"คืบ" มีมาตราส่วนเท่าไร ในพิธีจรดพระนังคัลแลกนาขวัญ"พืชมงคล"

บทนำ  งานพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า “งานแรกนาขวัญ” จัดขึ้นเป็นงานเฉพาะ เพื่อสร้างความเป็นสิริมงคลแก่กระบวนการผลิตพืชพันธุ์ธัญญาหารของประเทศไทย มุ่งหมายบำรุงขวัญให้กำลังใจแก่เกษตรกรของชาติ เมื่อย่างเข้าสู่ต้นฤดูกาลเพาะปลูกทุกปี นับตั้งแต่โบราณจวบจนปัจจุบัน พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญเป็นพระราชพิธี 2 พิธี รวมกันคือ พระราชพิธีพืชมงคลอันเป็นพิธีสงฆ์ ซึ่งจะประกอบพระราชพิธีวันแรกในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม กับพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ (พิธีไถหว่าน) อันเป็นพิธีพราหมณ์ ซึ่งจะประกอบพระราชพิธีในวันรุ่งขึ้น ณ มณฑลพิธีสนามหลวง

การเสี่ยงทายในพระราชพิธีฯ แต่ละปีนั้นมีอยู่ 2 ช่วง คือ ช่วงแรกพระยาแรกนาจะตั้งสัตยาธิษฐานหยิบนุ่งทับผ้านุ่งเดิมนั้นเป็นผ้าลายมี ด้วยกัน 3ผืน คือ หกคืบ ห้าคืบ และสี่คืบ ผ้านุ่งนี้จะวางเรียงบนโตกมีผ้าคลุม เพื่อให้พระยาแรกนาหยิบ ถ้าหยิบได้ผืนใดก็จะมีคำทำนายไปตามนั้น คือ ถ้าหยิบได้ 4 คืบ พยากรณ์ว่าน้ำจะมากสักหน่อย นาในที่ดอนจะได้ผลบริบูรณ์ดี นาในที่ลุ่มอาจจะเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่ ถ้าหยิบได้ 5 คืบพยากรณ์ว่า น้ำในปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผลบริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหารจะอุดมสมบูรณ์ดี ถ้าหยิบได้ผ้า 6 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มจะได้ผลบริบูรณ์ดีแต่นาในที่ดอนจะเสียหายบ้าง ไม่ได้ผลเต็มที่

เนื้อหาสาระคณิตศาสตร์ เรื่อง การวัดความยาว  ระดับช่วงชั้นที่ 2 - 3

เนื้อหา         การเสี่ยงทายในพระราชพิธีฯ แต่ละปีนั้นมีอยู่ 2 ช่วง คือ ช่วงแรกพระยาแรกนาจะตั้งสัตยาธิษฐานหยิบนุ่งทับผ้านุ่งเดิมนั้นเป็นผ้าลายมี ด้วยกัน 3 ผืน คือ หกคืบ ห้าคืบ และสี่คืบ ผ้านุ่งนี้จะวางเรียงบนโตกมีผ้าคลุม เพื่อให้พระยาแรกนาหยิบ ถ้าหยิบได้ผืนใดก็จะมีคำทำนายไปตามนั้น คือ ถ้าหยิบได้ 4 คืบ พยากรณ์ว่าน้ำจะมากสักหน่อย นาในที่ดอนจะได้ผลบริบูรณ์ดี นาในที่ลุ่มอาจจะเสียหายบ้าง ได้ผลไม่เต็มที่ ถ้าหยิบได้ 5 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำในปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผลบริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหารจะอุดมสมบูรณ์ดี ถ้าหยิบได้ผ้า 6 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มจะได้ผลบริบูรณ์ดีแต่นาในที่ดอนจะเสียหายบ้าง ไม่ได้ผลเต็มที่  

นักเรียนอาจไม่เข้าใจคำว่าคืบ ว่ามีความยาวเท่าไรเราต้องอธิบายการัดความยาวในสมัยก่อนให้นักเรียนรู้แล้วเทียบมาตราส่วนเมตริกให้นักเรียนเข้าใจแล้วจึงแบ่งกลุ่มนักเรียนหรือรายบุคคลก็ได้เพื่อฝึกให้นักเรียนคิดคำนวณ  คิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์และคิดอย่างมีวิจารณญาณ                                       

จากตารางเปรียบเทียบ

                                1 นิ้ว          =   2.5399867 เซนติเมตร
                                1 คืบ          = 25 เซนติเมตร
                                1 ศอก        = 50 เซนติเมตร
                                1 วา           =   2 เมตร
                                1 เส้น         = 40 เมตร
                                1 กิโลเมตร = 25 เส้น
                                1 โยชน์      = 16 กิโลเมตร

ประเด็นคำถาม

1.  คืบ เป็นหน่วยวัดความยาวที่ได้มาตรฐานหรือไม่ ?  ตอบ ไม่

2.  1  คืบ  มีความยาวตามมาตราเมตริกเท่าไร ?   ตอบ   1  คืบ  เท่ากับ  25  เซนติเมตร

3.  คำว่า  หกคืบ ห้าคืบ และสี่คืบ   มีความยาวเมตริกเท่าไร?  ตอบ   หกคืบ  เท่ากับ 150 เซนติเมตร   ห้าคืบ  เท่ากับ   125

เซนติเมตร 4  คืบ  เท่ากับ  100 เซนติเมตร

4. พระโค หยิบผ้าได้ 5 คืบ เท่ากับความยาวตามมาตาเมตริกเท่าไร ?  ตอบ  125  เซนติเมตร

กิจกรรมเสนอแนะ  เราอาจให้นักเรียนช่วยกันตั้งประเด็นคำถามแตกต่างไปจากนี้ก็ได้

การบูรณาการกับสาระอื่น

1. สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม  เรื่อง  วันสำคัญ  อาชีพของคนไทย

2. ศิลป  วาดรูปประเพณีของไทย 

แหล่งที่มาของข้อมูล/ภาพประกอบ

นางสุวารี  โสมาบุตร  ครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนบ้านเกาะรัง สพท.ลบ.2

https://news.enterfarm.com/wp-content/uploads/2009/05/agriculture1.png

https://reckonsurveying.com/page8-2.html
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=406