หนึ่งในหลายโรคภัยไข้เจ็บของสุนัขที่เจ้าของต้องประสบพบเจอบ่อยๆในสัตว์เลี้ยงของคุณ คงไม่พ้น “โรคผิวหนัง” ที่แม้จะไม่เป็นอันตรายรุนแรงถึงแก่ชีวิตเฉียบพลัน แต่สร้างความวิตกกังวลให้คนเลี้ยงได้ระดับหนึ่งทีเดียว

          เวลาสุนัขมีปัญหาโรคผิวหนัง หลายต่อหลายคนมักจะเข้าใจว่าสุนัขเราเป็น ขี้เรื้อน ในความเป็นจริงแล้วโรคผิวหนังของสุนัขมีอยู่หลายชนิด แต่ละโรคมีสาเหตุที่แตกต่างกัน แม้ว่าอาการที่แสดงออก และลักษณะของผิวหนังจะเหมือนกันก็ตาม ดังนั้นการที่เราจะรู้ว่าสุนัขของเราเป็นโรคผิวหนังอะไร จึงจําเป็น ที่จะต้องพาสุนัขไปพบกับสัตวแพทย์เพื่อวินิจฉัยถึงสาเหตุที่แทจริง แล้วทําการรักษา ดูแลสัตว์เลี้ยงตามคําแนะนําของสัตวแพทย์

สาเหตุของการเกิดโรคผิวหนังสามารถแบ่งเป็นกลุ่มๆ ได้ ดังนี้

1. โรคผิวหนังที่เกิดจากปรสิต  ทั้ง ที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เช่น พวกเห็บ หมัด สุนัขของเราจะมีอาการคัน และเกามากจนเกิดผิวหนังอักเสบติดเชื้อ และที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า เช่น ตัวไร ซึ่งตัวไรบางชนิดเป็นสาเหตุให้เกิดโรคขี้เรื้อนได้ หากผู้เลี้ยง หรือคนไปสัมผัส หรือถูกปรสิตกัด ก็อาจเกิดอาการแพ้ หรือเป็นผื่นคันที่ผิวหนังได
2. โรคผิวหนังที่มีสาเหตุจากเชื้อรา  โรค นี้สามารถติดต่อจากสัตว์สู่คนได้ ถ้าหากว่ามีรางกาย อ่อนแอ และไปสัมผัสโดนเชื้อ ผิวหนังสุนัขที่เป็นจะพบว่าขนร่วงเป็นวง มีอาการคัน เราไมสามารถแยกชนิดของเชื้อราได้ด้วยตาเปลา แต่เราสามารถแยกได้ โดยการเพาะในอาหารเลี้ยงเชื้อ และส่องตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์
3. โรคผิวหนังที่มีสาเหตุมาจากภูมิแพ้  อาจ เกิดอาการแพ้ได้ทั้งจากอาหาร หรือสิ่งแวดล้อม เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับ พันธุกรรม และรักษาไม่หายขาด การรักษาจะเป็นการรักษาตามอาการ และควบคุมการคันไปตลอดชีวิตของสุนัข แต่หากเราทราบสาเหตุของการแพ้ และหลีกเลี่ยงสภาพที่ก่อให้เกิดการแพ้ สุนัขของเราก็สามารถหาย และไม่ต้องกินยาตลอดชีวิตได้ สาเหตุของการแพ้ที่พบบ่อย เช่น แพ้ไรฝุ่น แพ้ละอองเกสรดอกไม้
4. โรคผิวหนังที่มีสาเหตุจากเชื้อยีสต์  โดย เฉพาะสุนัขที่ผิวหนังอับชื้น หรือ มีรอยพับของผิวหนังมาก หากมีการอักเสบติเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วยก็จะยิ่งทําให้ สุนัขมีอาการคัน และมีกลิ่นตัวแรง ยีสต์ดังกล่าวจะสามารถเพิ่มจํานวนจนทําให้เกิดโรคได้ในบางกรณี เช่น ในสุนัขเป็นโรคผิวหนังภูมิแพ้อยู่แล้ว
5. โรคผิวหนังที่มีสาเหตุมาจากฮอร์โมน  โรค เป็นโรคที่ไม่ค่อยก่อให้เกิดความรําคาญแก่เจ้าของมากนักหากไม่มีการติดเชื้อ แทรกซ้อน เพราะอาการเด่นของโรค คือ ขนร่วงแต่ไม่มีอาการคัน ฮอร์โมนที่มีความสําคัญต่อผิวหนังได้แก่ฮอร์โมน เพศ  (Sex hormone), ฮอร์โมนไธรอยด์ (Thyroid hormone), ฮอร์โมนที่เกี่ยวกับการ เจริญเติบโต (Growth hormone)
6. โรคที่ผิวหนังที่เกิดจากการขาดสารอาหาร  โดย อาจจะเกิดจากการขาด ความเข้าใจของเจ้าของโดยให้อาหารที่มีคุณประโยชน์ไม่เพียงพอ เป็นระยะเวลา นาน หรืออาจจะเป็นเพราะสุนัขเลือกกินแต่อาหารที่ชอบ หรือบางครั้งอาจกินแต่ขนมทําให้ไม่ยอมกินอาหาร สภาวะที่สุนัขขาดสารอาหารทําให้เกิดปัญหาต่อ ผิวหนัง และขนของสุนัขได้
7. โรคผิวหนังที่เกิดจาก Autoimmune (ระบบ ภูมิคุ้มกันทําลายผิวหนัง ) เป็นโรคที่พบได้ไม่บ่อยนัก แต่เป็นโรคที่ค่อนข้างร้ายแรง และส่งผลต่ออวัยวะ หลายระบบของสุนัข การจะแยกกว่าโรคผิวหนังชนิดนี้มีสาเหตุจากอะไร อาจจะต้องทําการตัดชิ้นเนื้อบริเวณรอยโรคเทียบกับชิ้นเนื้อปกติเพื่อส่งตรวจ ทางพยาธิวิทยา ความรุนแรง และการรักษาจะขึ้นอยู่กับชนิดของโรค
8. เนื้องอก  โดย เนื้องอกจะมีทั้งเนื้องอกธรรมดา และเนื้องอกชนิดที่เป็น เนื้อร้าย เนื้องอกธรรมดา อาจจะก่อให้เกิดความรําคาญแก่ตัวสุนัข และจะมีปัญหามากหากสุนัขเกาหรือพยายามกัดจนเกิดเป็นแผล และมีการติดเชื้อแทรกซ้อน เนื้องอกบางชนิดสามารถพัฒนาเป็นเนื้อร้ายได้ ส่วนเนื้องอกชนิดที่เป็นเนื้อร้ายจะขยาย ขนาดอย่างรวดเร็วบางชนิดอาจจะขยายจนผิวหนังแตกเป็นแผล การรักษาจะต้อง ทําโดยการผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออก หรือใช้เคมีบําบัด

จะทราบได้อย่างไรว่าสุนัขเป็นโรคผิวหนัง

          โดยปกติแล้วสัตว์เลี้ยงควรมีผิวหนังที่เรียบ และนุ่ม ปราศจากผื่นแดงที่อาจเกิดจากการระคายเคือง หรือ การแพ้ ผิวหนังปกติไม่ควรแห้ง หรือมันจนเกินไป รวมถึงไม่ควรมีขนร่วงตามจุดต่างๆ ตามร่างกาย นอกจากนั้น โรคผิวหนังยังมีการแสดงอื่นๆ ได้อีก เช่น

• แสดงอาการคัน เกา เลีย หรือถูตัว
• ผิวหนังมีผื่น จุดแดง หรือพบลักษณะคล้ายสิว
• มีสะเก็ดแผล หรือผิวหนังหนาตัวขึ้น
• มีขนร่วง
• ผิวหนังแห้ง พบสะเก็ดรังแค
• มีกลิ่นตัว

การป้องกัน และดูแลรักษาสุนัขที่เป็นโรคผิวหนัง

          สำหรับวิธีป้องกันโรคผิวหนังจากทุกๆ สาเหตุได้เกือบ 100% คือ ต้องทำให้ร่างกายสัตว์เลี้ยงแข็งแรงทั้งภายในและภายนอก โดยการถ่ายพยาธิภายในลำไส้ กำจัดเห็บหมัด บริโภคอาหารที่มีโภชนาการสมดุล ซึ่งการบริโภคอาหารที่เหมาะสมจะเป็นทั้งการป้องกันการเกิดโรค และทำให้โรคหายเร็วขึ้นได้ แม้ว่าโรคนั้นจะไม่ได้มีสาเหตุมาจากอาหารโดยตรงก็ตาม ส่วนประกอบสำคัญคัญของอาหารที่ช่วย คือ

• โปรตีนคุณภาพสูงจะช่วย ซ่อมแซมเซลล์ผิวหนังที่ถูกทำลาย การให้โปรตีนที่ผ่านการลดขนาดโมเลกุล (Hydrolyzed) หรือแม้แต่การใช้โปรตีนจากแหล่งอื่น สามารถแก้ไขภาวะแพ้โปรตีนในอาหารได้
• กรดไขมันที่จำเป็น อาหารที่อุดมไปด้วยกรดไขมันที่จำเป็น โอเมก้า 3 และ 6 ซึ่งพบมากในน้ำมันจากปลา จะช่วยปรับการขับไขมันให้เหมาะสม และสามารถลดการอักเสบที่ผิวหนังได้
• สารต้านอนุมูลอิสระ วิตามินอี และสารต้านอนุมูลอิสระอื่นๆ จะช่วยบำรุงร่างกาย และทำให้สัตว์เลี้ยงแข็งแรงมีภูมิคุ้มกันสูง สามารถต่อต้านโรค และอนุมูลอิสระได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

          อาหารที่มีส่วนประกอบของคุณประโยชน์เหล่านี้ จะช่วยให้สัตว์เลี้ยงมีสุขภาพดี และช่วยจัดการด้านผิวหนัง และขนให้สมบูรณ์ ช่วยในการรักษา และจัดการโรคได้เป็นอย่างดี

          รวมถึงใช้แชมพูให้เหมาะกับผิวหนังสุนัขจริงๆ และต้องใช้ให้ถูกวิธีตามฉลากที่บอกไว้ข้างขวด คือ ผสมน้ำให้เจือจางก่อน ไม่ใช่เทใส่ตัวสุนัขโดยตรง และแชมพูที่ดีไม่จำเป็นต้องฟองเยอะ สังเกตได้จากแชมพูยาที่ไม่ค่อยมีฟองหรือไม่มีฟองเลย

          ที่สำคัญเจ้าของต้องปรับทัศนคติในการอาบน้ำให้สัตว์เลี้ยง ไม่ควรบ่อยเกินไป เพราะทำให้ผิวหนังแห้ง สองสัปดาห์ครั้งหรือเดือนละครั้งก็พอ หรืออาจจะเพียงแปรงขนตายออก และใช้ผ้าชุบน้ำสะอาดเช็คเท่านี้ก็เพียงพอแล้ว อย่างไรก็ตามถ้าปฎิบัติตามหลักข้างต้นแล้วสุนัขของคุณยังคันผิดปกติ ควรนำไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริง จะได้รักษาทันท่วงที ทั้งนี้โรคผิวหนังป้องกันได้ถ้าผู้เลี้ยงเข้าใจสร้างเสริมภูมิคุ้มกันให้กับ ผิวหนังได้อย่างถูกต้อง

 ข้อควรจำ ความผิดปกติของผิวหนังเกิดได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งอาจเกิดจากการแพ้ หรือโรคต่างๆ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ เพื่อวินิจฉัยโรค และทำการรักษาอย่างถูกต้อง

ที่มา : เอกสารแนะนำบริษัท เวท เรคคอมเมนต์ จำกัด
         Dog lover zone กับอาหารสุนัข เพียวริน่า โปรแพลน
         โรงพยาบาลสัตว์ บุ่งตาหลั่ว