ทรายหอมไล่ยุง เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของพืชสมุนไพรที่มีในท้องถิ่น เช่น ใบโหระพา ใบกระเพรา ตะไคร้หอม ซึ่งมีกลิ่นหอมสามารถไล่ยุงไม่ให้มารบกวน เป็นการป้องกันการถูกยุงกัด ป้องกันการเป็นโรคปวดข้อยุงลาย โรคไข้เลือดออกและโรคต่างๆที่ยุงเป็นพาหนะได้
โรคไข้ปวดข้อยุงลาย
ลักษณะโรค
โรคชิคุนกุนยา เป็นโรคติดเชื้อไวรัสชิคุนกุนยาที่มียุงลายเป็นพาหะนำโรค มีอาการคล้ายไข้เดงกี แต่ต่างกันที่ไม่มี
การรั่วของพลาสมาออกนอกเส้นเลือด จึงไม่พบผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงมากจนถึงมีการช็อก
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อไวรัสชิคุนกุนยา (Chikungunya virus) ซึ่งมียุงลาย เป็นพาหะนำโรค
วิธีการติดต่อ
ติดต่อกันได้โดยมียุงลาย Aedes aegypti เป็นพาหะนำโรคที่สำคัญ เมื่อยุงลายตัวเมียกัดและดูดเลือดผู้ป่วยที่อยู่
ในระยะไข้สูง ซึ่งเป็นระยะที่มีไวรัสอยู่ในกระแสเลือด เชื้อไวรัสจะเข้าสู่กระเพาะยุง และเพิ่มจำนวนมากขึ้นแล้วเดินทางเข้า
สู่ต่อมน้ำลาย เมื่อยุงที่มีเชื้อไวรัสชิคุนกุนยาไปกัดคนอื่นก็จะปล่อยเชื้อไปยังคนที่ถูกกัด ทำให้คนนั้นเกิดอาการของโรคได้
ระยะฟักตัว
โดยทั่วไปประมาณ 1-12 วัน แต่ที่พบบ่อยประมาณ 2-3 วัน
ระยะติดต่อ
ระยะไข้สูงประมาณวันที่ 2 – 4 เป็นระยะที่มีไวรัสอยู่ในกระแสเลือดมาก
อาการและอาการแสดง
ผู้ป่วยจะมีอาการไข้สูงอย่างฉับพลัน มีผื่นแดงขึ้นตามร่างกายและอาจมีอาการคันร่วมด้วย พบตาแดง (conjunctival injection)แต่ไม่ค่อยพบจุดเลือดออกในตาขาว ส่วนใหญ่แล้วในเด็กจะมีอาการไม่รุนแรงเท่าในผู้ใหญ่ ในผู้ใหญ่อาการที่เด่นชัด
คืออาการปวดข้อ ซึ่งอาจพบข้ออักเสบได้ ส่วนใหญ่จะเป็นที่ข้อเล็กๆ เช่น ข้อมือ ข้อเท้า อาการปวดข้อจะพบได้หลายๆ ข้อ
เปลี่ยนตำแหน่งไปเรื่อยๆ (migratory polyarthritis)อาการจะรุนแรงมากจนบางครั้งขยับข้อไม่ได้ อาการจะหายภายใน 1-12 สัปดาห์ ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการปวดข้อเกิดขึ้นได้อีกภายใน 2-3 สัปดาห์ต่อมา และบางรายอาการปวดข้อจะอยู่ได้นานเป็นเดือนหรือเป็นปี ไม่พบผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงถึงช็อก ซึ่งแตกต่างจากโรคไข้เลือดออก อาจพบ ourniquet test ให้ผลบวก
และจุดเลือดออก (petichiae) บริเวณผิวหนังได้ ข่าวจาก กรมควบคุมโรค กระทรวงสาะารณสูข
จากข้อมูลดังกล่าว จะเห็นได้ว่ายุงเป็นพาหนะนำโรค ที่เป็นอันตรายอย่างยิ่ง เราควรหาวิธีการป้องกันไม่ให้ยุงกัด ไม่ว่าจะเป็นยุงที่กัดกลางวัน หรือกลางคืน ก็เป็นอันตรายทั้งนั้น ในที่นี่จึงได้นำเสนอวิธีการทำทรายหอมไล่ยุง ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของพืชสมุนไพรที่มีในท้องถิ่น เช่น ใบโหระพา ใบกระเพรา ตะไคร้หอม มีกลิ่นหอมสามารถไล่ยุงไม่ให้มารบกวนบริเวณที่ต้องการได้
กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช่วงชั้นที่ 2
การทำทรายหอมไล่ยุง
วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือ
1. ทรายละเอียด 5 ขีด
2. ตะไคร้หอมแห้งผง 3 ขีด
3. ใบโหระพาแห้งผง 3 ขีด 1/4 ถ้วยตวง
4. ใบกระเพราแห้งผง 3 ขีด
5. การบูรเกล็ด 3 ช้อนชา
6. น้ำมันตะไคร้หอม 10 ซีซี
7. ตะแกรงตาถี่
8. ถาชนะสำหรับผสมที่แห้งสนิท
9. ไม้พาย
10. สีผสมอาหาร
11. เครื่องชั่ง
12. เครื่องมือสำหรับตำหรือบด
น้ำมันตะไคร้หอม ตะไคร้หอม กระเพรา โหรพา
ภาพจากwww.mju.ac.th/biotech/ ภาพจากwww.baanmaha.com/ ภาพจากngcspice.com/product.
ทราย การบูรเกล็ด ตะแกรง
ภาพจากwww.thaimisc.pukpik.com ภาพจากwww.tarad.com ภาพจาก www.yaristhailandclub.com
ขั้นตอนการทำ
1.นำทรายละเอียดล้างให้สะอาดผึ่งแดดให้แห้ง ผสมสีผสมอาหารกับน้ำในปริมาณที่ต้องการ
นำทรายละเอียดที่เตรียมไว้มาคลุกเคล้าให้ทั่ว แช่ทิ้งไว้ประมาณ 1 ชั่วโมงแล้วนำไปตากแดดให้แห้งสนิท
2. ผสมใบโหระพาแห้ง ใบกระเพราแห้ง ตะไคร้หอมแห้ง แยกกันตำหรือบดให้ละเอียด
3. ชั่งผงใบโหระพาแห้ง ใบกระเพราแห้ง ตะไคร้หอมแห้ง อย่างละ 3 ขีด และชั่งทรายสีน้ำหนัก 5 ขีด
4. นำส่วนผสมที่ชั่งมาใส่รวมกันในภาชนะที่แห้งสนิทใช้พายคนให้เข้ากัน
5. ใส่การบูรเกล็ดคลุกเคล้าให้เข้ากัน
6. ใส่น้ำมันตะไคร้หอมคลุกเคล้าให้เข้ากัน จะได้ทราบหอมสำหรับไล่ยุง
7. นำทรายทรายหอมไล่ยุงบรรจุลงในภาชนะปากกว้างมีฝาปิดสนิท
8. เมื่อต้องการใช้ให้เปิดฝาขวดหรือนำไปบรรจุในภาชนะโปร่งเพื่อให้กลิ่นสมุนไพรระเหยออกมาไล่ยุง
วิธีการใช้ทรายหอมไล่ยุง
เมื่อต้องการใช้ทรายหอมไล่ยุงให้เขย่าขวด แล้วเปิดฝาขวดออกนำไปวางในที่ไม่ต้องการให้ยุงรบกวน
เมื่อไม่ต้องการใช้ให้ปิดฝาขวดให้สนิท
ประโยชน์ของทรายหอมไล่ยุง
1. ใช้ไล่ยุงไม่ให้มารบกวนทั้งกลางวันและกลางคืน
2. เป็นการประหยัดรายจ่ายในการซื้อยากันยุง
3. หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีที่เป็นอัตราย
4. นำทรัพยากรที่มีในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์
ข้อเสนอแนะ
มีวิธีไล่ยุงด้วยตะไคร้หอมอีกวิธีหนึ่ง คือ ใช้ใบตะไคร้หอมสดหมักในแอลกอฮอร์ อัตราส่วน 1 ต่อ 1
วางไว้ใกล้ขอบประตูที่ใช้เปิด ปิด บ่อยๆ หรือชุบสำลีแขวนไว้หน้าประตูเข้าออก ก็ได้
บูรณาการ
1. กลุ่มสาระคณิตศาสตร์ เรื่องการชั่ง ตวง
2. กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ เรื่อง พืชสมุนไพร
3. กลุ่มสาระการเรียนรู้ ศิลปะ เรื่องเทคนิคการใช้สี
เอกสารอ้างอิง
www.mju.ac.th/biotech/Biotech_mic.html
www.baanmaha.com/community/112008-post1.html
gotoknow.org/blog/tasana01
www.ngcspice.com/product.detail_114498_en_630096
thaimisc.pukpik.com/freewebboard/php/vreply.p
www.yaristhailandclub.com/smf/index.
www.wanjai.com/ebook/listknowledge.
https://www.praploeng.sk1plan.org/mag.htm
www.tarad.com/homehandmade/
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1208