การขยายพันธุ์ชวนชม

การขยายพันธุ์ชวนชม

          ชวนชม(Adenium obesum) เป็นไม้ประดับชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยมจากผู้สนใจ รัก และปลูกเลี้ยงไม้ดอกไม้ใบประดับกันอย่างมากที่สุด เพราะชวนชมเป็นพันธุ์ไม้ที่ปลูกเลี้ยงกันง่ายในสภาพอากาศร้อน ทรงต้นดูแปลกตา ให้ดอกชมกันตลอดปี และสีสันดอกสดใสสวยงามยิ่งมีการผสมพันธุ์จนได้ชวนชมต้นใหม่ที่แตกต่างออกไปจากต้นพ่อพันธุ์ต้นแม่พันธุ์ ทำให้มีชวนชมดอกสีแปลกๆ และได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายมากขึ้น

เนื้อหาสาระ สาระการเรียนรู้แกนกลาง สำหรับกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี  สาระที่ 1 การดำรงชีวิตและครอบครัว เรื่อง การขยายพันธุ์พืช ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

ที่มาภาพ

ข้อมูลทั่วไป
ชื่อสามัญ    : Mock Azalea,Desert Rose, Impala Lily,Kudu Lily และ Sabi Star
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Adenium obesum (Forssk.) Roem ? Schult.
ชื่อวงศ์   : Apocynaceae 
ถิ่นกำเนิด  : Earth Africa  
การขยายพันธุ์ ชวนชมทำได้ 2 วิธี คือ 
1. การขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ เช่น การเสียบกิ่ง ตอนกิ่ง และปักชำ เป็นต้น ต้นพืชที่ได้จะมีลักษณะเหมือนเดิมทุกประการเป็นการขยายพันธุ์ที่มีวัตถุประสงค์เชิงการค้า 
2. การขยายพันธุ์แบบอาศัยเพศโดยการผสมเกสร ลูกผสมที่ได้จะมีความแปรปรวนทางพันธุกรรมสูงในด้ารรูปทรง ใบ ดอก และสี ที่แตกต่างจากต้นพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ เป็นการสร้างลูกผสมใหม่ออกมาเพื่อคัดเลือกต้นที่มีลักษณะดีตามความต้องการของผู้ปลูกเลี้ยง
วิธีการขยายพันธุ์ชวนชมที่นิยม ได้แก่
1.การเพาะเมล็ด
          ควรใช้เมล็ดใหม่มาเพาะเพราะจะทำให้มีเปอร์เซ็นต์การงอกสูง เลือกเมล็ดที่สมบูรณ์ไม่ลีบ นำไปเพาะในวัสดุเพาะที่เป็นส่วนผสมระหว่างทรายหยาบกับขุยมะพร้าวในอัตราส่วน 1:1 หรือขี้เถ้าแกลบล้วนๆ โดยโรยหรือวางเมล็ดบนวัสดุเพาะให้กระจายเท่าๆ กันแล้วกลบด้วยวัสดุเพาะเบาๆ รดน้ำผสมยาป้องกันเชื้อราพอหมาดๆ วางภาชนะเพาะในที่มีแสงรำไรอย่าให้ถูกแสงแดดโดยตรง รดน้ำวันละ 1-2 ครั้ง ประมาณ 3-7 วัน เมล็ดจะเริ่มงอกเป็นต้นอ่อน เมื่อต้นกล้ามีใบเลี้ยงประมาณ 4-5 ใบ จึงเริ่มให้อาหารเสริม ฮอร์โมน และยาป้องกันเชื้อราอ่อนๆ ประมาณสัปดาห์ละครั้ง เมื่อต้นชวนชมมีอายุ 1-2 เดือน จึงแยกไปปลูกในกระถางเดี่ยวต่อไป
การเพาะเมล็ดชวนชมให้ได้ผล
          คัดเมล็ดที่ไม่สมบรูณ์ออก นำตะกร้าพลาสติคทรงเตี้ยๆ หรือกระจาดพลาสติคโดยใช้ดินใบก้ามปูที่หมักเอาไว้แล้วผสมกาบมะพร้าวสับเล็กๆ และขุยมะพร้าวโรยเมล็ดชวนชมให้ทั่วๆ กระจาด ใช้ดินที่ปลูกคลุมด้านบนบางๆ หรือใช้ทรายหยาบผสมขี้เถ้าดำ อย่างละ 1 ต่อ 1 ก็ได้ โดยรดน้ำวันละครั้ง วางภาชนะไว้ในที่มีแสง 50 เปอร์เซ็นต์ ประมาณ 4-7 วัน เมล็ดจะงอกขึ้นมา เมื่อต้นกล้ามีใบ ประมาณ 4-5 ใบ จึงเริ่มใส่ปุ๋ย โดยใช้ปุ๋ย สตูร 25-7-7 ละลายน้ำ ในอตัรา 1 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ำ 1 ลิตร รดต้นกล้า แล้วรดน้ำตามอีก 1 ครั้ง เพื่อมิให้น้ำที่ผสมปุ๋ยติดค้างอยู่บนใบของต้นกล้า หรือใช้ปุ๋ยเกล็ดฉีดพ่นก็ได้

ที่มาภาพ

2. การปักชำกิ่ง
          เป็นวิธีขยายพันธุ์ที่ง่ายและสะดวก ต้นใหม่ที่ได้จะมีลักษณะเหมือนต้นแม่ทุกประการ การปักชำสามารถทำได้ตลอดทั้งปี แต่ช่วงที่ดีที่สุดคือช่วงก่อนและหลังฤดูฝน คือช่วงเดือนพฤษภาคมและเดือนมิถุนายนและช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนธันวาคม เพราะในช่วงฤดูฝน ฝนตกชุกอาจทำให้กิ่งชำเน่าได้ง่าย ส่วนในช่วงฤดูแล้งกิ่งชำอาจจะเจริญเติบโตช้าเพราะอากาศแห้งและร้อนเกินไป การปักชำกิ่งมีวิธีปฏิบัติดังนี้ 
        1. เลือกตัดกิ่งที่ไม่แก่หรืออ่อนเกินไปยาวประมาณ 10-20 ซม. ไม่ต้องลิดใบออก นอกจากส่วนโคนที่จะเสียบลงในวัสดุปักชำ 
        2. ตัดโคนกิ่งในแนวเฉียงเป็นรูปปากฉลาม เพื่อสะดวกในการแทงลงในวัสดุชำ 
        3. จุ่มโคนกิ่งปักชำลงในน้ำยาเร่งรากเอ็กโซติก 5-10 นาที ทิ้งไว้ให้พอหมาด 
        4. นำไปปักลงในวัสดุชำที่เป็นส่วนผสมของขี้เถ้าแกลบกับทรายในอัตราส่วน 1:1 โดยปักกิ่งชำให้ลึก 2-3 ซม. กดรอบโคนต้นพอแน่น รดน้ำให้ชุ่มหรือรดด้วยน้ำผสมยาป้องกันเชื้อรา 
        5. ทิ้งไว้ในที่แสงแดดรำไร ประมาณ 20-25 วันรากก็จะงอก หลังจากนั้นก็นำไปปลูกเลี้ยงยังที่ต้องการต่อไป

ที่มาภาพ

3.วิธีตอนกิ่งชวนชม
          กิ่งชวนชมที่จะนำมาตอน คล้ายกับการปักชำ คือไม่อ่อนและไม่แก่เกินไป ความยาว 20-30 เซนติเมตร ใช้มีดปาดให้เป็นปากฉลาม โดยปาดจากด้านล่างขึ้นด้านบน แผลจะยาว 2-3 เซนติเมตร ใช้หลอดกาแฟ หรือไม่ชิ้มฟันก็ได้ครับ สอดเข้าไปที่รอยแผล เพื่อป้องกันมิให้กิ่งติดกันดังเดิม ทิ้งไว้ 5-7 วัน แผลจะแห้ง พร้อมแล้วก็หุ้มด้วยขุยมะพร้าว ที่ใส่ถุงขนาดเท่าถุงน้ำจิ้มที่เตรียมไว้ มัดด้วยเชือกพลาสติคหัวท้ายให้แน่น ระวังอย่าให้ขุยมะพร้าวในถุงเปียกมากเกินไป เพราะอาจทำให้แผลเน่าได้ ทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน จะมีรากออกมา พอรากเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลจึงตัดไปปลูกได้

ที่มาภาพ

4.การเสียบยอดชวนชม
           เตรียมต้นตอชวนชมที่ได้จากการเพาะเมล็ด ต้นตอชวนชมที่นำมาเสียบจะมีอายุตั้งแต่ 6 เดือน ขึ้นไปจน 1 ปี ถ้าขนาดของต้นตอ ใหญ่กว่ายอดที่จะนำมาเสียบ ควรเสียบยอดไปข้างใดข้างหนึ่ง หรือเสียบ 2 ยอด เลยก็ได้ กรณีที่เสียบ 2 ยอด บางสวนจะเสียบ 2 ยอด ต่างสีกัน แต่ควรจะศึกษานิสัยการโตของชวนชมทั้ง 2 สายพันธุ์ ที่นำมาเสียบ ควรจะคล้ายคลึงกัน นำต้นตอชวนชมที่จะใช้เป็นตอเสียบ ตัดยอดออกโดยไม่ต้องงดการรดน้ำ แต่ต้นตอควรจะงดการใส่ปุ๋ยเคมี ไม่ต่ำกว่า 20 วัน ถ้าเป็นปุ๋ยละลายช้าไม่เป็นอะไร ผ่าต้นตอเป็นปากฉลามให้ลึกประมาณ 1-2 เซนติเมตร ยอดที่ใช้เสียบจะเป็นยอดหรือเป็นท่อนกลางก็ได้ ปาดเป็นรูปลิ่มเสียบ แล้วเอาผ้าเทปพลาสติคพันแผลให้แน่น คลุมด้วยถุงพลาสติค วางไว้ในที่มีแสง 50 เปอร์เซ็นต์ จะดีกว่า ประมาณ 10 วัน จึงแกะถุงพลาสติคออก ถ้าจะแก้เชือกออกอย่างเดียว แต่ถุงยังคลุมอยู่ ทิ้งไว้อีก 2 วัน ก็จะดีกว่า เพราะยอดชวนชมที่เสียบใหม่อยู่ในถุงพลาสติคหลายวัน จะได้ชินกับอากาศภายออก ก่อนจะเปิดถุงพลาสติค

ที่มาภาพ

ประเด็นคำถามเพื่อนำไปสู่การอภิปรายในห้องเรียน
 1. การปลูกชวนชมเพื่อเป็นการค้า ควรใช้การขยายพันธุ์แบบใดระหว่างการขยายพันธุ์โดยอาศัยเพศและแบบไม่อาศัยเพศ 
 2. วิธีการขยายพันธุ์ชวนชม ใช้ได้กับไม้ดอกชนิดอื่นได้หรือไม่
กิจกรรมเสนอแนะ
 ให้ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับการขยายพันธุ์ไม้ดอกชนิดอื่น แล้วจัดทำเป็นรายงานส่ง
การบูรณาการกับกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น
 สามารถบูรณาการกับกลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ เกี่ยวกับการใช้สารเคมีที่ใช้ในการขยายพันธุ์พืช
ที่มา  
https://entertain.tidtam.com/data/12/0129-1.html# 
https://www.panmai.com/DesertRose/DesertRose_3.shtml 
https://kasetonline.com/?p=36 
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2072