ทวีปยุโรปตอนที่ 2

ลักษณะภูมิอากาศ 

มีปัจจัยที่ควบคุมภูมิอากาศ ดังนี้
                    1. ที่ตั้ง อยู่ในเขตละติจูดกลางและสูง ทำให้มีอากาศอบอุ่นและบางส่วนอยู่ในเขตหนาว
                    2. ลักษณะมีชายฝั่งที่ยาว มีอ่าว มีแหลมและคาบสมุทรมาก ทำให้ได้รับอิทธิพลความชื้นจากทะเลและมหาสมุทรอย่างทั่วถึง
                    3. ลักษณะของเทือกเขาวางตัวอยู่ในแนวตะวันออก-ตะวันตก ทำให้ไม่ขวางกั้นอิทธิพลจากลมที่พัดมาจากมหาสมุทรแอตแลนติก
                    4. กระแสน้ำไหลทางตะวันตกเฉียงเหนือ คือ เกาะบริเตนใหญ่ เกาะไอร์เแลนด์ นอร์เวย์ ทำให้มีอากาศไม่หนาวจัด คือ กระแสน้ำอุ่นแอตแลนติกเหนือ ซึ่งเป็นกระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีมที่ไหลผ่านมหาสมุทรแอตแลนติก
                     5. ลมประจำปี ที่นำความชื้นจากมหาสมุทรแอตแลนติกมาสู่ยุโรป คือ ลมประจำตะวันตก
 

เขตอากาศและพืชพรรณธรรมชาติ ในยุโรป แบ่งออกเป็น 7 เขต คือ

                    1. เขตอากาศแบบทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทรายแถบอบอุ่น (Middle Latitude Desert and Steppe Climate) มีลักษณะอากาศค่อนข้างแห้งแล้ง
                            - พืชพรรณธรรมชาติ เป็นทุ่งหญ้าสั้นๆ เรียกว่า ทุ่งหญ้าสเตปป์ (Steppe)  พบทางตอนกลางของคาบสมุทรไอบีเรีย ตอนเหนือของทะเลดำและทะเลสาลแคสเปียนในประเทศฮังการี โรมาเนีย ยูเครนและตอนใต้ของรัสเซีย โดยเฉพาะยูเครนเป็นเขตที่มีแหล่งดินดี เป็นเขตเพราะปลูกข้าวสาลีที่สำคัญของยุโรป
                    2. เขตอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean Climate) มีลักษณะอากาศร้อนในฤดูร้อน อากาศอบอุ่นชื้นในฤดูหนาว เพราะได้รับอิทธิพลจากลมประจำตะวันตก
                            - พืชพรรณธรรมชาติ ได้แก่ ไม้คอร์ก ไม้โอ๊ก และไม้พุ่มมีหนามที่มีใบแหลมเรียวเล็กเปลือกหนา พบในประเทศอิตาลี ภาคใต้ของสเปน-ฝรั่งเศส และคาบสมุทรบอลข่านที่ติดกับชายฝั่งของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
                    3. เขตอากาศอบอุ่นชื้น (Humid Subtropical Climate) มีลักษณะอากาศค่อนข้างร้อนในฤดูร้อนชื้น ฤดูหนาวมีอากาศหนาวถึงหนาวเย็น
                            - พืชพรรณธรรมชาติ เป็นป่าไม้ผลัดใบและป่าผสม พบทางตะวันออกเฉียงใต้ของยุโรป ตอนเหนือและตอนกลางของคาบสมุทรบอลข่าน
                    4. เขตอากาศอบอุ่นชื้นภาคพื้นทวีป (Humid Continental Climate) มีลักษณะอากาศอบอุ่นในฤดูร้อน และอากาศหนาวในฤดูหนาวมีระยะเวลานาน
                            - พืชพรรณธรรมชาติ เป็นป่าไม้ผสม คือ ป่าไม้สนกับป่าไม้ผลัดใบ พบในพื้นที่ส่วนใหญ่ทางตอนกลางของภาคตะวันออกของรัสเซีย
                    5. เขตอากาศภาคพื้นสมุทรชายฝั่งตะวันตก (Marine Westcoast Climate) มีลักษณะอากาศอบอุ่นชื้นตลอดปี เพราะได้รับอิทธิพลจากลมประจำตะวันตกและกระแสน้ำอุ่นแอตแลนติกเหนือ
                            - พืชพรรณธรรมชาติ เป็นป่าผสม พบในประเทศสหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส  เนเธอร์แลนด์ เบลเยียม ตอนเหนือของเยอรมนี
                    6. เขตอากาศแบบกึ่งขั้วโลก (Subarctic Climate) มีลักษณะอากาศหนาวเย็นตลอดปี  เรียกอีกอย่างหนึ่ง อากาศแบบไทก้า (Taiga Climate)
                            - พืชพรรณธรรมชาติ คือป่าสนล้วนๆ เรียกว่า ป่าไทก้า พบในประเทศนอร์เวย์ สวีเดน ฟินแลนด์ รัสเซีย
                    7. เขตอากาศแบบขั้วโลก (Arctic Climate)หรือ ทุนดรา(Tundra Climate) มีลักษณะอากาศหนาวจัดตลอดปี มีเดือนใดเลยที่มีอุณหภูมิสูงเกิน 10 องศาเซลเซียส
                            - พืชพรรณธรรมชาติ เป็นพวกมอสส์ สาหร่าย ตระไคร่น้ำ พบในบริเวณชายฝั่งภาคเหนือของคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย และชายฝั่งมหาสมุทรอาร์กติกของรัสเซีย

ลักษณะทางสังคมและวัฒนธรรม

ประชากร ประชากรของทวีปยุโรปประกอบด้วยหลายเชื้อชาติ หลายภาษา
                1. เชื้อชาติ เป็นกลุ่มผิวขาว แบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม
                        1.1 กลุ่มนอร์ดิก เป็นกลุ่มคนผิวขาวที่อาศัยอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของยุโรป โดยเฉพาะประเทศรอบๆ ทะเลเหนือ มีรูปร่างสูงใหญ่ ผมสีทอง นัยน์ตาสีฟ้า กะโหลกศีรษะยาว
                        1.2 กลุ่มเมดิเตอร์เรเนียน เป็นกลุ่มคนผิวขาวที่อาศัยอยู่ทางตอนใต้ของยุโรป มีรูปร่างเล็ก ผิวคล้ำ ผมดำ นัยน์ตาสีฟ้า กะโหลกศีรษะกลม
                        1.3 กลุ่มแอลไพน์ เป็นกลุ่มคนผิวขาวในยุโรปตะวันออกและยุโรปกลาง มีรูปร่างเตี้ย ล่ำ ผมสีน้ำตาล กะโหลกศีรษะกลม
                2. ภาษา ภาษาในทวีปยุโรปเป็นตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม
                        2.1 กลุ่มภาษาเยอร์มานิก เป็นภาษาของประชากรในกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวีย เนเธอร์แลนด์ เยอรมนี ออสเตรีย ไดร์แลนด์ สหราชอาณาจักร บางส่วนของสวิตและเบลเยียม
                        2.2 กลุ่มภาษาโรแมนซ์ หรือภาษาละติน เป็นภาษาของประชากรในประเทศอิตาลี สเปน ฝร่งเศส โปรตุเกส โรมาเนีย
                        2.3 กลุ่มภาษาสลาวิก เป็นกลุ่มของประชากรในประเทศตอนกลางและตะวันออกของยุโรป คาบสมุทรบอลข่าน ลัตเวีย ลิทัวเนีย เบลารุส มอลโดวา ยูเครน รัสเซีย
                3. ศาสนา ชาวยุโรปนับถือศาสนาครสต์ มี 3 นิกาย
                        3.1 นิกายโรมันคาทอลิก เป็นศาสนาของกลุ่มประชากรผู้ใช้ภาษาโรแมนซ์หรือภาษาละติน ยกเว้นโรมาเนีย ประชากรนับถือนิกายออร์โธดอกซ์ ประชากรกลุ่มภาษาอื่น เช่น ไอร์แลนด์ เบลเยียม  เนเธอร์แลนด์ ออสเตรีย เช็ก สโลวัก ฯลฯ
                        3.2 นิกายโปรเตสแตนต์ เป็นศาสนาของกลุ่มประชากรในกลุ่มสแกนดิเนเวีย ฟินแลนด์ เอสโตเนีย ลัตเวีย เยอรมนี สหราชอาณาจักร
                        3.3 นิกายออร์โธดอกซ์ เป็นศาสนาของประชากรในประเทศคาบสมุทรบอลข่านและยุโรปตะวันออก เช่น กรีซ บัลแกเรีย มาซิโดเนีย ยูโกสลาเวีย โรมาเนีย รัสเซีย ยูเครน ฯลฯ
                4. การศึกษา ยุโรปเป็นทวีปที่ประชากรมีการศึกษาดีกว่าทุกทวีป มีมหาวิทยาลัยที่จัดขึ้นอย่างเป็นระบบเมื่อประมาณ 700-800 ปี เช่น มหาวิทยาลัยโบโลนญาในอิตาลี มหาวิทยาลัยปารีสในฝรั่งเศส มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดและเคมบริดจ์ในอังกฤษ
                5. การกระจายและความหนาแน่นของประชากร
                        ยุโรปมีประชากรทั้งหมดประมาณ 728 ล้านคน (พ.ศ. 2541) มีจำนวนประชากรมากเป็นลำดับที่ 3 ของโลกรองจากเอเชียและแอฟริกา มีอัตราความหนาแน่นของประชากรเฉลี่ยประมาณ 31.6 คนต่อตารางกิโลเมตร มากเป็นอันดับที่ 2 รองจากเอเชีย   บริเวณที่มีประชากรหนาแน่น คือ บริเวณภาคกลางและภาคตะวันตกของทวีป เพราะเป็นเขตอุตสาหกรรม อุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธาตุ ได้แก่ ถ่านหินและเหล็ก มีพื้นดินอุดมสมบูรณ์ มีภูมิอากาศเหมาะสมแก่การเกษตรกรรม และตอนเหนือของอิตาลี เขตทะเลสาบในสวีเดน ภาคตะวันตกของคาบสมุทรไอบีเรีย
                        

อาชีพและทรัพยากร

                    1. การเพาะปลูก เขตเพาะปลูกอยู่ในยุโรปตะวันตก ภาคตะวันออกและภาคใต้ของอังกฤษ ภาคเหนือและภาคตะวันตกของฝรั่งเศส ตอนเหนือของเยอรมนี ยูเครน พืชที่สำคัญคือ 
                        - ข้าวสาลี ปลูกได้มากที่สุดคือ ยูเครน รองลงไปคือ ฝรั่งเศส อิตาลี สเปน โรมาเนีย บัลแกเรีย เยอรมนี ฮังการี
                        - ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ ข้าวไรย์ ถั่ว มันฝรั่ง ปลูกได้โดยทั่วไป
                        - องุ่น ส้ม มะกอก มะนาว แอปเปิลและผลไม้ชนิดต่างๆ ปลูกได้มากเขตอากาศแบบเมดิเตอร์เนียน ได้แก่ประเทศอิตาลี ฝรั่งเศส สเปน กรีซ
                        - ต้นแฟล็กซ์ ใช้ใบทำป่านลินิน ปลูกมากในโปแลนด์ เบลเยียม ไอร์แลนด์
                    2. การเลี้ยงสัตว์ เลี้ยงไปตามลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศ
                        - เขตทุนดรา มีการเลี้ยงกวางเรนเดียร์
                        - เขตทุ่งหญ้าสเตปป์ มีการเลี้ยงโคเนื้อ แพาะ แกะ ม้า
                        - เขตเมดิเตอร์เรเนียน มีการเลี้ยงโคเนื้อ และแกะ
                        - เขตภูเขาสูง และที่ราบสูง มีการเลี้ยงโคเนื้อ โคนม แกะ
                        - เขตอบอุ่นชื้นตอนเหนือของคาบสมุทรบอลข่าน มีการเลี้ยงสุกรด้วยข้าวโพด
                        - เขตภาคพื้นสมุทรชายฝั่งตะวันตก มีการทำฟาร์มโคนม
                    3. การทำป่าไม้ พบมากในประเทศฟินแลนด์ สวีเดน รัสเซีย นอร์เวย์ ในบริเวณป่าสน ซึ่งเป็นไม้เนื้ออ่อน นำมาผลิตเป็นเยื่อกระดาษ
                    4. การประมง แหล่งประมงที่สำคัญ ได้แก่
                        - ทะเลเหนือ โดยเฉพาะบริเวณที่กระแสน้ำอุ่นแอตแลนติกเหนือบรรจบกับกระแสน้ำเย็นกรีนแลนด์ตะวันออก เกิดเป็นแหล่งที่มีปลาชุกชุมมากแห่งหนึ่งของโลกเรียกว่า ดอกเกอร์แบงก์ ประเทศที่จับปลาได้มาก สหราชาอาณาจักร ไอซ์แลนด์ นอร์เวย์
                        - บริเวณอ่าวบิสเคย์จนถึงทะเลเมดิเตอร์เรเนียน โดยเฉพาะบริเวณทะเลดำ  ทะเลสาบแคสเปียนและแม่น้ำโวลกา มีการจับปลาสเตอร์เจียน มาทำเป็นไข่ปลาคาร์วียร์
                   5. การทำเหมืองแร่ ยุโรปเป็นทวีปที่มีแร่เหล็กและถ่านหินอุดมสมบูรณ์
                        5.1 ถ่านหิน แหล่งสำคัญอยู่ทางภาคเหนือของสหราชอาณาจักร ภาคกลางของเบลเยียม ลุ่มแม่น้ำรูห์ของเยอรมนี ภาคใต้ของโปแลนด์ ภาคเหนือของเช็ก สโลวัก ยูเครน ไซบีเรียของรัสเซีย
                        5.2 เหล็ก แหล่งสำคัญคือ 
                                - แหล่งคิรูนาและเยลีวาร์ทางตอนเหนือของสวีเดน
                                - แหล่งคริวอยร็อกในยูเครน
                                - แหล่งลอเรนซ์ทางตะวันออกเฉียงใต้ของฝรั่งเศส
                        5.3 น้ำมันดิบและก๊าซธรรมชาติ แหล่งสำคัญของยุโรปอยู่ในบริเวณทะเลเหนือ และรอบๆทะเลสาบแคสเปียน
                        5.4 บอกไซต์ เมื่อนำถลุงแล้วได้อะลูมิเนียม แหล่งผลิตสำคัญอยู่ทางภาคใต้ของฝรั่งเศส ยูโกสลาเวีย ฮังการี เทือกเขาอูราลในรัสเซีย
                        5.5โพแทช ใช้ในอุตสาหกรรมปุ๋ยและสบู่ แหล่งผลิตอยู่ในประเทศฝรั่งเศส เยอรมนี สเปน รัสเซีย
                  6. อุตสาหรรม ยุโรปได้ชื่อว่าเป็นทวีปอุตสาหกรรม เพราะเกือบทุกประเทศประชากรผู้ใช้แรงงานส่วนใหญ่อยู่ในภาคอุตสาหกรรม แหล่งอุตสาหกรรมส่วนใหญ่อยู่ในยุโรปตะวันตก เช่น สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส เยอรมนี เนเธอร์แลนด์ ส่วนยุโรปตะวันออกอยู่ใน รัสเซีย ยูเครน เบลารุส
                  7. การค้าขาย เนื่องจากยุโรปความเจริญก้าวหน้าทางอุตสาหกรรมและเทคโนโลยี ทำให้ยุโรปมีการติดต่อค้าขายกับภูมิภาคอื่นและมีการตั้งกลุ่มทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศ เช่น
                        - สหภาพยุโรป (EU-European Union) 
                        - สมาคมการค้าเสรีแห่งยุโรป ( EFTA-European Free Trade Association ) ตลาดการค้าขายระหว่างประเทศ ได้แก่ ประเทศต่างๆที่อยู่ในยุโรปและประเทศอเมริกาเหนือ
                  8.การคมนาคมขนส่ง ยุโรปเป็นทวีปที่มีการคมนาคมขนส่งเจริญก้าวหน้ามาก
                        8.1 ทางรถยนต์ มีทางหลวงเชื่อมระหว่างเมือง เขตอุตสาหกรรมและประเทศต่างๆ มีระยะทางยาวประมาณ 1 ใน 5 ของทางรถยนต์ของโลก
                        8.2 ทางรถไฟ ทวีปยุโรปมีทางรถไฟยาว 1 ใน 3 ของทางรถไฟในโลก ประเทศที่มีทางรถไฟยาวเมื่อเฉลี่ยต่อเนื้อที่แล้วมากที่สุด คือ เบลเยียม รองลงมาคือ สหราชอาณาจักร สวิตเซอร์แลนด์   เมืองที่เป็นศูนย์กลางการคมนาคมทางรถไฟคือ ปารีส ลอนดอน เบอร์ลิน วอร์ซอ มอสโก
                        8.3 ทางอากาศ แต่ละประเทศต่างก็มีสายการบินเป็นของตนเอง ใช้ติดต่อระหว่างเมืองภายในประเทศ ระหว่างประเทศ และระหว่างทวีป ศูนย์กลางการบินส่วนใหญ่เป็นเมืองหลวงของแต่ละประเทศ
                        8.4 ทางน้ำ แม่น้ำสำคัญที่ใช้ในการคมนาคมขนส่งภายในประเทศและระหว่างประเทศ ได้แก่ แม่น้ำไรน์ แม่น้ำเซน แม่น้ำดานูบ แม่น้ำโวลกา แม่น้ำโอเดอร์ และมีการขุดคลองเพื่อการคมนาคม เช่น คลองคีล ในเยอรมนี เชื่อมระหว่างทะเลบอลติกกับทะเลเหนือ คลองมีดีในฝรั่งเศสเชื่อมทะเลเมดิเตอร์เรเนียนกับมหาสมุทรแอตแลนติก
 

ประเด็นอภิปราย

          นักเรียนคิดว่า ลักษณะทางกายภาพของทวีปยโรปมีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนในทวีปยุโรปอย่างไร 

 
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=509