ปอเนาะปัตตานี - โรงเรียนปอเนาะใน จ.ปัตตานี

รากเหง้าการศึกษาในศาสนาอิสลาม..ปอเนาะ

อัสสลามูอาลัยกุมวาเราะมาตุ้ลลอฮีวาบารอกาตุฮ

      สลามถึงเพื่อนๆพี่ๆนักอ่านที่เคารพทุกท่าน หลายปีที่ผ่านมานี้ผมไม่นึกเลยว่าวันนี้จะได้มาเขียนเรื่องราวที่เป็นเรื่อง ที่ธรรมดาที่สุดของชีวิตในแวดวงมุสลิมของผมให้เพื่อนๆพี่ๆฟัง แต่ผมจำเป็นต้องเขียนเพราะปัจจุบันอิสลามกลายเป็นหนึ่งเรื่องที่สร้างความ คลุมเครือในหลายๆมุมมองของคนไทยด้วยกัน สิ่งที่ตามมาคือความแตกแต่งและกำลังจะแบ่งแยกซึ่งเป็นปัญหาใหญ่ของประเทศเรา ที่เคยอยู่ร่มเย็นเป็นสุขกันมาช้านาน

       หากพูดถึงมุสลิมหรือศาสนาอิสลามแล้ว ทุกคนทั่วโลกที่ไม่ได้นับถือศาสนาอิสลามจะพูดเพียงสรุปสั้นๆว่า ....พวกไม่กินหมู.....ซึ่ง เป็นคำพูดฮิตติดปากกันมาหลายสมัย เพราะอะไรครับ ถ้าหากไม่ใช่เพราะเราต่างไม่เข้าหากันอย่างจริงจัง และไม่ศึกษาความแตกต่างกันนั่นเอง โลกกว้างทางโค้งมีอะไรอีกมากมายที่เรายังต้องเรียนรู้และค้นหา แต่ถ้าไม่แล้ว คนใกล้ตัวเรา เราก็ยังไม่รู้จักเขาดีพอ  วันนี้ผมขอนำเสนอรากเหง้าของการศึกษาและที่มาของผลผลิตคนมุสลิมแท้ร้อยเปอร์ เซ็น นั่นคือ   ปอเนาะ

         ปอเนาะ คือสถานบันศึกษาและเป็นรากเหง้าของการเรียนรู้เรื่องราวต่างๆของศาสนา ในประเทศไทยของเราในสังคมชาวมุสลิมจะรู้กันว่า ปอเนาะคือแหล่งค้นคว้าศาสนาอย่างแท้จริง ดังนั้นชาวมุสลิมจะส่งลูกหลานเข้าศึกษาระบบปอเนาะเป็นอันดับแรก ไม่ใช่เหตุผลอื่นใกล เพียงเพื่อให้ลูกได้รู้จักการประคับประคองชีวิตให้อยู่ในระบบศาสนา ซึ่งหมายถึงหากลูกหลานได้ร่ำเรียนปอเนาะก่อนแล้ว เด็กๆเหล่านี้จะมีความศรัทธาในอัลลอฮ์ผู้ทรงรอบรู้ทั้งที่ลับและที่สว่าง แม้แต่ในหัวใจของทุกคน นั่นคือเป้าหมายหลักของการศึกษาศาสนาในระบบปอเนาะ

         ปอเนาะ มีระบบการศึกษาไม่เป็นทางการ แต่มีระบบในแบบฉบับของโต๊ะครู หรือผู้มีความรู้ ในการจัดสอนวิชาต่างๆ ซึ่งการเรียนในระดับปอเนาะนี้ จะไม่มีการแบ่งแยกอายุและเพศและจะแยกกันในการนั่งเรียนระหว่างหญิงชาย ทุกคนสามารถนั่งฟังและนั่งเรียนไปพร้อมๆกัน รับฟังและนึกคิดในสิ่งที่โต๊ะครูได้อ่านมาจากหนังสือศาสนาในเรื่องต่างๆ แต่ปอเนาะจะเน้นในเรื่องของการใช้ชีวิตประจำวัน อย่างเช่น 

      1. มุสลิมต้องดำรงละหมาด วันละห้าเวลา เพื่อเป็นการรำลึกถึงอัลลอฮ์และทุกครั้งต้องขอบรรลุโทษต่อพระองค์ที่ได้ทำผิด 

      2. การทำความสะอาดร่างกายก่อนการละหมาด คือการอาบน้ำละหมาด ต้องล้างส่วนไหนบ้าง ทั้งหมดนั้นจะเป็นการเปลื้องบาปเล็กที่ทำมา หรือการทำความสะอาดในเรื่องของอาหารและเสื้อผ้า

     3.จะสอนในเรื่องการเข้าสังคมและการครองคู่อย่างถูกต้อง

    4.เรื่องการแบ่งสมบัติเมื่อมีผู้เสียชีวิตในครอบครัว

     5.การอ่านพระมหาคัมภีร์อัลกุรอาน

     6. การศึกษาเรื่องอัลฮาดิษ หรือการปฎิบัติท่านศาสดาในเรื่องศาสนา

     7.การศึกษาเรื่องของภาษาอาหรับในแบบไวยกรณ์ และที่มาที่ไปของแต่ลำคำอย่างละเอียดเพื่อการแปล

       ทั้งหมดที่กล่าวมานี้คือการศึกษาในระบบปอเนาะแบบต้นฉบับ  การศึกษาจะเน้นให้เรียนรู้กฎหมายของศาสนาอิสลามที่ใช้ในชีวิตประจำวันอย่าง มีขอบเขตแต่ไม่มีการกีดกั้นแต่ประการใด หากไม่ผิดหลัก  โต๊ะครูจะไม่ได้รับเงินเดือน แต่จะได้รับเงินซากาด คือเงินที่ได้จากการทำงานในแต่ละปีหรือรายได้จากการปลูกข้าว ซึ่งเป็นบทบัญญิติในศาสนาสำหรับผู้ที่มีรายได้ต้องออกเงินซากาดให้กับผู้ที่ มีสิทธิ์รับ ซึ่งผมจะเรียนให้ทราบต่อไป

           ดังนั้น การศึกษาในระบบปอเนาะจะเป็นการศึกษา ที่ฝึกให้ทุกคนอยู่ในระบบศาสนาที่ไม่ฟุ่มเฟือยและมีความพอเพียงและเพียงพอ เหมือนพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในยุคปัจจุบันนี้ การศึกษาปอเนาะหากคิดกันให้ดีแล้ว โดยเฉพาะผมเอง ผมเป็นคนหนึ่งที่เคยรังเกียจในระบบนี้ ระบบที่ไม่มีชั้นเรียน การแต่งกายดูไม่ดีหาความเป็นระเบียบไม่ได้ในสายตาผม แต่เมื่อผมเข้าไปนั่งอยู่นะจุดนั้น ทำให้ผมได้รู้ว่า นั่นคือสิ่งที่ดีที่สุดและบริสุทธิ์ที่สุดเช่นกัน

          การศึกษาในระบบปอเนาะจะเป็นการสอนให้คนรักความสงบ ไม่ตามสิ่งยั่วยุที่จะตามมากับความเจริญก้าวหน้าของโลกปัจจุบัน ซึ่งสมัยก่อนไฟฟ้าไม่มี การเรียนการสอนจะจุดตะเกียงมองตัวหนังสือได้ไม่ชัดนัก แต่โต๊ะครูสอนหนังสือที่แปลมาจากคัมภีร์อัลกุรอานหรือหนังสืออื่นๆ  ทำให้มองเห็นเหตุการที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้อย่างน่าเชื่อจริงๆ ทั้งๆที่วันนั้นผมได้แต่นั่งฟังเผลอๆก็หลับไป เพราะไม่คิดว่าจะเป็นจริงในปัจจุบัน

          และเมื่อมาถึงวันนี้ ผมอยู่จุดนี้ จุดที่ยังไม่แน่นอนนักกับลมหายใจของตัวเอง แต่ผมพอจะสรุปว่า การเรียนปอเนาะวันนั้น ทำให้ผมมีวันนี้วันที่เข้าใจโลกการเปลี่ยนแปลงของโลกและสังคมที่นับวันจะ วุ่นวายขึ้นเรื่อยๆอย่างไม่สะทกสะท้าน ไม่ใช่เพราะเก่งครับ แต่เพราะหัวใจที่เต็มไปด้วยความศรัทธาและความรักที่เผื่อแผ่ให้กับทุกคน บางทีก็รู้สึกอิ่มเอิบใจเมื่อคนที่เคยว่าร้ายผมเข้ามาขอโทษในสิ่งที่เขาทำไป ทั้งๆที่ผมไม่เคยคิดแม้แต่จะโกรธ เพราะอิสลามสอนผมเสมอว่า อัซซอบรู มีนัล อีมาน การอดทนคือส่วนหนึ่งของการศรัทธา

         ตำแหน่งหน้าที่การ งาน เกียรติยศ ชื่อเสียง ไม่จีรังยั่งยืนเสมอไป หากแต่หัวใจที่เปี่ยมไปด้วยความเป็นปุถุชนธรรมคนหนึ่งที่เข้าใจคนด้วยกัน นั่นคือสิ่งที่ยืนยาวมากกว่าครับ 

        ปอเนาะคือแหล่งที่มาของการเรียนรู้ความเป็นคนเพื่อเข้าสังคม ไม่ได้เป็นแหล่งมั่วสุมชักนำคน หากแต่ความคิดหรืออุดมการณ์ของแต่ละคนแต่ละพื้นที่อาจมีส่วนทำให้เกิดความ เข้าใจผิดไปก็ได้ แต่จะว่าพวกเขาได้อย่างไรละครับ ในเมื่อประเทศมีผู้นำ และหน้าที่ผู้นำคือการเอาใจใส่ดูแลทุกข์สุขของประชาชนอย่างแท้จริง ถ้าเป็นเช่นนั้นแล้ว ผมคิดว่า วันนี้คงไม่มีข่าวให้ผมเสียความรู้สึก ที่ว่า ปอเนาะคือแหล่งก่อการร้าย มันน่าขำมากครับ ไม่ได้น่ากลัวเลย บางทีผมยังนึกเลยว่า..ผู้ใหญ่ไม่สนใจถึงขนาดนี้เชียวหรือ !!!!!!!

       เอาละครับมาถึงบรรทัดสุดท้ายอีกแล้ว ผมก็ขอเรียนให้นักอ่านทุกคนเข้าใจนะครับว่า  ปอเนาะ แท้จริงแล้วคืออะไร..และตอนต่อไปผมจะก้าวไปขั้นที่สอง นั่นคือการศึกษาศาสนาในระบบโรงเรียนต่อไป ซึ่งมีความแตกต่างและแตกแยกให้เห็น พร้อมๆกับความเป็นจริงของสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ด้วยครับ

        ลม หายใจเรา กับเขาก็เหมือนกัน แม้ต่างสีผิวหน้าตาเชื้อชาติและศาสนา แต่ความรู้สึกที่มีมากับตัวเรา เชื่อไหมครับ ว่าเรา (มนุษย์) ไม่ต่างกันเลยจริงๆๆ รักกันไว้เถอะครับ