ชนิดและหน้าที่ของคำในภาษาไทย ชนิดและหน้าที่ของคำ ม.1 แผนการสอนภาษาไทย เรื่อง ชนิดและหน้าที่ของคำ

ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยคมีส่วนสัมพันธ์กับโครงสร้างของประโยค การลำดับคำในประโยคควรลำดับคำให้ถูกต้องเหมาะสม เพื่อให้การสื่อสารนั้นเข้าใจได้ถูกต้องตรงกัน และช่วยให้การสื่อสารนั้นสมบูรณ์มากขึ้น

ตัวชี้วัด
   ท 4.1   ม.1/3   วิเคราะห์ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค
จุดประสงค์การเรียนรู้ 
1. อธิบายหน้าที่ของคำในประโยคได้
2. เรียงลำดับคำในประโยคได้ถูกต้อง

สาระการเรียนรู้แกนกลาง
   ชนิดและหน้าที่ของคำ

ความสามารถในการสื่อสาร
ความสามารถในการคิด
 - ทักษะการคิดวิเคราะห์
 - ทักษะการคิดสร้างสรรค์
ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต
 - กระบวนการปฏิบัติ
 - กระบวนการทำงานกลุ่ม

1. มีวินัย
2. ใฝ่เรียนรู้
3. มุ่งมั่นในการทำงาน

(วิธีสอนแบบบรรยาย และวิธีสอนแบบอภิปรายร่วมกัน)
ชั่วโมงที่ 1
1. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ
2. ครูและนักเรียนร่วมกันทบทวนเรื่องชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค อีกครั้ง 
3. ครูอธิบายเรื่อง โครงสร้างประโยคและชนิดของประโยค อีกครั้งเพื่อตรวจสอบความเข้าใจ ครูอาจจะยกตัวอย่างประโยคแต่ละชนิดเพื่อให้นักเรียนเห็นชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค เพราะบางประโยคอาจจะมีการละคำบางชนิดที่ทำหน้าที่สันธานในประโยคแต่สามารถสื่อความได้ หรือบางประโยคอาจละประธานในประโยค ครูอาจจะต้องอธิบายเรื่องนี้ให้นักเรียนเข้าใจด้วย  การยกตัวอย่างประกอบการอธิบายจึงควรเป็นประโยคสั้นและชัดเจนเพื่อเป็นการปูพื้นฐานให้นักเรียนเข้าใจได้ถูกต้อง
4. ครูสุ่มเรียกนักเรียนยกตัวอย่างประโยค เพื่อให้เพื่อนในชั้นเรียนร่วมกันบอกชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค โดยเริ่มจากประโยคความเดียว ประโยคความรวม และประโยคความซ้อนตามลำดับ
5. ครูสั่งการบ้านให้นักเรียนรวบรวมประโยคจากแหล่งข้อมูล  เช่น หนังสือการ์ตูน   นิทาน  สารคดี ข่าว เป็นต้น เพื่อใช้เรียนในชั่วโมงต่อไป 
ชั่วโมงที่ 2-3
1. นักเรียนแต่ละคนยกตัวอย่างประโยคที่รวบรวมจากแหล่งข้อมูลต่างๆ  เพื่อให้เพื่อนในชั้นเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดงความคิดเห็นเรื่อง ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยคนั้นๆ 
2. ครูให้คำแนะนำและอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับชนิดและหน้าที่ของคำในประโยคที่นักเรียนยกตัวอย่างเพื่อให้นักเรียนเข้าใจมากยิ่งขึ้น และเป็นการตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนด้วย
3. ให้นักเรียนแบ่งเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน คละกันตามความสามารถเพื่อทำกิจกรรมเรียงคำประกอบประโยคให้ถูกต้อง ครูนำคำแต่ละชนิดคละกันและเขียนลงในบัตรคำแล้ววางไว้บนโต๊ะ (คำแต่ละชนิดควรมีจำนวนที่เหมาะสม เพื่อให้ได้ประโยคตามที่กำหนดไว้  ซึ่งอาจจะมีทั้งหมด 5 ชุด) ให้แต่ละกลุ่มนำคำเหล่านั้นมาประกอบเป็นประโยค กลุ่มใดสามารถเรียงประโยคได้ถูกต้องและเรียงได้มากที่สุดภายในเวลา 3 นาที กลุ่มนั้นเป็นผู้ชนะ
4. เพื่อนในชั้นเรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องของการลำดับคำในประโยค 
5. ครูให้นักเรียนทำใบงานที่ 2.1 เรื่อง ลำดับคำสร้างประโยค ครูและนักเรียนร่วมกันเฉลยคำตอบ
6. ครูควรอธิบายการลำดับคำและหน้าที่ของคำอีกครั้ง เพราะบางประโยคอาจจะสลับตำแหน่งได้แต่ความหมายของประโยคไม่ควรเปลี่ยนไป บางข้ออาจเฉลยได้ 2 แบบ
7. ครูสั่งการบ้านให้นักเรียนแบ่งเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5 คน ตามความสมัครใจ แล้วร่วมกันจัดทำป้ายนิเทศเรื่อง ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค เพื่อมานำเสนอให้เพื่อนในชั้นเรียนในชั่วโมงต่อไป
ชั่วโมงที่ 4-5
1. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอป้ายนิเทศเรื่อง ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค แต่ละกลุ่มใช้เวลาประมาณ 15 นาที 
2. ครูและเพื่อนในชั้นเรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง  ซักถามและประเมินผลงาน
3. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเรื่อง ชนิดและหน้าที่ของคำในประโยค อีกครั้ง 
นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน   หน่วยการเรียนรู้ที่ 9

สื่อการเรียนรู้
1. หนังสือเรียน  ภาษาไทย : หลักภาษาและการใช้ภาษา  ม.1
2. หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม
    1) นววรรณ พันธุเมธา. ไวยากรณ์ไทย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2549.
    2) สถาบันภาษาไทย. หนังสือชุดอุเทศภาษาไทย ชุด บรรทัดฐานภาษาไทย เล่ม 3 : ชนิดของคำ  วลี  ประโยคและสัมพันธสาร. กรุงเทพฯ : สถาบันภาษาไทย กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ,  2552.
    3) มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. เอกสารประกอบการสอนชุดวิชาภาษาไทย 3 หน่วยที่ 9-15. พิมพ์ครั้งที่ 7. นนทบุรี : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2539.
3.  ใบงานที่ 2.1  เรื่อง  ลำดับคำสร้างประโยค
แหล่งการเรียนรู้
1. ห้องสมุด