ยานอวกาศ คือพาหนะหรืออุปกรณ์ที่ออกแบบมาเพื่อใช้ทำงานในอวกาศเหนือผิวโลก ยานอวกาศนี้อาจเป็นได้ทั้งแบบมีคนบังคับหรือแบบไม่มีคนบังคับก็ได้ สำหรับภารกิจของยานอวกาศนี้จะมีทั้ง การสื่อสารทั่วไป, การสำรวจโลก, การทำเส้นทาง เป็นต้น บางทีคำว่ายานอวกาศนี้ยังใช้เรียกอธิบายดาวเทียม ได้ด้วยเช่นกัน
ยานอวกาศ คือพาหนะหรืออุปกรณ์ที่ออกแบบมาเพื่อใช้ทำงานในอวกาศเหนือผิวโลก ยานอวกาศนี้อาจเป็นได้ทั้งแบบมีคนบังคับหรือแบบไม่มีคนบังคับก็ได้ สำหรับภารกิจของยานอวกาศนี้จะมีทั้ง การสื่อสารทั่วไป, การสำรวจโลก, การทำเส้นทาง เป็นต้น บางทีคำว่ายานอวกาศนี้ยังใช้เรียกอธิบายดาวเทียม ได้ด้วยเช่นกัน
ระบบการทำงานของยานอวกาศประกอบไปด้วยระบบย่อยต่างๆมากมาย- ระบบกำหนดและควบคุมตัวยาน
ยานอวกาศต้องการระบบนี้เพื่อให้ทำงานในอวกาศได้โดยเกี่ยวข้องและตอบสนองกับปัจจัยภายนอกยาน ระบบนี้ประกอบไปด้วย เซ็นเซอร์ และตัวบังคับ ซึ่งทำงานร่วมกันโดยใช้โปรแกรมควบคุมอีกทีหนึ่ง ระบบกำหนดและควบคุมหลักๆ ใช้เพื่อให้บรรลุจุดประสงค์การทำงานทางวิทยาศาสตร์ได้อย่างเหมาะสม เช่น แผงรับแสงอาทิตย์จะหันไปทางดวงอาทิตย์อัตโนมัติ หรือ การหันหน้าไปทางโลกเมื่อมีการทำงานเกี่ยวกับการสื่อสาร เป็นต้น
- ระบบควบคุมการนำร่องและนำทาง
การนำร่อง หมายถึง การคำนวณค่าจากชุดคำสั่งเพื่อใช้นำยานอวกาศไปยังที่ที่ต้องการ ส่วนการนำทาง หมายถึง การกำหนดจุดตำแหน่งที่ที่ยานอวกาศจะเดินทางไป โดยทั้งสองปัจจัยนี้จะถูกควบคุมอีกทีหนึ่งจากระบบเพื่อใช้เส้นทางที่เหมาะสมและตรงกับความต้องการของภารกิจมากที่สุด
- ระบบการสื่อสาร
ระบบนี้เป็นส่วนที่เชื่อมต่อการสื่อสารข้อมูลต่างๆระหว่างยานอวกาศ กับพื้นโลก หรือระหว่างยานอวกาศกับยานอวกาศด้วยกันเอง
- ระบบจัดการข้อมูลและคำสั่ง
คำสั่งต่างๆ ที่ได้รับมาจากระบบการสื่อสารจะถูกนำมาที่ระบบนี้ เพื่อทำการตรวจสอบความถูกต้อง,แปลความหมายของคำสั่ง และส่งคำสั่งเหล่านี้ไปยังระบบย่อยอื่นๆของยานอวกาศ ระบบนี้ยังใช้รวบรวมข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ต่างๆ ที่ได้จากระบบย่อยอื่นๆของยานอวกาศ ส่งกลับไปยังพื้นโลกผ่านทางระบบการสื่อสารอีกด้วย ส่วนหน้าที่อื่นๆ ของระบบนี้ เช่น คอยตรวจสอบดูแลสถานะของยานอวกาศ
- ระบบพลังงาน
การขับเคลื่อนตัวยานอวกาศจะเริ่มใช้พลังงานตั้งแต่ออกตัวจากพื้นโลก สู่ชั้นบรรยากาศ จนถึงการทำงานนอกโลก โดยระบบนี้มีหน้าที่ในการควบคุมดูแลระดับพลังงานให้เป็นไปอย่างเหมาะสมที่สุด และนำพลังงานบางส่วนกลับมาใช้ใหม่ด้วย (reusable)
- ระบบควบคุมอุณหภูมิ
ปกติแล้วยานอวกาศจะต้องมีการปรับแต่งให้สามารถคงอยู่ในสภาวะต่างๆได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นสภาวะที่ชั้นบรรยากาศของโลก หรือในอวกาศก็ตาม ยานอวกาศนี้ยังต้องทำงานในสภาวะสุญญากาศซะเป็นส่วนมากและต้องเผชิญกับอุณหภูมิหลายระดับขึ้นอยู่กับภารกิจ ซึ่งอาจจะเป็นการสำรวจพื้นผิวของดาวเคราะห์อื่นๆ ดังนั้น ระบบนี้จึงมีความจำเป็นต่อยานอวกาศมากที่จะคอยดูแลสภาวะอุณหภูมิของยานให้เป็นไปอย่างปกติตลอดการดำเนินงาน
ยานอวกาศอาจจะมีหรือไม่มีระบบการขับเคลื่อนนี้ก็ได้ ขึ้นอยู่กับเชื้อเพลิง, ถังเก็บเชื้อเพลิง, ท่อเปิดปิด (valves), ท่อส่ง เปน
- โครงสร้าง
สำหรับโครงสร้างของยานอวกาศนี้จะต้องมีการปรับแต่งให้คงทนต่อการบรรทุกของต่างๆ รวมถึงเครื่องมือของระบบต่างๆด้วย ซึ่งขึ้นอยู่กับภารกิจของยานอวกาศเองว่าจะกำหนดโครงสร้างอย่างไร
- ระบบบรรทุก
การบรรทุกอุปกรณ์สิ่งของต่างๆ นี้ก็ขึ้นอยู่กับภารกิจของยานอวกาศ โดยปกติแล้วยานจะบรรทุกพวก เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ (กล้อง,กล้องดูดาว หรือ เครื่องมือตรวจจับ), คลังสินค้า หรือมนุษย์อวกาศ
ลำดับการส่งยานอวกาศ
ชื่อยาน | วันที่ส่งยานอวกาศ | ผลงาน |
สปุตนิก-1 | 4 ตุลาคม ค.ศ. 1957 | ดาวเทียมดวงแรกของโลก ส่งโดยรัสเซีย |
สปุตนิก-2 | 3 พฤศจิกายน ค.ศ. 1957 | ดาวเทียมดวงแรกที่นำสุนัขชื่อ ไลกา ขึ้นสู่อวกาศ ส่งโดยรัสเซีย |
เอกซ์พลอเรอร์ 1 | 1 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1958 | ดาวเทียมดวงแรกที่ประสบความสำเร็จของสหรัฐอเมริกา |
ลูนา 1 | 2 มกราคม ค.ศ. 1959 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ผ่านใกล้ดวงจันทร์และค้นพบลมสุริยะ ส่งโดย รัสเซีย |
ลูนา 2 | 12 กันยายน ค.ศ. 1959 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่สัมผัสผิวดวงจันทร์ ส่งโดยรัสเซีย |
ลูนา 3 | 4 ตุลาคม ค.ศ. 1959 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ส่งภาพด้านไกลโลกของดวงจันทร์กลับมาที่โลก ส่งโดยรัสเซีย |
เวเนรา 1 | 12 เมษายน ค.ศ. 1961 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ส่งมนุษย์อวกาศ ยูริ กาการิน ขึ้นสู่อวกาศ ส่งโดยรัสเซีย |
เรนเจอร์ 7 | 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1964 | เป็นยานอวกาศลำแรกของสหรัฐอเมริกาที่ลงกระทบพื้นผิวดวงจันทร์อย่างรุนแรง โดยได้ถ่ายภาพพื้นผิวดวงจันทร์ไว้ก่อนการตกกระทบ |
มารีเนอร์ 4 | 28 พฤศจิกายน ค.ศ. 1964 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ผ่านใกล้ดาวอังคาร ได้ส่งภาพจำนวน 22 ภาพ แสดงหลุมบ่อบนผิวดาวอังคาร ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
เวเนรา 3 | 16 พฤศจิกายน ค.ศ. 1965 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ส่งออกจากโลก เพื่อไปลงยังดาวเคราะห์ดวงอื่น เวเนรา 3 ตกลงบนผิวดาวศุกร์ ส่งโดยรัสเซีย |
ลูนา 9 | 31 มกราคม ค.ศ. 1966 | เป็นยานอวกาศที่ลงดวงจันทร์ได้อย่างนิ่มนวลเป็นครั้งแรกโดยใช้ถุงลม ได้ส่งภาพ พื้นผิวดวงจันทร์ชุดแรกๆ จากดวงจันทร์ ส่งโดย รัสเซีย |
เซอร์เวเยอร์ 1 | 30 เมษายน ค.ศ. 1966 | เป็นยานอวกาศลำแรกของสหรัฐอเมริกาที่ลงพื้นผิวดวงจันทร์ได้อย่างปลอดภัย |
เวเนรา 4 | 12 มิถุนายน ค.ศ. 1967 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ส่งข้อมูลเกี่ยวกับบรรยากาศและอุณหภูมิผิวของดาวศุกร์กลับโลก ส่งโดยรัสเซีย |
อะพอลโล 8 | 21 ธันวาคม ค.ศ. 1968 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่พานักบินอวกาศไปยังดวงจันทร์แล้วกลับมาสู่โลกโดยไม่ได้ลงดวงจันทร์ ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
อะพอลโล 11 | 6 กรกฎาคม ค.ศ. 1968 | เป็นยานอวกาศลำแรกของสหรัฐอเมริกาที่พานักบินอวกาศไปลงดวงจันทร์ ซึ่งมีอีก 5 ลำในระยะเวลาต่างๆ กัน |
เวเนรา 7 | 17 สิงหาคม ค.ศ. 1970 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ลงบนพื้นผิวดาวเคราะห์ดวงอื่น (ดาวศุกร์) ได้เป็นผลสำเร็จ ส่งโดยรัสเซีย |
ลูนา 16 | 12 กันยายน ค.ศ. 1970 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ไม่มีมนุษย์ขับขี่และนำฝุ่นดินดวงจันทร์กลับมายังโลกได้ ส่งโดยรัสเซีย |
ลูนา 17 | 10 พฤศจิกายน ค.ศ. 1970 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่พารถสำรวจลูโนคอด 1 ไปลงสำรวจผิวดวงจันทร์ด้วย ส่งโดยรัสเซีย |
ซัลยุต 1 | 19 เมษายน ค.ศ. 1971 | เป็นสถานีอวกาศแห่งแรกของโลก ส่งโดยรัสเซีย |
มารีเนอร์ 9 | 30 พฤษภาคม ค.ศ. 1971 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ไปโคจรรอบดาวเคราะห์ดวงอื่น คือ ดาวอังคาร และส่งภาพพื้นผิวดาวอังคารกลับมา ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
ไพโอเนียร์ 10 | 3 มีนาคม ค.ศ. 1972 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ผ่านเฉียดใกล้ดาวพฤหัสบดี และส่งภาพกลับจำนวน 500 ภาพ ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
สกายแล็บ | 26 พฤษภาคม ค.ศ. 1973 | เป็นสถานีอวกาศของสหรัฐอเมริกา สถานีแรก มีนักบินอวกาศขึ้นไปอยู่เป็นเวลารวมกัน 171 วัน |
อะพอลโล 18 และ โซยุส 19 | 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1975 | เป็นการต่อเชื่อมกันระหว่าง ยานของสหรัฐอเมริกาและรัสเซียในอวกาศเป็นครั้งแรก |
ไวกิ้ง 1 | 20 สิงหาคม ค.ศ. 1975 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ลงจอดบนพื้นผิวดาวอังคารได้อย่างปลอดภัย ได้ส่งภาพกลับสู่โลกเป็นเวลา 6 ปี ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
ยานขนส่งอวกาศ โคลัมเบีย | 12 เมษายน ค.ศ. 1981 | เป็นยานขนส่งอวกาศลำแรกที่ประสบความสำเร็จในการนำยานมาใช้ได้อีก ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
สถานีอวกาศเมียร์ | 20 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1986 | เป็นสถานีอวกาศของรัสเซียที่อยู่ในอวกาศมาจนถึง ค.ศ. 2000 |
ยานอวกาศแมกเจลแลน | 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1989 | เป็นยานอวกาศลำแรกที่ทำแผนที่พื้นผิวดาวศุกร์ได้สำเร็จ โดยอาศัยเรดาร์ สามารถเห็นรายละเอียด ในแผนที่ได้ถึง 400 เมตร ส่งโดยสหรัฐอเมริกา |
กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล | 25 เมษายน ค.ศ. 1990 | ส่งภาพดวงจันทร์ต่างๆ ดาวเคราะห์ทั้งหลายและดาวหางกลับโลกอยู่เป็นประจำ ส่งโดยสหรัฐอเมริกาและยุโรป |
มาร์สพาทไฟน์เดอร์ | 4 ธันวาคม ค.ศ. 1996 | เป็นยานอวกาศประเภทหุ่นยนต์ที่ไปสำรวจพื้นผิวดาวเคราะห์ดวงอื่นได้เป็นครั้งแรกของสหรัฐอเมริกา |
ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki/
: https://srisawat.endutot.com/upload-elearning/Iv3DYMQKkV2SMIbx/7/mainmedia/Mono%20Space/number.html