โครงสร้างและหน้าที่ของไต ส่วนประกอบหน้าที่ของไต ไตและหน้าที่ของไต

โครงสร้างและหน้าที่ของไต ส่วนประกอบหน้าที่ของไต ไตและหน้าที่ของไต

สรุปเนื้อหาที่สำคัญ

URINARY SYSTEM
ประกอบด้วย อวัยวะที่ทำน้ำปัสสาวะ – เก็บชั่วคราว – ขับทิ้ง 
ได้แก่
1.KIDNEYS – กรองน้ำ – ของเสียออกจากร่างกาย
2.URETERS– นำน้ำปัสสาวะจากไตไปยังกระเพาะปัสสาวะ
3.BLADDER – เก็บน้ำปัสสาวะชั่วคราว-->บีบตัวสู่ URETHRA
4.URETHRA – ผ่านทางน้ำปัสสาวะสู่ภายนอกร่างกาย

ไต.(KIDNEYS)
มีสองข้างเป็นลักษณะ bean shaped ตรงกลางเว้าเป็นโพรงประมาณครึ่งหนึ่งของไต เรียกว่า sinus of kidney ทางเข้าสู่โพรง เรียกว่า hilum รอยเว้านั้นไปทางกระดุกสันหลังตั้งอยู่ช่วงท้อง ไตข้างขวามีตับทับซ้อนจึงอยู่ต่ำกว่าทางด้านซ้าย และไตนั้นจะเคลื่อนไหวเล็กน้อยตามการหายใจเข้าและออก

ส่วนประกอบของไต
ปลาย ureter ที่พองออก เรียกว่า renal pelvis มีแขนงเล็กๆ เรียกว่า calyces เนื้อไตแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ 
1.ส่วนนอก เรียกว่า cortex มีสีจางและเนื้อเป็นจุดๆ

2.ส่วนใน เรียกว่า medulla เป็นรูปกรวยเป็นสีคล้ำไตนั้นมีรูเปิดส่วนปลายทำให้น้ำปัสสาวะไหลผ่าน cortex ที่ยื่นแทรกระหว่าง renal pyramid เรียกว่า renal column และmedulla ที่ยื่นแทรก cortex เรียกว่า medullary rays

Nephrons 
ทำหน้าที่กรองและสร้างน้ำปัสสาวะ
1.Renal corpuscles
-glomerulus
-Bowman’capsules
2.Renal tubules เริ่มจาก Bowman’capsules แบ่งเป็น 3 ส่วน คือ 2.1 proximal segment
- proximal convoluted tubules
- medullary segment of proximal tubule
2.2 Thin segment
2.3 distal segment

Ureters
มี 2 หลอด ซ้าย-ขวา นำปัสสาวะจากไตไปสู่กระเพาะปัสสาวะ ureters นี้จะยาวประมาณ 10-12 นิ้ว กว้าง 4-5 มม.ประกอบด้วย 3 ชั้น คือ 
1.ชั้นนอก Fibrous coat
2.ชั้นกลาง Muscular coat
3.ชั้นใน Mucous coat

Bladder
ประกอบไปด้วยกล้ามเนื้อเป็นโพรง ตั้งอยู่ใน Pelvic Cavity กระเพาะปัสสาวะประกอบด้วย 4 ชั้น 
1.Serous coat
2.Muscular coat
3.Submucus coat
4.Muscous coat
pressure น้ำปัสสาวะใน bladder จะปิดรูเปิด ureters ลิ้นที่ปิดช่องนี้เกิดจาก fold ของ Mucous membrane

Kidney function

1.ควบคุมสมดุลของน้ำความเข้มข้น

2.การเผาผลาญสารอาหาร

3.สารแปลกปลอม

4.สร้างฮอร์โมน

5.สร้างอาหาร การทำงานของไตเนื่องจากการทำงานของหน่วยย่อยของไต เรียกว่า nephron

แบ่งเป็น 2 ส่วน

1.Superficial nephron
2.Juxtamedullary nephron

กระบวนการเกิดปัสสาวะ

1.Ultrafiltration การกรอง

2.Tular secretion การขับออก

3.Tubular reabsorption การดูดกลับ

แรงที่ทำให้เกิดการกรองNet filtration pressure = แรงที่ทำให้เกิดกรอง - แรงต้านการกรอง 

โครงสร้างของผนัง glomerulus

-ชั้นในติดกับเลือด (Endothelium)
-ชั้นกลาง (basement membrane)
-ชั้นนอกสุด (Epithelium)
องค์ประกอบของ filtrate กรองจาก glomerulus มีค่าเหมือน plasma ยกเว้นโปรตีน เม็ดเลือด

การวัดอัตราการกรอง ใช้วิธี clearance

1.ไม่เกาะติดโปรตีนในพลาสมา

2.ถูกกรองออกง่าย

3.ไม่ถูกดูดกลับ-ขับออกโดยท่อไต

4.ไม่สร้าง-ทำลายโดยท่อไต

5.ไม่เป็นพิษต่อร่างกาย

6.ไม่ทำให้อัตราการกรองเปลี่ยนแปลง

7.วิเคราะห์หาปริมาณในพลาสมา, ปัสสาวะได้ง่าย

การทำงานของท่อไต (tubular Function)

การดูดกลับโดยท่อไต

1.Active reabsorption
2.Gradient time limitation
3.Passive reabsorption
การขับทิ้ง (Tubular secretion)

1.Active secretion
2.Passive secretion

การทำให้ปัสสาวะเข้มข้นหรือเจือจาง

1.ลาดความเข้มข้นของสาร (osmolality gradient) การดูดกลับของน้ำเพื่อรักษาปริมาณทำให้ปัสสาวะเข้มข้น

2.ADH ช่วยให้การดึงน้ำกลับได้Countercurrent system

-ความแตกต่างของอุณหภูมิ-ความแตกต่าง ความเข้มข้นของของเหลวใน 2 ท่อ ตามขวางเรียก Singer effect

-การเพิ่มความเข้มข้นของสารภายในท่อข้างๆตามความยาว single effect

-ความแตกต่างของสารปลายท่อ-ต้นท่อ counter current multipier

ที่มา
https://jaruayporn.siam.edu/Anatomy/payabanweek12/sldurin.ppt

ที่มาภาพ https://www.healthandage.com/html/res/primer/pics/u2urinary.gif

แหล่งที่มา : school.obec.go.th