เมื่อโฉนดที่ดินหายไป สิ่งที่เจ้าของที่ดินสามารถดำเนินการได้คือ การขอออกใบแทนหนังสือแสดงสิทธิ
โฉนดที่ดิน คือเอกสารทางราชการที่สำคัญ ใช้แสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ซึ่งออกให้ตามประมวลกฎหมายที่ดินปัจจุบัน ผู้เป็นเจ้าของที่ดิน ถือว่ามีกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้นอย่างสมบูรณ์เช่น มีสิทธิใช้ประโยชน์จากที่ดิน มีสิทธิจำหน่าย มีสิทธิขัดขวางไม่ให้ผู้ใดเข้ามาเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินโดยมิชอบด้วยกฎหมาย แต่หาก“โฉนดที่ดินหาย” ไม่ต้องตกใจ ให้ดำเนินการตามขั้นตอนต่อไปนี้
เมื่อโฉนดที่ดินหายไป สิ่งที่เจ้าของที่ดินสามารถดำเนินการได้คือ การขอออกใบแทนหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน ซึ่งจะมีรายละเอียดคล้ายโฉนดที่ดินทั้งด้านหน้าและด้านหลัง สามารถใช้แทนโฉนดที่ดินฉบับจริงได้ แต่จะไม่ใช่โฉนดที่ดิน เนื่องจากการออกโฉนดที่ดิน จะเกิดขึ้นหลังจากมีการรังวัดเท่านั้น
ขั้นตอนการขอออกใบแทนหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน
- แจ้งความเอกสารหายต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ เพื่อขอลงบันทึกประจำวันไว้เป็นหลักฐาน
- เดินทางไปยังสำนักงานที่ดินพร้อม ใบลงบันทึกประจำวัน และพยานรับรอง 2คน ซึ่งต้องเชื่อถือได้และ/หรือรู้เห็นการสูญหายของโฉนดที่ดิน เพื่อให้เจ้าหน้าที่สอบสวนได้ และพยานต้องนำบัตรประจำตัวประชาชนไปแสดงด้วย
- กรณีสูญหาย เนื่องจากการกระทำความผิดทางอาญา เช่นโฉนดที่ดินถูกขโมย ให้นำหลักฐานการแจ้งความต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจไปประกอบคำขอด้วย
- กรณีศาลสั่ง หรือเจ้าพนักงานตามกฎหมายขอให้ออกใบแทน ให้นำคำสั่งหรือคำพิพากษาอันถึงที่สุด หรือหนังสือร้องขอไปด้วย
- เจ้าหน้าที่รับคำขอ และสอบสวน
- ตรวจสอบหลักฐาน ตรวจหนังสือมอบอำนาจ และพิจารณาสั่งการ
- ลงบัญชีรับทำการ ,ตรวจอายัด , เขียนใบสั่ง ใบเสร็จและรับเงินค่าธรรมเนียมคำขอ
- พิมพ์ประกาศ กรณีโฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นอันตรายหรือสูญหาย โดยเจ้าของที่ดินรับประกาศ และนำเจ้าหน้าที่ไปปิดประกาศ
- ประกาศแจกที่ดินให้ปิดในที่เปิดเผย ณ สำนักงานที่ดินท้องที่ สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอ หรือที่ว่าการกิ่งอำเภอท้องที่ ที่ทำการแขวงหรือที่ทำการกำนันท้องที่และในบริเวณที่ดินนั้นแห่งละหนึ่งฉบับ ในเขตเทศบาลให้ปิดไว้ ณ สำนักงานเทศบาลอีกหนึ่งฉบับ เมื่อครบกำหนด 30 วัน ไม่มีผู้โต้แย้งคัดค้าน จึงเบิกแบบพิมพ์ดำเนินการสร้างใบแทน
- เสนอเจ้าพนักงานที่ดินพิจารณาลงนามในใบแทน และแจ้งเจ้าของที่ดินมารับใบแทน
เอกสารหลักฐานที่ใช้
- บัตรประจำตัวประชาชนผู้ขอ
- ทะเบียนบ้าน
- พยาน พร้อมบัตรประจำตัวประชาชน (ตัวจริง) อย่างน้อย 2 คน
- ใบแจ้งความ หรือใบลงบันทึกประจำวัน
ที่มา : กรมที่ดิน ,สำนักงานกิจการยุติธรรม