ปุ๋ยตัวหลังและทางเลือก

   มุมเกษตร...................................................................................................................ดินเหนียว
                                                          ปุ๋ยตัวหลังและทางเลือก

        “ปุ๋ยตัวหลัง”     หมายถึงตัวท้ายสุดจากปุ๋ยสูตรเรียง  ๓  ตัว ไม่เล่นโต๊ด   เช่น  ๐-๐-๖๐,  0-0-48  ฯลฯ  (แสดงว่าปุ๋ยสองสูตรนี้ไม่มีตัวหน้าและตัวกลาง) ตัวหลังการค้าบอกรูป K2O จากสูตรแสดงว่าหนัก   ๖๐  และ  ๔๘  % K2O  ตามลำดับ    ถ้าคำนวณจะได้กระสอบละ ๓๐  และ  ๒๔  ก.ก. K2O เป็นอย่างต่ำขาดไม่ได้ ถ้าเกินถือเป็นแถมขาดถือเป็นปลอม  ปุ๋ยตัวหลังอีกชื่อหนึ่ง คือ “ปุ๋ยโพแทส” หรือ “ปุ๋ยโปแตช”   ไม่ควรเรียก “ปุ๋ยโพแทสเซียม”  เพราะเขาขายบวกออกซิเจนเบ็ดเสร็จ เหมือนเราถอยภรรยาติดรถมาเราต้องจ่ายค่ารถมัสแตงให้เขาด้วย  รถมัสแตงเรายังพอขอยืมภรรยาขี่เล่นได้บ้าง แต่ ออกซิเจนที่ขายพ่วงนี่เราไม่รู้จะเอาไปทำ (พระแสง) อะไร    ปุ๋ยตัวนี้เมื่ออยู่ในพืชจะเคลื่อนย้ายได้      บางทีย้ายแล้วขนเอาอย่างอื่นตามไปด้วยไม่ไปมือเปล่า     ดูคล้ายพวกมือบอนแต่มีศีลธรรมกว่า คือ  ช่วยพืชลำเลียงอาหารไปสะสมที่เมล็ด ผล หัว ในรูปแป้ง  น้ำตาล น้ำมัน ฯลฯ   เราจึงควรเอาเป็นเยี่ยง (เล็กเช่อร์ทับซ้อน)   ดังนั้นปุ๋ยตัวหลังเราจึงใส่เพื่อ เพิ่มน้ำหนัก และ เพิ่มคุณภาพของผลผลิต   ถ้าใส่พอดีเมล็ดถั่วจะเคี้ยวมันใส่น้อยเมล็ดลีบหนักไปทางโปรตีนเคี้ยวเหม็นเขียว  พืชหัว  พืชน้ำมัน  ต้องการโพแทสเซียมมากเป็นพิเศษ จึงต้องหนักที่ตัวหน้าและหลัง   ตัวหน้าต้องแบ่งใส่ ตัวหลังแบ่งได้ก็ดี     ใส่ครั้งแรกควรรองก้นหลุมให้ต้นพืชได้สะสมตั้งกะยังเล็กรู้จักอดออม (อีกแล้ว)  พวก อ้อย แตงโม ที่ต้องการความหวาน เน้นตัวหลังให้สมดุลกับตัวหน้า  ถ้าตัวหน้ามากตั้งกะเริ่มปลูกมันจะปรุงโปรตีน หรือ ออกใบมาให้เราดูต่างหน้าเต็มไปหมดแทนที่จะได้ชิมลูกหวาน ๆ
 
        การผลิตปุ๋ยตัวหลังมีทั้งจากผลพลอยได้อุตสาหกรรม และ ผลิตโดยตรง   ผลิตตรงแบบง่ายใช้วิธีละลายแร่  แลงไบไนต์ ( K 2SO 4.2MgSO 4  )  คาร์นัลไลต์ ( KCl.MgCl 2.6H 2O ) และ ซิลวาไนต์ ( KCl.NaCl)  ด้วยน้ำและตกผลึกแยกออกทีละส่วน  แร่ซิลวาไนต์มีมากที่อีสานบ้านเสี่ยว (เพื่อน)   ถ้ารู้วิธีแยกเสี่ยวน่าจะทำน้ำปุ๋ยโพแทสใช้เองได้แต่ต้องรู้จักแร่ก่อน..แป่ว!     มีบางคนเชียร์ขายแร่เพอไรต์แทนปุ๋ยโปแตช  ผู้เขียนก็ยังงงตามไม่ทันเพราะเท่าที่เช็คตามขี้ปากผู้รู้  เพอไรต์เป็นแร่ดินเหนียวชนิดหนึ่ง เทียบกับแร่ดินเหนียวตัวอื่นแล้วไม่น่าสู้เขาได้    แร่ดินเหนียวมีโพแทสเซียมเกาะตามผิว หรือ แทรกตามชั้นในผลึก ดินบ้านใครเหนียวก็มักไม่ต้องใส่ปุ๋ยโปแตช
        ปุ๋ยโปแตชสุดนิยม คือ สูตร 0-0-60  ชาวบ้านเรียกปุ๋ยพริกกะเกลือ ราคาตอนนี้กู่ไม่กลับ  ๓ ปีก่อนลูกละไม่ถึง ๖๐๐ บาท ตอนนี้ ๑,๔๐๐ บาท  คงต้องใช้ขี้เถ้า (หว่านกลบไม่ใช่ยัดปาก) แก้ขัดก่อน ขี้เถ้าเป็นด่างต้องระวังหน่อย แต่ดินเปรี้ยวชอบ และ เราก็ต้องรีบหาแหล่งทดแทนให้เร็วที่สุด    ขนดินเหนียวมาใช้ก็ลำบาก   ดินเหนียวที่แตกระแหงมากในหน้าแล้งจะอุดมกว่าพวกระแหงน้อย   ตะก่อนเราไม่คิดเตรียมรับมือวิกฤติโปแตชแพง เพราะที่ขายอยู่เห็นมีความเข้มข้นสูง  แพงนิดก็ใช้น้อย  แต่นี่มันดันหูฉี่ไปซะทุกรายการเลยเจอทางตันต่อไปช็อปผลไม้นอกกินเอาสบายกว่า
                                    
                        ในดินเหนียวโพแทสเซียมที่พืชดูดใช้ได้ประมาณ ๙๐%  เกาะอยู่ที่ผิวอนุภาคดินเหนียว

                               
                                                   ต้นข้าวขาดธาตุโพแทสเซียมจะแคระแกร็น
                                ใบเหลืองและค่อยแห้งกรอบเริ่มจากปลายและขอบนอกใบเข้ามายังกลางใบ

                                                           
                                     แม่ปุ๋ยโพแทส สูตร ๐-๐-๖๐ ได้จากสารเคมีรูปโพแทสเซียมคลอไรด์ 
                                     ปุ๋ยคลอไรด์ไม่เหมาะที่จะใช้ในแปลง ยาสูบ มันฝรั่ง และ ถั่วบางชนิด

กิจกรรมเสนอแนะ
        ทำตามลำดับขั้นตอน
การบูรณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่นๆ
        คณิศาสตร์  วิทยาศาสตร์
เขียนโดย
        อาจารย์วิจัย ไชยยงค์

 
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1101