การแสดงโขนตอนนารายณ์ปราบนนทุกนับเป็นต้นเรื่องของรามเกียรติ์เลยก็ว่าได้ เพราะก่อนที่พระรามจะต้องไปรบกับทศกัณฐ์ก็มาจากตอนนี้
จากข่าวยูเนสโกหนุนเยาวชน 8 ชาติคุ้มครองวัฒนธรรมตัวเอง ด้านนายธีระ สลักเพชร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) เปิดเผยว่า หลังจากที่ วธ. ได้จัดตั้งสถาบันโขนแห่งชาติ บริเวณวิทยาลัยนาฏศิลป์เดิม ถ.ราชินี เขตพระนคร กรุงเทพฯ เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในการฟื้นฟูและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเครื่องแต่งกาย อุปกรณ์ และพัฒนาการแสดงโขนให้ทันสมัยขึ้น ที่สำคัญสถาบันดังกล่าวจะเป็นศูนย์รวมองค์ความรู้ด้านการแสดงโขน ให้นักเรียน และประชาชนได้ศึกษาด้วย
นอกจากนั้นทางวัฒนธรรมยังจะนำการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ จำนวน 50 ตอน ที่เป็นการแสดงสมบูรณ์แบบตามมาตรฐานของศิลปะโขนชั้นสูง หาชมได้ยากและบางตอนอาจไม่มีใครเคยชมมาก่อน อาทิ นารายณ์ปราบนนทุก, ทศกัณฐ์ชะลอเขาพระสุเมรุ, ทศกัณฐ์ชิงบุษบก, กำเนิดพระราม, พระรามเดินดง, พาลีสอนน้อง, หนุมานเผากรุง เป็นต้นมาให้ได้รับชมทางโทรทัศน์ โดยจะเริ่มในต้นปี 53 ที่จะถึงนี้ รายละเอียดข่าว
นับเป็นเรื่องที่ดีทีเดียวที่ต่อไปการแสดงโขนจะหาชมได้ง่ายขึ้น ทำให้เด็กและเยาวชนเข้าถึงได้ง่าย แต่อย่างไรก็ตามผู้ปกครองต้องช่วยเป็นหูเป็นตาในการเลือกสื่อให้เด็ก ไม่ใช่ปล่อยให้ลูกดูโทรทัศน์ตามลำพัง ต้องคอยอธิบาย ชี้แนะสีดี สิ่งไม่ดีให้กับลูก เพราะถึงแม้ว่าการแสดงโขนจะออกอากาศทางโทรทัศน์แต่เราไม่สามารถคาดเอาได้เลยว่าเด็กจะเลือกดูหรือไม่ ดังนั้นต้องได้รับความร่วมมือจากทางผู้ปกครองอีแรงหนึ่งจึงจะทำให้โครงการนี้บรรลุตามเป้าหมายที่วางไว้
แต่ก่อนที่เราจะดูโขนทางโทรทัศน์เราควรจะมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่จะดูก่อน จึงจะทำให้การดูสนุกมายิ่งขึ้น ไม่น่าเบื่อ
เนื้อหาสำหรับกลุ่มสาระศิลปะ ช่วงชั้นที่ 3-4
นารายณ์ปราบนนทุก
นนทุก อสูรเทพที่ฝึกหัดการร่ายรำจาก พระภรตมุนี แต่เกียจคร้านจึงถูกลงโทษให้ไปล้างเท้าเทวดาและนางฟ้าที่เชิงเขาไกรลาศ
รูปภาพจาก : https://www.eqplusonline.com
บรรดาเหล่าเทวดา นางฟ้า ต่างพากันมาเข้าเฝ้าพระอิศวร บนวิมานยอดเขาไกรลาส และเมื่อก่อนจะขึ้นเฝ้ายังวิมานที่ประทับ นนทุกอสุรเทพ มีหน้าที่ตักน้ำล้างเท้าให้เทวดานางฟ้า ซึ่งมักจะหยอกเอินรังแกเขกศีรษะดึงผมนนทุก อยู่เป็นนิจจนกระทั่งวันหนึ่ง นนทุกส่องดูเงาของตัวเองในอ่างน้ำเห็นศีรษะตนเองล้านเลี่ยนจึงเกิดความโทมนัสระคนโกรธเคือง ที่ตนอุตส่าห์ทำงานรับใช้เทวดาด้วยดีตลอดมา แต่ก็ยังถูกรังแกจนดูอัปลักษณ์ นนทุกจึงขึ้นเฝ้า พระอิศวร ทูลฟ้องและขอพรให้ตนเองมีฤทธิ์ นิ้วชี้เป็นเพชร เมื่อชี้นิ้วไปยังผู้ใด ผู้นั้นก็บาดเจ็บล้มตาย โดยอ้างว่าเพื่อป้องกันตนเองถูกรังแก และด้วยความเมตตาพระอิศวรจึงประสิทธิประสาทให้พรตามที่นนทุกทูลขอ
รูปภาพจาก : https://www.eqplusonline.com
เมื่อนนทุกได้พรนิ้วเพชรก็ เกิดความยินดีระเริงใจ จนถึงคราวาระที่เหล่าเทวดานางฟ้ามาให้นนทุกล้างเท้าก่อนขึ้นเฝ้าพระอิศวรซึ่งต่างก็ยังรังแกนนทุกอีกเช่นเคย นนทุกจึงเกิดความโกรธเกินจะยับยั้ง แผลงฤทธิ์ชี้นิ้วเพชรไปยังเทวดานางฟ้าจนล้มหายกระจัดกระจายการกระทำรุนแรงของ นนทุกในครั้งนี้ ความทราบถึงองค์พระอิศวร ซึ่งพินิจเล็งเห็นว่าคงไม่มีผู้ใดเหมาะที่จะปราบปรามเหตุอันร้ายแรงนี้ได้ นอกจากพระนารายณ์เป็นเจ้า จึงตรัสให้เชิญพระนารายณ์มาระงับเหตุ
เมื่อพระนารายณ์ได้รับทราบโองการจึงเสด็จมายังเชิงเขาไกรลาสและคิดหาวิธีปราบนนทุก โดยจำแลงเป็นนางเทพอัปสร รูปร่างหน้าตาหมดจดงดงาม เข้าไปพูดจาล่อลวงยั่วยวนให้นนทุกรำตาม ฝ่ายนนทุกแลเห็นนางอัปสรโฉมงาม ก็เข้าเกี้ยวและต้องกลรำตามนางนารายณ์แปลงในท่ารำต่างๆ อันเป็นหลักพื้นฐานของนาฏศิลป์ไทยที่เรียกกันว่า รำแม่บท ซึ่งขึ้นต้นด้วยคำว่า เทพนนม ปฐม พรหมสี่หน้า เรื่อยไปจนกระทั่งถึงท่ารำ นาคาม้วนหาง ซึ่งกำหนดในท่ารำให้นิ้วชี้ ชี้ลงตรงบริเวณหน้าขาของผู้รำ นนทุกจึงล้มลงด้วยฤทธิ์นิ้วเพชรของตนเอง
นางเทพอัปสรจำแลงเมื่อเห็นนนทุกเสียที จึงกลับคืนร่างเป็นพระนารายณ์สี่กรเหยียบอกนนทุกไว้ และก่อนที่องค์พระนารายณ์จะประหารนนทุก ทั้งสองฝ่ายก็ได้กล่าวคำอาฆาตจะตามล้างผลาญกันต่อไปในชาติภพหน้า ซึ่งวรรณกรรมตอนนี้ รามเกียรติ์ฉบับพระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 1 ได้บรรยายความไว้น่าฟัง ดังนี้
รูปภาพจาก : https://www.eqplusonline.com
นนทุกตัดพ้อว่า
“................................... ซึ่งพระองค์จะ ผลาญชีวี
เหตุใดมิทำซึ่งหน้า มารยาเป็น หญิงไม่บัดสี
ฤาว่ากลัวนิ้วเพชรนี้ จะชี้พระองค์ให้บรรลัย
ตัวข้ามีแต่สองมือ ฤาจะสู้ทั้งสี่กรได้
แม้นมีสี่มือเหมือนพระองค์ทรงชัย ที่ไหนจะทำได้ดั่งนี้”
พระนารายณ์ฟังแล้วก็ตอบว่า
“..................................... กูนี้แปลงเป็นสตรีมา
เพราะมึงจะถึงแก่ความตาย ฉิบหายด้วยหลงเสน่หา
ใช่ว่าจะกลัวฤทธา ศักดานิ้วเพชรนั้นเมื่อไร
ชาตินี้มึงมีแค่สองหัตถ์ จงไปอุบัติเอาชาติใหม่
ให้สิบเศียรสิบพักตร์เกรียงไกร เหาะเหินเดินได้ในอัมพร
มีมือยี่สิบซ้ายขวา ถือคฑาอาวุธธนูศร
กูจะเป็นมนุษย์แต่สองกร ตามไปราญรอนชีวี”
ศึกรามเกียรติ์จึงเกิดขึ้นด้วยการฆ่าและการท้าทายกันดังนี้ โดยนนทุกไปเกิดเป็นทศกัณฐ์ พระนารายณ์อวตารเป็นพระราม
ประเด็นคำถาม
1. ในตอนนารายณ์ปราบนนทุกนี้เป็นต้นกำเนิดของการแสดงประเภทใดอีกหรือไม่
2. นนทุกต้องพ่ายแพ้แก่พระนารายณ์เพราะสาเหตุใด
3. เพราะเหตุใดพระนางรายจึงต้องปลอมตัวเป็นนางฟ้ามาร่ายรำกับนนทุก
4. นนทุกต้องมาล้างเท้าให้กับเทวดา นางฟ้า เพราะเหตุใด
5. ข้อคิดจากเรื่องที่นักเรียนสามารถนำมาเป็นข้อเตือนใจมีหรือไม่
กิจกรรมเสนอแนะ
1. ให้นักเรียนร่วมกันแสดงโขนตอนนารายณ์ปราบนนทุก
2. ให้นักเรียนทำสมุดเล่มเล็กเกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน
การบรูณาการ
บูรณาการกับกลุามสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ด้านวรรณคดีไทย และด้านการอ่าน การจับใจความ ถอดความ
ที่มา : ธนิต อยู่โพธิ์ , นาย . โขน . พระนคร : ห้างหุ้นส่วนจำกัดศิวพร , พ.ศ. ๒๕๑๑
นาคะประทีป , ( พระสาระประเสริฐ ) . สมญาภิธานรามเกียรติ์ . พระนคร : โรงพิมพ์เจริญธรรม , พ.ศ. ๒๕๑๕
ที่มาข่าว : https://news.mediathai.net/detail_news.php?newsid=65977
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1876