจจาระ | พระบังคนหนัก |
เอว | พระกฤษฎี, บั้นพระองค์ |
ไอ | ทรงพระกรรสะ, ทรงพระกาสะ |