กฎหมายแรงงาน : วันหยุดพักผ่อนประจำปี
กฎหมายแรงงาน : วันหยุดพักผ่อนประจำปี
มาตรา 30 ลูกจ้างซึ่งทำงานติดต่อกันมาแล้วครบหนึ่งปีมีสิทธิหยุดพักผ่อนประจำปีได้ปีหนึ่งไม่น้อยกว่าหกวันทำงานโดยให้นายจ้างเป็นผู้กำหนดวันหยุดดังกล่าวให้แก่ลูกจ้างล่วงหน้าหรือกำหนดให้ตามที่นายจ้างและลูกจ้างตกลงกัน
ในปีต่อมานายจ้างอาจกำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ลูกจ้างมากกว่าหกวันทำงานก็ได้
นายจ้างและลูกจ้างอาจตกลงกันล่วงหน้าให้สะสมและเลื่อนวันหยุดพักผ่อนประจำปีที่ยังมิได้หยุดในปีนั้นรวมเข้ากับปีต่อๆไปได้
สำหรับลูกจ้างซึ่งทำงานยังไม่ครบหนึ่งปี นายจ้างอาจกำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้สำหรับลูกจ้างโดยคำนวณให้ตามสัดส่วน
มาตรา 67 ในกรณีที่นายจ้างเลิกจ้างโดยลูกจ้างมิได้มีความผิดตามมาตรา 119 ให้นายจ้างจ่ายค่าจ้างให้แก่ลูกจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีในปีที่เลิกจ้างตามส่วนของวันหยุดพักผ่อนประจำปีที่ลูกจ้างพึงมีสิทธิ และรวมทั้งวันหยุดพักผ่อนประจำปีสะสมตามมาตรา 30
บทบัญญัติข้างต้นให้หลักการคุ้มครองลูกจ้างว่า นายจ้างจะต้องจัดให้ลูกจ้างมีวันหยุดพักผ่อนประจำปี ปีหนึ่งไม่น้อยกว่า 6 วันทำงา แต่ลูกจ้างจะมีสิทธิหยุดพักผ่อนประจำปีได้จะต้องทำงานในปีแรกครบ 1 ปีแล้ว เมื่อครบ 1 ปี แล้วก็จะมีสิทธิหยุดพักผ่อนประจำปีได้ 6 วันทำงานในต้นปีที่สองส่วนปีที่สองนั้นลูกจ้างไม่จำเป็นต้องทำงานให้ครบ 1ปีอีก ปีที่สองลูกจ้างจึงมีสิทธิหยุดหรือนายจ้างต้องจัดให้ลูกจ้างหยุด 12 วันทำงาน ดังนั้น เพื่อมิให้เกิดปัญหาดังกล่าวนายจ้างจึงควรจัดให้ลูกจ้างหยุดพักผ่อนประจำปีในปีแรกโดยไม่ต้องมีเงื่อนไขเรื่องการทำงานให้ครบ 1 ปีก่อน
นายจ้างส่วนใหญ่มักจะกำหนดเรื่องการหยุดพักผ่อนประจำปีไว้ในหมวดหมู่เกี่ยวกับการลาแล้วเรียกว่า ลาพักผ่อนประจำปี หรือลาพักร้อน โดยกำหนดให้ลูกจ้างยื่นใบลาเมื่อนายจ้างเห็นสมควรให้หยุดก็จะอนุมัติให้หยุด หากลูกจ้างยื่นใบลาในจำนวนวันที่ครบถ้วนตามกฎหมายและนายจ้างอนุมัติก็ถือว่านายจ้างได้จัดให้ลูกจ้างหยุดพักผ่อนประจำปีแล้ว แต่ถ้าลูกจ้างไม่ลาก็ต้องถือว่านายจ้างยังไม่ปฏิบัติตามมาตรานี้ เมื่อยังไม่ได้จัดให้ลูกจ้างหยุดนายจ้างจะต้องจ่ายค่าทำงานในวันหยุดตามมาตรา 64 ให้แก่ลูกจ้างนั้น นายจ้างหลายรายมีข้อบังคับระบุไว้ว่า ถ้าลูกจ้างไม่ลา ให้ละสมวันหยุดได้ไม่เกินกี่วัน หรือให้ถือว่าสละสิทธิ ข้อบังคับดังกล่าวย่อมขัดต่อกฎหมายคุ้มครองแรงงาน
ในกรณีที่นายจ้างเลิกจ้างลูกจ้างโดยลูกจ้างมิได้มีความผิดตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 119 และลูกจ้างนั้นยังมีวันหยุดพักผ่อนประจำปีตามสิทธิของตนเหลืออยู่ในวันที่ถูกเลิกจ้าง นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีในปีที่เลิกจ้างให้ตามส่วนของวันหยุดที่ลูกจ้างพึงมีสิทธิได้รับ หรือต้องจ่ายค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีสะสมให้แก่ลูกจ้างนั้น แล้วแต่กรณี
นายจ้างที่ไม่ได้กำหนดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ลูกจ้างมีความผิดและโทษทางอาญาตามมาตรา 146 และในขณะเดียวกันก็ต้องจ่ายค่าทำงานในวันหยุดและค่าล่วงเวลาในวันหยุดตามมาตรา 64 ดังกล่าวข้างต้นด้วย เมื่อเป็นเช่นนี้นายจ้างก็ควรจะจัดวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้ถูกต้องครบถ้วน กรณีที่ลูกจ้างคนใดไม่ลาหยุดพักผ่อนประจำปี นายจ้างก็ควรจะจ่ายเป็นค่าทำงานในวันหยุดตามมาตรา 64 ให้ถูกต้องในแต่ละปีหรือรวมไว้จ่ายเป็นค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีตามมาตรา 67 ให้แก่ลูกจ้างเมื่อเลิกจ้างก็ได้
ตัวอย่าง
ลูกจ้างทำร้ายร่างกายผู้บังคับบัญชา เป็นการฝ่าฝืนข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานในกรณีร้ายแรง นายจ้างจะเลิกจ้างลูกจ้างโดยไม่มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีให้แก่ลูกจ้างทั้งสิ้นไม่ว่าปีใด
คำพิพากษาฎีกาที่ 2030/2528
ในการคำนวณค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีที่ลูกจ้างไม่ได้หยุดนั้น เมื่อมีการสะสมและเลื่อนวันหยุดพักผ่อนประจำปีไปรวมหยุดในปีที่เลิกจ้าง ลูกจ้างก็ย่อมมีสิทธิหยุดพักผ่อนประจำปีสำหรับวันที่สะสมมาในปีที่เลิกจ้างได้เมื่อลูกจ้างไม่ได้หยุดพักผ่อนประจำปีและถูกเลิกจ้างโดยไม่มีความผิด นายจ้างก็มีหน้าที่ต้องจ่ายค่าจ้างสำหรับวันหยุดพักผ่อนประจำปีโดยคำนวณจากค่าจ้างในปีที่เลิกจ้างให้แก่ลูกจ้างนั้น
คำพิพากษาฎีกาที่ 2519-6529/2531