เรือนไทยสวนหลวง(เรือนพระยา) เรือนพระนนทิการ
เรือนพระนนทิการ
บ้านหลังงามที่นำรูปมาแสดงในบทความนี้ ใครเป็นแฟนละครหลังข่าวช่อง ๓ กับช่อง ๗ คงจะคุ้นๆตาอยู่บ้าง จำได้ไหมคะ เคยเป็นฉากหลังในละครมาแล้วหลายเรื่อง
ของจริงอยู่ในบริเวณพระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐมค่ะ เป็นบ้านพักผู้ว่าราชการจังหวัด แต่ถ้าย้อนยุคไปสมัยเริ่มสร้างในรัชกาลที่ ๖ บ้านหลังนี้ชื่อ เรือนพระนนทิการ เป็นเรือนพักของเจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี(ม.ล. ปุ้ม มาลากุล) เสนาบดีกระทรวงวัง เมื่อตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมาพระราชวังสนามจันทร์
ชื่อ "นนทิการ" มาจากวรรณคดีอินเดีย พระนนทิ หรือ พระนนที หรือ โคอุสุภราช เป็นเทพซึ่งมีร่างเป็นวัว เป็นพาหนะของพระอิศวรยามเสด็จไปไหนมาไหน บางครั้งก็จะมีพระอุมาตามเสด็จไปด้วย เวลาเป็นพาหนะมีรูปร่างเป็นวัว แต่เวลาอยู่บนสวรรค์ก็กลับร่างเป็นเทวดา
ในหนังสือ สามัคคีเสวก มีภาพวาดพระนนที เป็นคนแต่มีศีรษะเป็นวัว ยกพระอิศวรและพระอุมาไว้บนมือแต่ละข้าง
พระเจ้าอยู่หัวพระราชทานนามของเรือนข้าราชบริพารแต่ละหลังในบริเวณพระราชวังสนามจันทร์ สอดคล้องกับตำแหน่งหน้าที่ของเจ้าของเรือน อย่างเรือนพระนนทิการ ปรากฏที่มาอยู่ในพระราชนิพนธ์ สามัคคีเสวก ซึ่งเป็นบทเสภาและแสดงระบำในคืนที่เจ้าพระยาธรรมาฯ เป็นเวรจัดการแสดง
จะจำเดิมเรื่องพระนนที ผู้เสวีพระอิศวรนาถา
แสดงซึ่งกิจการนานา อันเป็นหน้าที่ประจำพระนนที
หนึ่งเป็นพาหนะพระตรีเนตร แสนวิเศษสุดกระชับทั้งขับขี่
เขจรร่อนไปในเมฆี เร็วประหนึ่งสกุณีชำนาญบิน
ครั้นกลับถึงไกลาสอาสน์เทเวศร์ ก็กลับเพศได้พลันทันถวิล
เป็นมหาเสวกได้สมจินต์ ปฏิบัติเทวินทร์ในกิจวัง
............................................................................................
ยามอิศวรประศาสน์ราชกิจ นนทีสถิตฟังความอยู่ตามที่
เผื่อทรงใช้จะไปด้วยทันที บ่ให้มีบกพร่องทำนองการ
ยามเสร็จราชกิจบพิตรว่าง ประสงค์ทางผ่อนฤทัยให้สุขศานต์
พระนนทีเต็มจิตและช่วยงาน เพื่อสำราญเทวาเวลาควร
และทรงลงท้ายด้วยคำชมเชยพระนนที
กิจของเจ้าล้วนเอาเป็นกิจตัว มิได้มัวเกี่ยงกันปันเป็นส่วน
เป็นเสวีที่สนิทชิดทั้งมวล ซึ่งจะควรนับได้เป็นคนดี
ในระบำสำแดงซึ่งกิจการ เพื่อเป็นฐานแบบอย่างทางวิถี
ผู้ประสงค์จำนงเป็นเสวกดี ควรดูเยี่ยงนนทีที่พึงปอง
จะเห็นได้ว่าหน้าที่และคุณสมบัติของพระนนทีในพระราชนิพนธ์ก็คือหน้าที่ของกรมวัง หรือเสนาบดีวังนั่นเอง รับเสด็จส่งเสด็จ และคอยรับใช้ใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาทด้วยความขยันขันแข็ง รับผิดชอบดูแลทุกสิ่งทุกอย่างในวังให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย
เรือนพักของเจ้าพระยาธรรมาฯ เสนาบดีวัง จึงชื่อว่า "เรือนพระนนทิการ" ด้วยความเหมาะสมดังที่ว่ามานี้ละค่ะ
แหล่งที่มา : vcharkarn.com