รัฐ

“รัฐ” หมายถึง ชุมชนทางการเมืองของมนุษย์  ประกอบด้วย 4 ส่วนสำคัญคือ
ดินแดนหรืออาณาเขตที่แน่นอน ประชากร รัฐบาลปกครอง และอำนาจอธิปไตยของตัวเอง
องค์ประกอบของรัฐ
1.ประชากร (Population) หมายถึง มนุษย์ทุกคนที่อยู่ในอาณาเขตของรัฐถือว่ามีฐานะเป็นส่วนของรัฐโดยอัตโนมัติสิ่งที่ต้องพิจารณาเกี่ยวกับประชากรก็คือ 
 1)จำนวนประชากรแต่ละรัฐมีประชากรจำนวนเท่าใด ไม่มีการกำหนดที่
แน่นอนแต่ควรจะมีมากพอที่จะกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างผู้ปกครองและผู้อยู่ใต้ปกครองได้
 2)ลักษณะของประชากร หมายถึง ลักษณะทางด้านเชื้อชาติ ศาสนา ภาษา
และวัฒนธรรม ซึ่งไม่จำเป็นต้องเหมือนกัน เพราะมีหลายรัฐที่ประกอบด้วยคนหลายเชื้อชาติภาษา และวัฒนธรรม 
 3)คุณภาพของประชากร ขึ้นอยู่กับการศึกษา สุขภาพ อนามัย ทัศนคติ และ
ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีในการพัฒนาทุกรูปแบบ 
2.ดินแดน (Territory) มีข้อสังเกตดังนี้คือ
 1)ที่ตั้ง ดินแดนของรัฐหมายถึง อาณาเขตพื้นดิน น่านน้ำ อาณาเขตในท้อง
ทะเล น่านฟ้า บริเวณใต้พื้นดิน พื้นน้ำและพื้นทะเล 
 2)ขนาดของดินแดนไม่มีหลักเกณฑ์ไว้แน่นอนตายตัวว่าจะ
ต้องมีขนาดเท่าใดจึงจะถือว่าเป็นรัฐ แต่ควรจะมีความเหมาะสมกับจำนวนประชากรด้วย                                                                                     
3.รัฐบาล (Government) คือ องค์กร หรือหน่วยงานที่ทำหน้าที่ปกครองและบริหารภายในโดยเป็นผู้กำหนดนโยบายและนำนโยบายไปปฏิบัติ เพื่อจัดระเบียบ
ทางสังคม และดำเนินทุกอย่างเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐ รัฐบาลจึงเป็นผู้ใช้อำนาจปกครองรัฐรัฐทุกรัฐจะต้องมีรัฐบาลลักษณะหรือ
รูปแบบรัฐบาลอาจไม่เหมือนกันก็ได้
 4.อำนาจอธิปไตย (Sovereignty) เป็นองค์ประกอบประการสุดท้ายที่สำคัญของรัฐ อำนาจอธิปไตย คือ อำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ อำนาจอธิปไตยมีอยู่ 2 ลักษณะ คือ อำนาจอธิปไตยภายใน (Internal Sovereignty) หมายถึง การที่มีอำนาจที่จะปกครองตนเองและมีอำนาจสูงสุดที่จะดำเนินการใด ๆ ในประเทศอย่างมีอิสระ ปราศจากการควบคุมจากรัฐอื่น อำนาจอธิปไตยภายนอก (External Sovereignty) หมายถึง การมีอิสระ มีเอกราชสามารถจะดำเนินความสัมพันธ์กับประเทศอื่น ๆหรือกล่าวกันอีกอย่างหนี่งว่าเอกราชก็คืออำนาจอธิปไตยภายนอกนั่นเอง

องค์ประกอบของรัฐทั้ง 4 ประการนี้ มีความสำคัญเท่าเทียมกัน ถ้ารัฐใดขาดองค์ประกอบในข้อใดข้อหนึ่ง แม้เพียงองค์ประกอบเดียวก็ตาม ถือว่าขาดคุณสมบัติของความเป็นรัฐโดยสิ้นเชิง
หน้าที่ของรัฐ
1. การรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน 
2. การให้บริการและสวัสดิการทางสังคม เช่น มีสาธารณูปโภคด้านต่าง ๆ ที่ดี  
3. การพัฒนาประเทศ 
4. การป้องกันการรุกรานจากภายนอก 
รูปแบบของรัฐ (Forms of State)
1. รัฐเดี่ยว (Unitary State) มีลักษณะสำคัญคือ มีรัฐบาลกลางเป็นผู้มีอำนาจปกครอง และอำนาจบริหารสูงสุดเพียงองค์กรเดียว 
รัฐบาลกลางเป็นผู้ที่ใช้อำนาจอธิปไตยทั้ง 3 อำนาจคือ นิติบัญญัติ บริหาร และตุลาการ รัฐบาลเป็นองค์กรกลางองค์กรเดียวของรัฐที่ปกครองประชาชนได้โดยตลอด รวมถึงการติดต่อสัมพันธ์กับต่างประเทศด้วย ตัวอย่างรัฐเดี่ยว ได้แก่ อังกฤษ ญี่ปุ่น และไทย เป็นต้น
2. รัฐรวม (Composit State) มีลักษณะสำคัญคือ  มีรัฐบาล 2 ระดับ คือ รัฐบาลกลางกับรัฐบาลมลรัฐหรือรัฐบาลท้องถิ่น โดยมีรัฐบาลกลางมีอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบในกิจการทั้งปวงที่เกี่ยวกับผลประโยชน์ส่วนรวมของประเทศชาติส่วนรัฐาบาลท้องถิ่น(มลรัฐ)ตั้งอยู่ในเขตมลรัฐรับผิดชอบในส่วนที่รัฐบาลท้องถิ่นรับผิดชอบ  ซึ่งรัฐรวมมี 2 ลักษณะ ได้แก่
     1)สหพันธรัฐ (Federal State) สหพันธรัฐ คือ รัฐที่เกิดขึ้นจากการรวมตัวกันระหว่างรัฐต่าง ๆ ตั้งแต่ 2 รัฐขึ้นไปโดยใช้รัฐธรรมนูญ ฉบับเดียวกันร่วมกัน
และความสัมพันธ์ระหว่างรัฐเหล่านั้นเป็นไปตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญนั้น ๆ รูปแบบการปกครองแบ่งออกเป็น 2 ระดับคือ มีรัฐบาลกลางของสหพันธรัฐ
และรัฐบาลท้องถิ่นเป็นของแต่ละรัฐซึ่งเรียกกันว่า “มลรัฐ” ตัวอย่างเช่น สหรัฐอเมริกา อินเดีย มาเลเซีย
    2)สมาพันธรัฐ (Confederation State) สมาพันธรัฐเป็นการรวมตัวกัน ระหว่าง 2 รัฐขึ้นไป โดยไม่มีรัฐธรรมนูญ หรือรัฐบาลร่วมกัน แต่เป็นการรวมตัวกันอย่างหลวมๆเพื่อจุดมุ่งหมายอย่างใดอย่างหนึ่งเป็นการชั่วคราวและเป็นบางกรณีเท่านั้น เช่นการเป็นพันธมิตรกันเพื่อทำสงครามร่วมกัน เป็นต้น ในปัจจุบันนี้รูปแบบของ
รัฐแบบสมาพันธรัฐไม่มีอีกแล้ว แต่จะกลายเป็นลักษณะของการรวมตัวกันในรูปขององค์กรระหว่างประเทศ เช่น องค์การนาโต้ องค์
ชาติ หมายถึง กลุ่มคนที่มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในทางวัฒนธรรม และมีความผูกพันกันในทางสายโลหิต เผ่าพันธุ์ ภาษา ศาสนา วัฒนธรรม ตลอดจนมีประสบการณ์ทางประวัติศาสตร์ร่วมกัน หรือมีวิวัฒนาการทางการเมืองการปกครองร่วมกัน เช่นคำว่า “ชาติไทย”
“ประเทศ”  หมายถึงดินแดนที่มีฐานะเป็นรัฐหรือไม่มีฐานะเป็นรัฐ แต่โดยสรุปแล้ว คำว่า “ประเทศ” ตามกฎหมายระหว่างประเทศ หมายถึง ดินแดน อาณาเขต และสภาพภูมิศาสตร์ เป็นต้นว่า ความอุดมสมบูรณ์ ดินฟ้าอากาศแม่น้ำภูเขา ทะเล ป่าไม้ ฯลฯ เช่น ประเทศไทย ประเทศพม่าประเทศอเมริกา  เป็นต้น
คำถาม
1. รัฐหมายถึง
2. องค์ประกอบของรัฐประกอบด้วย
3. ไทยเราเป็นรัฐแบบใดเพราะเหตุใด
4. สหรัฐอเมริกามีรูปแบบรัฐเหมือนหรือแตกต่างจากไทยอย่างไร
ที่มาของข้อมูล: วิเชียร  เกตุสิงห์(2525) สังคมศึกษา. กรุงเทพฯ
ที่มาของรูปภาพ https://www.vcharkarn.com/uploads/79/79192.jpg
www.learnmoreinter.com/images/img_usa/usa-002.png
https://www.talkystory.com/imagelib/www.talkystory.com/062008/dffe99cf78eb608.jpg
linkเพิ่มเติม  https://images.google.co.th/imgres

                                                                                            ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1520