ภาษาไทยน่ารู้ : หลักการแต่งโคลงสี่สุภาพ คืออะไร คำอธิบาย เทคนิคการเขียน

โคลงสี่สุภาพเป็นบทร้อยกรองที่มีความไพเราะมาก  ผู้แต่งจำเป็นจะต้องศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะของฉันทลักษณ์

หลักการแต่งโคลงสี่สุภาพ
          โคลงสี่สุภาพเป็นบทร้อยกรองที่มีความไพเราะมาก  ผู้แต่งจำเป็นจะต้องศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะของฉันทลักษณ์  การเลือกใช้คำ  การสรรคำที่ทำให้เกิดภาพและมีความหมายชัดเจน  นอกจากนี้ยังต้องแสดงความคิด  ความรู้สึกต่อเรื่องราวที่นำมาแต่งโคลงสี่สุภาพด้วย  โดยจัดลำดับความคิดให้เป็นลำดับขั้นตอนอย่างเป็นระบบ  ดังนี้

          1.  การใช้คำในการเขียน  ควรเป็นคำที่อยู่ในระดับเดียวกัน  ไม่ควรเขียนโดยใช้คำต่างระดับเกินไป  เพราะจะทำให้โคลงที่แต่งนั้นขาดความอลังการทางภาษา  เช่น  หากกใช้คำว่า  ทาน  รับประทาน  ไปแล้ว  ก็ไม่ควรเขียนคำว่า  กิน  ให้ปรากฏในโคลงบทนั้น ๆ  ผู้อ่านจะเสียอรรถรสในการอ่านได้

          2.  หากมีการเปรียบเทียบที่มีอุปมาโวหาร  การเปรียบเทียบนั้นต้องมีให้ครบทั้งอุปมา  ลักษณะ  อาการ  ประเภท  และอุปไมย

          3.  หลักสำคัญในการแสดงเหตุผลหรือความเชื่อมโยง  ต้องมีความถูกต้องในข้อมูล  หรือทำให้เห็นภาพที่ชัดเจน  เช่น  เราอาจบอกว่า  ใจกว้างดั่งมหาสมุทร  ผิวขาวราวกับแตงร่มใบ  หากในบาทที่ 1  บอกสภาพความเป็นไป  บาทที่ 2  ก็ต้องบอกสาเหตุที่มาของสภาพนั้นให้ผู้อ่านทราบ  บาทที่ 3  มีการเปรียบเทียบ  บาทที่ 4 ต้องสรุปให้จบเรื่อง
                    บาทที่ 1          สวรรค์ชั้นพรหมโลก 16  ชั้นนั้นสุงมากกว่าฟ้าทั้งหลาย
                    บาทที่ 2          แม้แต่พญาครุฑจะกางปีกขึ้นไปก็ไม่อาจบินข้ามพ้นไปได้
                    บาทที่ 3          มีสิ่งหนึ่งที่สูงกว่าสวรรค์ขั้นพรหมโลก  ซึ่งมองเห็นได้  เพราะเป็นพลังที่ยิ่งใหญ่  มีอานุภาพมาก
                    บาทที่ 4          คือพระเจ้าแผ่นดินซึ่งเปี่ยมด้วยพระบุญญาที่เลิศล้ำ  ปกครองประเทศชาติ  (ในที่นี้หมายถึง  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช)
          จะเห็นว่า  การแสดงความสมเหตุสมผลนั้นราบรื่น  เพราะมีการชี้ชัดให้ผู้อ่านเกิดจินตภาพได้ตรงตามที่ต้องการสื่อความหมาย  ไม่วกวน  ไม่สับสน  โดยเฉพาะการสรุปความ  หรือการเฉลยในบาทที่ 4 นั้น ผู้อ่านจะรู้ได้ทันทีว่ากำลังกล่าวถึงผู้ใดอยู่

          4.  การเล่นสัมผัสข้ามวรรค  ถือเป็นพรสวรรค์ในการสรรคำของกวี  เพราะการที่จะเขียนโคลงให้ไพเราะนั้น  นอกจากต้องแม่นยำตำแหน่ง  เอก  โท  แล้ว  คลังคำที่จะเลือกมาต่อความในบาทเดียวกันก็ช่วยให้เกิดความเสนาะในเสียงอ่าน ได้

          การแต่งโคลงสี่สุภาพจะต้องอาศัยการสร้างแนวคิดเพื่อลำดับเนื้อหา  แล้วสรรคำที่มาใช้ให้เหมาะสมและมีระดับเดียวกันจึงจะทำให้โคลงสี่สุภาพมี ความงามทั้งรสคำและรสความ  ดังนั้นจึงควรหมั่นฝึกซ้อมการแต่งโคลงสี่สุภาพเป็นประจำเพื่อให้เกิดความ ชำนาญและสร้างสรรค์ผลงานให้ดียิ่งขึ้น

ที่มาและได้รับอนุญาตจาก :
บุญลักษณ์  เอี่ยมสำอางค์  เกื้อกมล  พฤกษประมูล และโสภิต  พิทักษ์. ภาษาไทย  หลักการใช้ภาษาและการใช้ภาษา ม.4. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์.