สื่อการเรียนการสอน เรื่อง ทฤษฎีบทเศษเหลือ ม.3 คณิตศาสตร์
…….ในการหารพหุนาม เมื่อเรานำเอาพหุนามหารด้วยพหุนาม จะได้ผลหารทั้งที่ลงตัวมีเศษเป็นศูนย์ และทั้งที่เหลือเศษ ไม่ใช่ศูนย์ แต่ในกรณีทั่วไป เมื่อหารพหุนาม
ใด ๆ ด้วยพหุนาม
ที่
เป็นค่าคงตัว เมื่อหารแล้วมีเศษ เราจะเรียกว่า เศษเหลือ
…..นิยาม …เมื่อพหุนาม
หารด้วยพหุนาม
เมื่อ
เป็นจำนวนจริงใด ๆ เศษที่ได้จะเท่ากับ
…..เมื่อนำพหุนามมาหารกัน ทั้งผลหารและเศษที่ได้จะเป็นพหุนามเช่นกัน โดยเศษต้องเป็นหุนามที่มีดีกรีต่ำกว่าตัวหารเสมอ ในทฤษฎีเศษเหลือนี้ กล่าวถึงการหารที่มีตัวหารมีดีกรีเป็น 1 เท่านั้น เศษที่ได้จึงมีดีกรี 0 หรือค่าคงที่นั่นเอง
ตัวอย่างที่ 1 จงหาเศษเมื่อ
หารด้วย
วิธีทำ…..ให้
หารด้วย
จะเหลือเศษ
…………และ
จะได้
………..ดังนั้น
……………………….
……………………….
………..ดังนั้น เศษคือ
ตัวอย่างที่ 2 จงแสดงให้เห็นว่า
เป็นตัวประกอบของ
วิธีทำ….ให้
หารด้วย
จะเหลือเศษ
…..ดังนั้น…
………………….
………………….
………….เศษเป็น
แสดงว่า
หาร
ลงตัว
ตัวอย่างที่ 3 ถ้า
และ
ต่างก็หารด้วย
แล้วเหลือเศษเท่ากัน จงหาค่า
วิธีทำ…..เนื่องจาก
และ
ต่างก็หารด้วย
แล้วเหลือเศษเท่ากัน
………… จะได้ว่า ……..
……..แทนค่า…
………
…………………
……………………….
ตัวอย่างที่ 4 ถ้าพหุนาม
และ
หารด้วย
เหลือเศษ
และ
ตามลำดับ แล้ว
มีค่าเท่าใด
วิธีทำ….จากทฤษฎีบทเศษเหลือจะได้ …
………แทนค่า …
…………………….
………………
………………….. (1)
………………และ
………แทนค่า…
……………………..
………………..
………………….(2)
……(1) + (2) จะได้…..
….→…
……แทนค่า
ใน ..(2) ..จะได้ …
………ดังนั้น…
ตัวอย่างที่ 5 กำหนดให้
เมื่อ
เป็นค่าคงตัว ถ้า
หารด้วย
และ
ลงตัว แล้ว
มีค่าเท่าใด
วิธีทำ…ถ้า
หารด้วย
และ
ลงตัว แสดงว่า
…………….
…………….
………………………..
………………………..
………………..
…..เทียบสัมประสิทธิ์ จะได้ …
……ดังนั้น …
…..พอจะเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ทฤษฎีบทเศษเหลือ ซึ่งจะเป็นพื้นฐานในการแยกตัวประกอบของพหุนามที่มีดีกรีมากกว่าหรือเท่ากับ 3 บ้างไหมครับ ถ้ายังไม่เข้าใจลองศึกษาจากคลิปวิดีโอด้านล่างนี้ต่อเลยนะครับ