ยังมีประเด็นข้อพิจารณาในการบัญญัติศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานอีกว่า ศัพท์วิชาการภาษาอังกฤษคำต่างกัน
เรื่องน่ารู้ ศัพท์บัญญัติ ในงานวิศวกรรมไฟฟ้า (ตอนที่ 4)
ยังมีประเด็นข้อพิจารณาในการบัญญัติศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานอีกว่า ศัพท์วิชาการภาษาอังกฤษคำต่างกัน ถึงแม้จะมีความหมายโดยทั่วไปเหมือนกันหรือใกล้เคียงกัน ก็จะพยายามหาคำศัพท์บัญญัติภาษาไทยเป็นคำที่ต่างกันด้วย เพื่อให้เกิดความแตกต่าง บ่งถึงนัยความหมายตรงตามต้นศัพท์ หรือทำให้สืบย้อนถึงต้นคำศัพท์ภาษาอังกฤษนั้น ๆ ได้ ในที่นี้ ขอนำเสนอตัวอย่างกลุ่มคำศัพท์ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่มีความหมายใกล้ เคียงกัน และมักใช้กันสับสนบ่อย ๆ จำนวน 3 กลุ่มคำ ดังนี้
| ศัพท์อังกฤษ | ศัพท์บัญญัติ | ตัวอย่าง |
| technique | เทคนิค, กลวิธี | numerical technique – เทคนิคเชิงตัวเลข analytical technique – เทคนิคเชิงวิเคราะห์ |
| method | วิธี | analytic method – วิธีวิเคราะห์ critical path method – วิธีวิถีวิกฤต |
| methodology | ระเบียบวิธี | research methodology - ระเบียบวิธีการวิจัย software development methodology –ระเบียบวิธีการพัฒนาซอฟต์แวร์ |
| algorithm | ขั้นตอนวิธี | Viterbi algorithm – ขั้นตอนวิธีวิเทอร์บี non-deterministic algorithm – ขั้นตอนวิธีเชิงไม่กำหนด |
| protocol | เกณฑ์วิธี | cryptographic protocol – เกณฑ์วิธีเชิงรหัสลับ network routing protocol – เกณฑ์วิธีการจัดเส้นทางโครงข่าย |
| process | กรรมวิธี, กระบวนการ | manufacturing process – กรรมวิธีการผลิต production process – กระบวนการผลิต |
| procedure | กระบวนงาน | re-entrant procedure – กระบวนงานกลับเข้าใหม่ standard operating procedure - กระบวนงานปฏิบัติการมาตรฐาน |
| ศัพท์อังกฤษ | ศัพท์บัญญัติ | ตัวอย่าง |
| law | กฎ | Coulomb’s law – กฎคูลอมบ์ exponential law – กฎเลขชี้กำลัง |
| principle | หลัก, หลักการ | superposition principle – หลักการซ้อนทับ shoebox principle – หลักการกล่องรองเท้า |
| rule | หลักเกณฑ์ | Simpson’s rule – หลักเกณฑ์ซิมป์สัน chain rule – หลักเกณฑ์ลูกโซ่ |
| ศัพท์อังกฤษ | ศัพท์บัญญัติ | ตัวอย่าง |
| data | ข้อมูล | discrete data – ข้อมูลวิยุต grouped data – ข้อมูลแบ่งกลุ่ม |
| information | สารสนเทศ | information theory – ทฤษฎีสารสนเทศ information superhighway – ทางด่วนสารสนเทศ |
| message | สาร, ข่าวสาร | short message service – บริการสารสั้น message digest – ข่าวสารย่อย |
ขอย้ำอีกครั้งว่า หากเป็นศัพท์ทั่วไป ไม่ได้เป็นศัพท์วิชาการ คำบางคำในแต่ละกลุ่มอาจใช้สับเปลี่ยนหรือแทนกันได้ แต่หากเป็นศัพท์วิชาการ หรือมีนัยความหมายจำเพาะ เราก็ควรเลือกใช้ศัพท์ภาษาไทยให้ถูกต้องเหมาะสม ตรงกับศัพท์ภาษาอังกฤษเราที่ต้องการจะสื่อ ดังตัวอย่างที่ได้นำเสนอเป็นแนวคิดไว้ข้างต้น
ผู้เขียน
อ. ดร.ชนินทร์ วิศวินธานนท์
อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้า
กรรมการบัญญัติศัพท์วิศวกรรมไฟฟ้า ราชบัณฑิตยสถาน
ที่มา www.eng.chula.ac.th