เครื่องปั้นดินเผา

เครื่องปั้นดินเผา

                                                                     
                                                                                          แหล่งภาพ
        คุณสมบัติของดิน โดยเฉพาะดินเหนียวสามารถอุ้มน้ำได้ดี และเมื่อผสมเข้ากับน้ำแล้วจะทำให้ดินมีความเหนียวและสามารถที่จะปั้นหรือขึ้นรูปสามมิติ โดยไม่ต้องเพิ่มเติมวัสดุอื่นอีก คำว่า"เครื่องปั้นดินเผา"เป็นคำนามที่มีความหมายที่สื่อให้เข้าใจได้ในตัวของมันเอง (เอาดินมาปั้นแล้วก็เผา)
แหล่งข้อมูล  อ่านต่อ

เนื้อหาสำหรับ  กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระทัศนศิลป์    ชั้นมัธยศึกษาปีที่  2 ( ช่วงชั้นที่  3 )
มาตรฐาน ศ 1.2  
        เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างทัศน์ศิลป์ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม เห็นคุณค่างานทัศนศิลป์ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทย และสากล

                                        เรื่อง...การประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกัน
   ความสำคัญของการเชื่อมประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกัน 
        ในการทำงานศิลปะเกี่ยวกับเครื่องปั้นดินเผา  งานบางชนิดบางชิ้นก็เสร็จสมบูรณ์ได้ตัวเอง  แต่ในงานบางชิ้นจำเป็นจะต้องมีการเพิ่มเติมติดต่อ  จึงจะเสร็จสมบูรณ์ได้  เช่น  ถ้วยมีหู  เหยือกมีมือถือ  งานปั้นตุ๊กตาดินก็เช่นเดียวกันจำเป็นจะต้องมีการเพิ่มเติมติดต่อ ที่ไม่สามารถทำให้เสร็จลงได้ทีเดียว  เหมือนจาน ชาม แต่ต้องการเพิ่มเติมส่วนประกอบที่ยื่นออกมาดังกล่าวอีก  เช่น  แขน  ขา  เป็นต้น  การติด  ต่อเติม  ส่วนเหล่านี้เข้าไปจะกระทำได้จำเป็นต้องมีการติด  เชื่อม  ประสาน ส่วนอื่น ๆ เข้าด้วยกัน การติด  ต่อเติม  ส่วนเหล่านั้นเข้าไปจะกระทำได้ต่อเมื่อจำเป็นต้องมีการติด  เชื่อม  ประสาน ส่วนอื่น ๆ เข้าด้วยกัน
         โดยมีวิธีการประสานดินอยู่ 3  วิธี  คือ  ประสานด้วยเนื้อดินในตัวเอง   ประสานติดกันด้วยน้ำสลิป ( SLIP )  และการประสานด้วยการเพิ่มเนื้อดิน  ซึ่งการประสานดินทั้ง 3 วิธีนี้  ไม่ว่าจะเลือกใช้การประสานดินกับลักษณะงานปั้นแบบใดก็ตาม  ก็จะเป็นการช่วยให้การเชื่อมติดระหว่างดินกับดินดียิ่งขึ้น 

       ซึ่งมีหลักในการประสาน  ดินอยู่  3  วิธีคือ  
       
1.  ประสานด้วยเนื้อดินในตัวเอง    
                                        
                                                            แหล่งภาพผู้เขียน
        เป็นการประสานดินด้วยการกดเนื้อดินให้สลับเป็นรูปฟันปลา  หรือขูดขีดดิน  ให้เกินก่ายทับเข้าหากัน ( OVERLAP ) กดติดเข้าหากันตลอดแนว  เนื้อดินที่ปั้นนั้นต้องเป็นดินที่มีเนื้อที่อ่อนนุ่มพอสมควรจึงจะประสานได้ดี
2.  ประสานติดกันด้วยน้ำสลิป  ( SLIP )  
        น้ำสลิป  เป็นตัวเชื่อมระหว่างดินกับดินให้ติดกัน  เป็นการใช้งานในลักษณะเดียวกับกาวลาเท็กซ์  ซึ่งเวลาที่ปั้นรูปต่าง ๆ  ที่ต้องมีชิ้นส่วนนำมาประกอบเข้าด้วยกันจำเป็นจะต้องใช้น้ำสลิปนี้ทาก่อนเพื่อเป็นตัวเชื่อมให้ดินติดกัน  เพาะจะทำให้ชิ้นงานปั้น ที่ออกจากเตาเผาติดกัน  จะไม่หลุดร่วงออกจากกันทำให้ต้องเสียเวลาซ่อมอีก
        น้ำสลิปนี้ได้มาจาก  ดินเหนียวผสมกับน้ำกวนให้ดินละลาย  แล้วกรองด้วยตะแกรงละเอียด  เพื่อที่จะได้ดินเหนียวที่ตกตะกอน หลังจากได้ตะกอนดินแล้วหยดโซเดียมซิลิเกต  หรือโซเดียมคาร์บอเนต  แล้วกวนให้เข้ากัน  จนดินข้นหนืดจนได้ที่  แล้วจึงได้เป็นน้ำสลิป  เวลาที่เราปั้นงานต่าง ๆ  เช่น การปั้นแจกันมีหู  ปั้นตุ๊กตาดิน  ปั้นรูปสัตว์   ปั้นรูปช้าง   ปั้นรูปเต่า  หรือปั้นพวงกุญแจจากดินในรูปแบบต่าง  จำเป็นจะต้องใช้  น้ำสลิป  เป็นตัวเชื่อมชิ้นส่วนของงานแต่ละชิ้นให้ติดกัน  ในการปั้นตุ๊กตาดิน   ก็ จะต้องมีการเชื่อมติดส่วนต่าง ๆ  เช่น  แขน  ขา  ผม เสื้อผ้า หรือเครื่องประดับอื่น ๆ  จึงต้องเรียนรู้เรื่อง  น้ำสลิป  ( slip)  ด้วย
      วิธีนี้อาศัยน้ำสลิป หรือน้ำดินข้นเป็นตัวเชื่อม โดยปกติดินที่ถูกตัดขาดจากกัน  แล้วถูกจับต่อติดในทันทีนั้นก็ย่อมติดกันดีอยู่แล้ว  แต่การใช้น้ำสลิปหรือน้ำดินเป็นตัวเชื่อมช่วยให้มีการเชื่อมติดดียิ่งขึ้น  เพิ่มความมั่นใจต่องานปั้น เพราะน้ำดินจะทำหน้าที่ละลายและเพิ่มส่วนให้มีความเหนียวเพื่อให้ดินติดกันได้ง่ายและสนิทยิ่งขึ้น

      3.  การประสานด้วยการเพิ่มเนื้อดิน 
        เป็นวิธีที่ช่วยเสริมความมั่นคงและทำให้รอยต่อนั้นแข็งแรงขึ้น  ส่วนมากจะใช้เพิ่มตรงมุมด้วยการทำดินให้เป็นเส้นเล็ก ๆ  วางลงทาบตามแนวขอบของรอยต่อ แล้วกดด้วยปลายนิ้วหัวแม่มือให้ดินสนิทเป็นเนื้อเดียวกันเป็นใช้ได้

ที่มาแหล่งข้อมูล          (จีรพันธ์  สมประสงค์. 2535 :  74 )
ที่มาข้อมูลเรื่องน้ำสลิป  สัมภาษณ์  นายดิเรก    บ้านกล้วย    อายุ  46  ปี  เจ้าหน้าที่ศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาคที่  6 นครราชสีมา   สัมภาษณ์  วันที่   8   เดือนธันวาคม  2546. ( วิภา  ศรีม่วงกลาง.  ผู้สัมภาษณ์ )

                                       ประโยชน์ของการประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกัน
                                          
     
        การประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกัน  ทั้ง  3  วิธีที่กล่าวมาแล้วนั้น  เราสามารถนำวิธีการประสานดินทั้ง 3 วิธี ดังกล่าวมาใช้ประโยชน์ในงานปั้นได้ในหลายรูปแบบ  งานปั้นบางชนิดหรือบางชิ้นก็เสร็จสมบูรณ์ได้ตัวเอง  แต่ในงานปั้นบางชิ้นจำเป็นจะต้องมีการประกอบเพิ่มเติมติดและต่อ  จึงจะเสร็จสมบูรณ์ได้  เช่น  แจกันมีหู  งานปั้นรูปสัตว์ต่าง ๆ  หรืองานปั้นในรูปแบบอื่น ๆ  งานปั้นตุ๊กตาดินก็เช่นเดียวกันจำเป็นจะต้องมีการเพิ่มเติม  ติด  ต่อเติม  ส่วนต่างๆ เพิ่ม   ซึ่งไม่สามารถทำให้เสร็จลงได้ทีเดียว  มีการเพิ่มเติมส่วนประกอบที่ยื่นออกมาอีก  เช่น  แขน  ขา  เป็นต้น  การติด  ต่อเติม  ส่วนเหล่านี้เข้าไปจะกระทำได้จำเป็นต้องมีการติด  เชื่อม  ประสาน ส่วนอื่น ๆ เข้าด้วยกันและการประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกันยังสามารถนำไปปรับประยุกต์ใช้กับงานปั้นในลักษณะอื่น ๆ ได้อีกด้วย

ประเด็นคำถามเพื่อนำไปสู่การอภิปราย
1.  บอกความสำคัญของการประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกัน
2.  อธิบายขั้นตอนและปฏิบัติกิจกรรมการวิธีการประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกันในลักษณะต่าง ๆ
3.  อธิบายวิธีการนำการประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกันในลักษณะต่าง ๆ ไปประยุกต์ใช้ประโยชน์กับงานปั้นในลักษณะอื่น ๆ
4.  แสดงความรู้สึกความประทับใจและวิพากษ์วิจารณ์ผลงานการประสานดินให้เป็นเนื้อเดียวกันทั้ง ของตนเองและผู้อื่นในทางสร้างสรรค์อย่างมีเหตุผล

กิจกรรมเสนอแนะ
            - 

การบูรณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น ๆ

     สามารถบูรณาการได้กับกลุ่มสาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี และกลุ่มสาระสังคมศึกษษศาสนาและวัฒนธรรม

อ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูล / ภาพประกอบ
https://th.wikipedia.org/
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/Makingpottery.jpg

                                                                   กำลังปรับปรุงข้อมูลเพิ่มเติม
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2597