การคุมกำเนิดด้วยการฉีดยา เป็นวิธีการคุมกำเนิดที่เป็นที่นิยมมากในหมู่แม่บ้านขี้ลืม และไม่ชอบกินยา
ยาฉีดคุมกำเนิด
ยาคุมกำเนิด ชนิดฉีดที่ใช้บ่อยในเมืองไทย มีสองแบบ คือ
1.DMPA (Medroxy Progesterone) หรือยาคุมชนิดสามเดือน เป็นชนิดที่ใช้กันทั่วๆไป ทั้งตามสถานพยาบาลของรัฐ และเอกชน เป็นฮอร์โมน โปรเจสเตอร์โรน ซึ่งออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการตกไข่ และทำให้เยื่อบุมดลูกเปลี่ยนแปลงไปไม่เหมาะกับการฝังตัวของตัวอ่อน และทำให้มูกที่บริเวณปากมดลูกเหนียวข้น ทำให้Sperm ผ่านเข้ามดลูกได้ยากขึ้น ปกติจะฉีดทุกระยะประมาณ 85-90 วัน (ประมาณ3เดือน) โดยครั้งแรกจะฉีดหลังประจำเดือนมาวันแรก ไม่เกิน5วัน หรือ ตรวจสอบแล้วไม่มีครรภ์แน่นอน
ข้อดี
ไม่ค่อยมีผลข้างเคียง พวกคลื่นไส้อาเจียน ปวดศีรษะหรือการแพ้อย่างอื่น ไม่กดการหลั่งน้ำน้ำนม ทำให้ใช้ในคนที่ต้องการให้นมบุตร หลังคลอดได้
ข้อเสีย
พบว่า บางคนที่ฉีด อ้วนมากขึ้นจากอิทธิพล ของฮอร์โมน และ ถ้าฉีดนานอาจจะกดการตกไข่ ทำให้เกิดภาวะเป็นหมันได้ (หยุดฉีดยา อยากให้มีบุตร แต่ไม่มีเนื่องจากไม่มีการตกไข่) แม้ว่าจะพบไม่บ่อยนัก แต่ก็พบได้ จึงไม่แนะนำให้ใช้ในคนที่ยังไม่มีลูก หรือเพิ่งมีลูกคนเดียว สำหรับปัญหาต่อตับ หรือ โรคของเส้นเลือดดำ ก็พบได้เหมือนกับฮอร์โมนคุมกำเนิดอื่นๆ แต่ไม่รุนแรงนัก
ข้อสังเกต
ขณะฉีดยาคุมเนื่องจากไม่มีการตกไข่ เพราะฉะนั้นจะไม่มีการหลุดลอกของเยื่อบุมดลูก ตามCycle ปกติ นั่นคือ จะไม่มีประจำเดือนในระหว่างการใช้ ยา และอาจจะมีผลต่อเนื่อง ไปอีกนานพอสมควร แม้หยุดยาแล้ว
2. Noristerat ( Noristerone enantatet) หรือ ยาคุมชนิด สองเดือน เป็นฮอร์โมนที่ออกฤทธิ์ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงมูกบริเวณปากมดลูก(Cervical Mucus) เหนียวข้นขึ้น ทำให้เชื้ออสุจิผ่านเข้าไปในมดลูกไม่ได้ และเมื่อระวะเวลาผ่านไปมากขึ้น จะออกฤทธิ์ยับยั้งการตกไข่ และทำให้เยื่อบุมดลูกหนาตัวทำให้ การฝังตัวของตัวอ่อน(ถ้าเกิดหลงมา) เป็นไปไม่ได้
ข้อดี
ยานี้ไม่ค่อยมีผล ทำให้อ้วนมากนัก และไม่กดการหลั่งของน้ำนม ทำให้ใช้ในคนที่ต้องการให้นมบุตรได้ ปัญหาเรื่องการเป็นหมันหลังหยุดฉีดยา น้อยกว่า DMPA
ข้อเสีย
พบมีเลือดประจำเดือนออกกะปริบกะปรอย ได้บ้างในบางราย ถ้ามีมากจนรำคาญก็ ต้องเปลี่ยนไปใช้วิธีอื่นบางรายอาจจะอาการแพ้ยาทำให้มีอาการคลื่นไส้อาเจียน ปวดหัว ไมเกรนกำเริม ตลอดจนมีอาการของเส้นเลือดดำ อักเสบ(Phlebitis) แต่ก็น้อยกว่า ยาคุมชนิดกิน พวก Combined Pill ทั่วๆไปปกติ ในการนัดฉีด สี่เข็มแรกแพทย์จะนัดห่างกันทุก 8 สัปดาห์ แต่ ตั้งแต่เข็มที่ 5 เป็นต้นไป จะนัดทุก 10-12 สัปดาห์
ภาพจาก www.il.mahidol.ac.th
ภาพจาก www.motherandbabythai.in.th
ประเด็นคำถาม (ส่งคำตอบทาง e-mail ที่ครูกำหนดให้แต่ละห้อง)
1. บอกจุดเด่น ที่เห็นได้ชัดเจนของยาฉีดคุมกำเนิด มา 2ข้อ
2. บอกข้อจำกัดของผู้หญิงที่จะใช้การคุมกำเนิดวิธีนี้ มา 2 ข้อ
กิจกรรมเสนอแนะ
แบ่งกลุ่มอภิปราย ข้อดี ข้อเสีย ของการฉีดยาคุมกำเนิด
การบูรณาการ
1. กลุ่มสาระภาษาไทย : การอ่านจับใจความ / การเขียนสรุป
2. กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี่ : การค้นคว้าพิ่มเติม
ข้อมูลจาก..
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2922