อัตราส่วน ตอนที่ 4 เรื่องสัดส่วน คือ ประโยคที่แสดงการเท่ากันของอัตราส่วน
สัดส่วน Proportion
อัตราส่วน ตอนที่ 4 สัดส่วน นำเสนอข่าวเครื่องบิน โซลาร์ อิมพลัส์ใช้พลังแสงอาทิตย์
เมื่อวันที่ 8 เมษายน 2553 ข่าวจากหนังสือพิมพ์เนชั่น เครื่องบิน โซลาร์ อิมพลัส์ที่ใช้พลังแสงอาทิตย์เสร็จสิ้นการบินทดสอบครั้งแรก นานเกือบ 90 นาที เมื่อวันที่ 7 เมษายนที่ผ่านมา บินด้วยความเร็วเพียง 45 กม./ชม. เท่ากับจักรยานและบินได้สูงเกือบ 1,200 เมตรจากพื้นดินก่อนลงจอดได้อย่างสวยงาม ที่สนามบินเมืองเปแยงโดยนักบินทดสอบการบินที่ชื่อ มาร์กัส เชอร์เกด เครื่องบินพลังงานแสงอาทิตย์ลำนี้มีปีกยาวเท่ากับเครื่องบินโบอิ้ง 747 มีน้ำหนักเท่ารถครอบครัวเพียง 1,600 กิโลกรัม ใช้แผงโซลาร์เซลเกือบ 12,000 แผง เพื่อผลิตไฟฟ้า มีมอเตอร์ไฟฟ้าขนาด 10 แรงม้า จำนวน 4 ตัวและลิเธียมแบตเตอรี่ที่สามารถชาร์จได้ โครงการนี้ใช้งบประมาณ 93 ล้าน5แสนดอลล่าร์ หรือประมาณ 3,090 ล้านบาท โดยวางเป้าหมายไว้ว่าจะสร้างลำจริงบินรอบโลกตลอดวันตลอดคืนในปี 2556
ขอบคุณ ที่มาข่าว https://breakingnews.nationchannel.com/read.php?newsid=442279
และ https://www.nationchannel.com/home/
เนื้อหาสาระ เรื่อง สัดส่วน
ระดับช่วงชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2
ความหมายของสัดส่วนตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
สัดส่วน เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนผสมของสิ่งต่างๆตามอัตราที่กำหนด เช่น ในการชงโอวัลตินจะใช้ โอวัลติน น้ำตาล และนมสดหรือครีมเทียม ตามสัดส่วน 1: 2 : 1
ความหมายของสัดส่วนในวิชาคณิตศาสตร์ หมายถึง การเท่ากันของสองอัตราส่วน หมายความว่า อัตราส่วนของปริมาณที่ 1 ต่อปริมาณที่ 2 เท่ากับอัตราส่วนของประมาณที่ 3 ต่อปริมาณที่ 4 เช่น ราคาปากกา 1 ด้าม ต่อ 5 บาท เท่ากับ ราคาปากกา 4 ด้าม ต่อ 20 บาท
สรุปความว่า สัดส่วนเป็นประโยคที่แสดงการเท่ากันของอัตราส่วนสองอัตราส่วน เช่น 2 : 10 = 4 : 20 , 3 : 5 = 18 : 30 เป็นต้น
กรณีที่ไม่ทราบค่าของตัวใดตัวหนึ่งของสัดส่วน สามารถหาค่าของตัวไม่ทราบค่าได้โดยการคูณไขว้และการแก้สมการ กรณีที่ไม่ทราบค่าของตัวใดตัวหนึ่งของสัดส่วน สามารถหาค่าของตัวไม่ทราบค่าได้ ตัวไม่ทราบค่าเรียกว่าตัวแปร (ตัวแปรแทนด้วยตัวอักษรภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็ก แต่นิยมใช้ x )โดยการคูณไขว้และการแก้สมการ ดังนี้ ถ้า a : b = c : d แล้ว bc = ad หรือ ad = bc
ตัวอย่างที่ 1 จงหาค่าของตัวแปรในสัดส่วนต่อไปนี้
1). 2 : 3 = a : 9 2). b : 5 = 10 : 25 3). 7 : c = 28 : 44 4). 6 : 5 = 72 : d
วิธีทำ 1). จากสัดส่วน 2 : 3 = a : 9 จะได้ 3a = 2 x 9 นำ 3 มาหารทั้งสองข้าง a = 6
2). จากสัดส่วน b : 5 = 10 : 25 จะได้ 25b = 5 x 10 นำ 25 มาหารทั้งสองข้าง b = 2
3). จากสัดส่วน 7 : c = 28 : 44 จะได้ 28c = 7 x 44 นำ 28 มาหารทั้งสองข้าง c = 11
4). จากสัดส่วน 8 : 5 = 72 : d จะได้ 8d = 5 x 72 นำ 8 มาหารทั้งสองข้าง d = 45
ตัวอย่างที่ 2 อัตราส่วนของจำนวนนก ต่อ จำนวนไก่ ในสวนสัตว์แห่งหนึ่งเป็น 4 : 5 ถ้านับจำนวนไก่ได้ 120 ตัว จะมีนกในสวนสัตว์แห่งนี้จำนวนกี่ตัว
วิธีทำ อัตราส่วนจำนวนนก ต่อ จำนวนไก่ เป็น 4 : 5
ถ้านับจำนวนไก่ได้ 120 ตัว จะมีนก x ตัว อัตราส่วนจำนวนนก ต่อ ไก่ เป็น x : 120
เขียนเป็นสัดส่วนได้ ดังนี้ จำนวนไก่ : จำนวนนก
4 : 5 = x : 120 ปริมาณแรกเป็นไก่ ปริมาณที่สองเป็นนก
คูณไขว้เพื่อหาค่าตัวแปร 5x = 4 x 120
นำ5มาหารทั้งสองข้างของสมการ x = 96
ดังนั้น ถ้ามีไก่ 120 ตัว จะมีนกในสวนสัตว์จำนวน 96 ตัว
ตัวอย่างที่ 3 อัตราส่วนของจำนวนนักเรียนหญิงต่อจำนวนนักเรียนชายเป็น 4 : 1 ถ้าในโรงเรียนแห่งหนึ่งมีจำนวนนักเรียนชาย 500 คน จะมีจำนวนนักเรียนทั้งหมดเท่าใด
วิธีทำ โจทย์กำหนดให้อัตราส่วนจำนวนนักเรียนหญิง ต่อ จำนวนนักเรียนชาย เป็น 4 : 1
จำนวนนักเรียนชาย 500 คน ถามว่ามีนักเรียนทั้งหมดเท่าใด จากอัตราส่วนนักเรียนหญิง ต่อ นักเรียนชาย 4 : 1 ที่กำหนดให้แสดงว่ามีจำนวนนักเรียนทั้งหมด 5
เขียนอัตราส่วนใหม่ ระหว่างนักเรียนชาย ต่อ นักเรียนทั้งหมด ได้ 1 : 5
ถ้ามีนักเรียนชาย 500 คน จะมีนักเรียนทั้งหมด x คน ได้ 500 : x
เขียนเป็นสัดส่วนได้ ดังนี้ จำนวนนักเรียนชาย : จำนวนนักเรียนทั้งหมด
1 : 5 = 500 : x ปริมาณแรกเป็นนักเรียนชายปริมาณที่สองเป็นนักเรียนทั้งหมด
คูณไขว้เพื่อหาค่าตัวแปร 1x = 5 x 500
นำ1มาหารทั้งสองข้างของสมการ x = 2,500
ดังนั้น ถ้ามีนักเรียนชาย 500 คน จะมีนักเรียนทั้งหมด 2,500 คน และจะมีนักเรียนหญิง 2,000 คน
ตัวอย่างที่ 4 สารวัตรอานนท์จะแบ่งเงินจำนวน 4,500 บาท ให้กับจันทร์ฉาย ปานเดือน และดุจดาว ในอัตราส่วน 4 : 3 : 2 แต่ละคนจะได้รับเงินคนละเท่าใด
วิธีทำ โจทย์กำหนดอัตราส่วน ให้จันทร์ฉาย : ปานเดือน : ดุจดาว เป็น 4 : 3 : 2
ถ้ามีเงินทั้งหมด 4,500 บาท ถามว่าแต่ละคนจะได้คนละเท่าใด จากอัตราส่วนที่กำหนดให้ จันทร์ฉาย : ปานเดือน : ดุจดาว เป็น 4 : 3 : 2 แสดงว่ามีเงินทั้งหมด 9
เขียนอัตราส่วนใหม่ ระหว่าง จำนวนเงินให้จันทร์ฉาย(x) : เงินทั้งหมด ได้ 4 : 9 จำนวนเงินให้ปานเดือน(y): เงินทั้งหมด ได้ 3 : 9 และ จำนวนเงินให้ดุจดาว : เงินทั้งหมดได้ 2 : 9
หาจำนวนเงินที่ให้จันทร์ฉาย
เขียนเป็นสัดส่วนได้ ดังนี้ จำนวนเงินให้จันทร์ฉาย : เงินทั้งหมด
4 : 9 = x : 4,500
คูณไขว้เพื่อหาค่าตัวแปร 9x = 4 x 4,500
นำ9มาหารทั้งสองข้างของสมการ x = 2,000
หาจำนวนเงินที่ให้ปานเดือน
เขียนเป็นสัดส่วนได้ ดังนี้ จำนวนเงินให้ปานดาว : เงินทั้งหมด
3 : 9 = y : 4,500
คูณไขว้เพื่อหาค่าตัวแปร 9y = 3 x 4,500
นำ9มาหารทั้งสองข้างของสมการ x = 1,500
หาจำนวนเงินที่ให้ดุจดาว เท่ากับ จำนวนเงินทั้งหมด - จำนวนเงินให้จันทร์ฉายกับปานเดือน
4,500 - ( 2,000 + 1,500 ) = 1,000
ดังนั้น จันทร์ฉายได้เงิน 2,000 บาท ปานเดือนได้เงิน 1,500 บาท และดุจดาวได้เงิน 1,000 บาท
แบบฝึกทักษะ
1. จงหาค่าของตัวแปรในสัดส่วนต่อไปนี้
1). 4 : 3 = a : 12 2). b : 4 = 15 : 20 3). 6 : c = 42 : 21 4). 132 : 7 = 11 : d
2. อัตราส่วนของจำนวนไก่ ต่อ จำนวนหมู ในฟาร์มแห่งหนึ่งเป็น 3 : 4 ถ้านับจำนวนหมูได้ 160 ตัว จะมีไก่ในฟาร์มแห่งนี้จำนวนกี่ตัว
3. อัตราส่วนของนักเรียนไม่มาเรียนต่อนักเรียนทั้งหมดเป็น 2 : 5 ถ้าในโรงเรียนแห่งหนึ่งมีจำนวนนักเรียนทั้งหมด 600 คน จะมีนักเรียนมาเรียนทั้งหมดกี่คน
4. บริษัทแห่งหนึ่งให้โบนัสพนักงานดีเด่นสามคนในอัตราส่วน 3 : 1 : 2 ถ้าพนักงานคนที่ได้มากที่สุดได้เงิน 1,200 บาท บริษัทจะต้องจ่ายเงินในครั้งนี้ทั้งหมดกี่บาท
5. เครื่องบินโซล่าร์เซลด้วยความเร็ว 45 กม./ชม. ถ้าเครื่องบินบินได้ระยะทาง 180 กิโลเมตรจะใช้เวลาทั้งหมดกี่ชั่วโมง
6. โครงการสร้างเครื่องบินเครื่องบินพลังแสงอาทิตย์หนึ่งลำใช้งบประมาณ 93 ล้าน5แสนดอลล่าร์ หรือประมาณ 3,090 ล้านบาท จงหาอัตราส่วนแลกเปลี่ยนเงินหนึ่งดอลล่าร์ต่อเงินบาทไทย
การบูรณาการกับสาระอื่นๆ
- ภาษาไทย การสืบค้นคำศัพท์ในพจนานุกรม
- วิทยาศาสตร์ หาความรู้เกี่ยวกับโซล่าร์เซล พลังงานแสงอาทิตย์
- สังคมศึกษา สถานที่เหมาะสมสำหรับสร้างสนามบิน
- การงานอาชีพและเทคโนโลยี สาระย่อยอุตสาหกรรม ความหมายของแบตเตอรี่และลิเธียม
- ภาษาต่างประเทศ สืบค้นข่าวเครื่องบินพลังแสงอาทิตย์จากสื่อต่างประเทศ
- คณิตศาสตร์ อัตราส่วนแลกเปลี่ยนเงินดอลล่าร์ กับเงินไทย
- สุขศึกษาและพลศึกษา คลื่นเสียงที่ปลอดภัยสำหรับมนุษย์
แหล่งเรียนรู้เพิ่มเติม
-https://guru.sanook.com/search/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%99/ความหมายของสัดส่วน
- https://www.cmw.ac.th/elibrary/fileselibrary/Math/natchaporn003/P1sec5.html แบบฝึกทักษะ
- https://krumanus.net/knowledge.html
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2089