ลงแขกเกี่ยวข้าว

ประเพณีลงแขกเกี่ยวข้าว

       เมื่อข้าวในนาแตกรวงจนเป็นเมล็ดแก่ได้ที่ลงมือเก็บเกี่ยวได้ในระหว่างเดือนอ้ายกับเดือนยี่ การเกี่ยวข้าวแต่โบราณจะมี “การลงแขกกินแรงกัน” หญิงสาวชายหนุ่มยินดีมาร่วมเกี่ยวด้วย เพราะจะได้มีโอกาสมาชุมนุมรื่นเริง
       การเกี่ยวข้าวมักเกี่ยวแต่เช้า โดยเกี่ยวข้าวเรียงกันเป็นหน้ากระดาน ใครเกี่ยวได้แนวจดคันนาแล้วก็หยุดพัก รอคอยคนอื่นซึ่งเกี่ยวแนวของตนมายังไม่ถึงเมื่อเกี่ยวเสร็จทุกคนแล้วจึงจะไปเกี่ยวตอนอื่นๆ ต่อไปเพราะฉะนั้นถ้าใครเกี่ยวช้าก็มาเป็นทีหลัง จะมีการแกล้งล้อกันโดยคนที่อยู่ใกล้คนที่เกี่ยวช้าจะแกล้งเกี่ยวให้แนวของตนเฉออกไป เพื่อให้แนวของคนเกี่ยวช้าขยายเนื้อที่ออกไปกว้าง ต้องเสียเวลาเกี่ยวมากขึ้นเรียกว่า “เกี่ยวอ้อมเกาะ” ใครต้องเกี่ยวอ้อมเกาะจะถูกเพื่อนทั้งหญิงชายหัวเราะเยาะเล่นสนุกอย่างที่ร้องกันว่า “คว้าเถิดหนาแม่คว้า รีบตะบังให้ถึงคันนา จะได้พูดจากันเอย”
       เวลาเย็นเลิกเกี่ยวข้าวแล้ว จะเล่น “เพลงเกี่ยวข้าว” เรียกว่า “เต้นกำรำเคียว” คือถือกำข้าวมือหนึ่ง ถือเคียวอีกมือหนึ่ง เวลาร้องก็ออกท่าทางรำและเต้นเป็นจังหวะของทำนองที่ร้องระหว่างที่ร้องเต้นกำรำเคียวกันอยู่นี้เจ้าของนาจะมัดรวมกำข้าวที่กองๆ อยู่ให้เป็นฟ่อนและรวบรวมเข้าหมู่เข้ากองแล้วหาบขนไปสู่ลานบ้านเรือนของตน เมื่อขนข้าวไปสู่ลานเสร็จแล้วต้องเก็บรวงข้าวที่ตกอยู่ในนาเรียกอัญเชิญ “ข้าวแม่โพสพ” เวลาเก็บข้าวจะกล่าวว่า “แม่โพสพเจ้าข้า เชิญมาขึ้นยุ้งฉาง อย่างหลงอยู่ในทุ่งในทางในนาในไร่ ให้หนูกัดนกคาบ เชิญไปอยู่ที่สำราญเป็นสุข เลี้ยงลูกเลี้ยงหลานให้เจริญ มาเถิดมากู๊” (ทอดเสียงให้ยาวอย่างกู่)

ประเด็นคำถามเพื่อนำไปสู่การอภิปรายในห้องเรียน

นักเรียนควรอนุรักษ์ประเพณีลงแขกเกี่ยวข้าวหรือไมเพราะเหตุใด

กิจกรรมเสนอแนะ นักเรียนควรไปร่วมการเกี่ยวข้าวกับผู้ปกครอง

ค้นคว้าข้อมูลจากอินเตอร์เน็ต

ศึกษาจากท้องถิ่นของนักเรียน

การบูรณาการ ศีลป วาดภาพคนเกี่ยวข้าว  ภาษาไทย เขียนเรียงความเรื่องข้าว   ภาษาอังกฤษ เขียนคำศัพท์ คำว่า ข้าว

อ้างอิงที่มาแหล่งข้อมูล

https://www.suandusitcuisine.com/food4/central/rice_tradition06.php

ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=4463