เต้านมของคนเราประกอบไปด้วยไขมัน เนื้อเยื่อ ต่อมน้ำนมนมประมาณ 15-20 lobes ภายใน lobe ประกอบ lobules และมีถุง bulbs
ภาพจาก..www.thaigoodview.com
เนื้อหาสำหรับกลุ่มสาระการเรียนรู้ สุขศึกษาและพลศึกษา (สุขศึกษา)
ช่วงชั้นที่ 4 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
หน่วยการเรียนรู้ที่ 11 เรื่อง การป้องกันโรค
สาระที่ 4 การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพและการป้องกันโรค
มฐ.พ. 4.1 - วิเคราะห์ผลกระทบของพฤติกรรมที่มีผลต่อการส่งเสริม
สุขภาพและการป้องกันโรค
- มีสุขนิสัยที่ดีในการปฏิบัติเพื่อส่งเสริมสุขภาพ และการ
ป้องกันโรคติดต่อและโรคไม่ติดต่อ ที่เป็นปัญหาสำคัญ
ของตนเอง
เนื้อหาสาระ
ช่วงชั้นที่ 4 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
หน่วยการเรียนรู้ที่ 11 เรื่อง การป้องกันโรค
สาระที่ 4 การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพและการป้องกันโรค
มฐ.พ. 4.1 - วิเคราะห์ผลกระทบของพฤติกรรมที่มีผลต่อการส่งเสริม
สุขภาพและการป้องกันโรค
- มีสุขนิสัยที่ดีในการปฏิบัติเพื่อส่งเสริมสุขภาพ และการ
ป้องกันโรคติดต่อและโรคไม่ติดต่อ ที่เป็นปัญหาสำคัญ
ของตนเอง
เนื้อหาสาระ
ติดอยู่กับท่อน้ำนมซึ่งจะเปิดยังหัวนม (nipple) ภายในเต้านมยังมีหลอดเลือด และน้ำเหลือง( lymph) ซึ่งจะไปรวมกันยังต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ ( axillary lymph node)
มะเร็งที่พบมากเกิดในท่อน้ำนมเรียก ductal carcinoma เมื่อมะเร็งแพร่กระจายมักไปตามต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ และอาจไปยังกระดูก ตับ ปอด โดยไปทางหลอดเลือด
เต้านมคนเราเปลี่ยนแปลงตามอายุ และตามรอบประจำเดือน การที่เราหมั่นคลำเต้านมตัวเองจะทำให้เรารู้ลักษณะปกติของเต้านม เราสามารถพบการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นที่เต้านมตั้งแต่แรก
- ลักษณะ เต้านมในแต่ช่วงเวลาของรอบเดือนจะมีลักษณะไม่เหมือนกัน ช่วงก่อนมีรอบเดือนเต้านมจะตึงและคัดเมื่อคลำจะรู้สึกตึง คลำได้ต่อมน้ำนม แต่หลังจากประจำเดือนมาแล้วเต้านมจะนิ่มขึ้น
- เต้านมในวัยทองจะเหลวนิ่ม เนื่องต่อมน้ำนมไม่ทำงาน
- สำหรับท่านที่ตัดมดลูกโดยที่ไม่ได้ตัดรังไข่ เต้านมของท่านยังคงเหมือนเดิม
ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง
คำว่าปัจจัยเสี่ยงหมายถึงปัจจัยหรือว่าที่จะเพิ่มอัตราการเกิดมะเร็งเต้านมเพื่มขึ้น ซึ่งมีปัจจัยที่สำคัญคือ...
- อายุ หากอายุมากจะเสี่ยงมาก
- การมีประจำเดือนตั้งแต่อายุน้อย
- การไม่มีบุตรหรือคลอดลูกคนแรกอายุมาก
- เคยเป็นมะเร็งเต้านมหรือเนื้องอกที่เต้านม
- ประวัติญาติสายตรง(แม่ พี่ น้อง)เป็นมะเร็งเต้านม
- มีการให้รังสีรักษาที่เต้านมหรือทรวงอก
- ทำ mamogram แล้วพบความผิดปกติ
- กินฮอร์โมน estrogen หรือ progesterone
- การดื่มสุรามากกว่าหนึ่งหน่วยสุรา
- คนผิวขาว
- เข้าสู่วัยทองต้องอายุมาก
- มีบุตรเมื่ออายุมาก
- ไม่มีบุตร
- ไม่ได้ให้นมลูก
- อ้วน
- การใช้ฮอร์โมนทดอทนตอนวัยทอง
- การดื่มสุรามากกว่าหนึ่งหน่วยสุรา
- ไม่ออกกำลังกาย
จะต้องเฝ้าการเปลี่ยนแปลงของเต้านมอะไรบ้าง
คุณผู้หญิงทุกท่านต้องเรียนรู้ว่าเต้านมปกติของตัวเองเป็นเช่นไร ก่อนมีประจำเดือน หลังมีประจำเดือน หรือวัยทองเต้านมมีลักษณะอย่างไร หากเกิดโรคขึ้นมาคุณจะรู้ได้เร็ว
ลักษณะของเต้านม
- สังเกต ดูสีผิวของเต้านม ขนาด ผิวบริเวณเต้านมเรีบยสนิทไม่มีรอยบุ๋ม หากผิวมีลักษณะผิวส้ม หรือมีรอยบุ๋มที่ผิดปกติคุณจะต้องคลำเต้านมตัวเองหากพบก้อนต้องปรึกษาแพทย์ หากยกมือขึ้นแล้วมีความผิดปกติที่ผิวหนังก็ถือว่าผิดปกติ
- หากคุณรู้สึกว่ามีความปวดหรืออึกอัด ควรปรึกษาแพทย์
- หากคุณคลำได้ก้อนที่เต้านมหรือใต้รักแร้ ให้ปรึกษาแพทย์
- สังเกตการเปลี่ยนแปลงของหัวนมเช่น
- มีน้ำที่ไม่ใช่น้ำนมไหลออกจากหัวนม
- มีเลือดออกหรือหัวนมชื้นตลอดเวลา
- หัวนมผิดตำแหน่งเช่นยุบลงไปหรือถูกดึงรั้งไปทางอื่น
- ผื่นรอบหัวนม
1. การศึกษาโครงสร้างของเต้านมผู้หญิงแตกต่างกับผู้ชายอย่างไร
2. นักเรียนทราบไหมว่าผู้หญิงจึงมีน้ำนมขณะตั้งท้องและคลอดบุตรแล้ว
3. นักเรียนบอกได้ไหมว่า ผลกระทบที่เป็นอันตรายต่อเต้านมโดยตรงต่อผู้หญิงอย่างไร
กิจกรรมเสนอแนะ
1. ให้นักเรียนไปศึกษาเพิ่มเติมในห้องสมุดโรงเรียนหรือในอินเตอร์เน็ต
2. เชิญเจ้าหน้าที่สาธารณสุขออกให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลเต้านม
การบูรณาการกับกลุ่มสาระอื่นๆ
1. ภาษาไทย การอ่านจับใจความ การสรุปบทความ การสรุปย่อ
2. วิทยาศาสตร์ ระบบโครงสร้างของร่างกาย (ชีววิทยา)
3. สังคมศึกษา สิทธิการเข้ารักษาโรคในโรงพยาบาลของรัฐ
4. ศิลปะ วาดรูปลายเส้น
4. สุขศึกษาและพลศึกษา (พลศึกษา) การเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายและการออกกำลังกาย
แหล่งข้อมูลที่มา : www.siamhealth.net/