สิ่งมีชีวิตที่อยู่ในอาณาจักรสัตว์ เป็นพวกที่มีหลายเซลล์ เซลล์จัดเรียงตัวกันเป็นเนื้อเยื่อ สัตว์ทุกชนิดไม่สามารถสร้างอาหารเองได้ แต่ต้องอาศัยอาหารจากสิ่งมีชีวิตอื่น (heterotroph) สัตว์ที่อยู่ในอาณาจักรสัตว์ มีลักษณะแตกต่างหลากหลาย แบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยหลายก
อาณาจักรสัตว์ (Animal Kingdom)
สิ่งมีชีวิตที่อยู่ในอาณาจักรสัตว์ เป็นพวกที่มีหลายเซลล์ เซลล์จัดเรียงตัวกันเป็นเนื้อเยื่อ สัตว์ทุกชนิดไม่สามารถสร้างอาหารเองได้ แต่ต้องอาศัยอาหารจากสิ่งมีชีวิตอื่น (heterotroph) สัตว์ที่อยู่ในอาณาจักรสัตว์ มีลักษณะแตกต่างหลากหลาย แบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยหลายกลุ่ม โดยในที่นี้จะกล่าวถึงสัตว์ในหมวดหมู่ระดับ
ไฟลัม
1.ไฟลัมพอริเฟอรา (phylum Porifera)
ฟองน้ำสืบพันธุ์ได้ทั้งแบบอาศัยเพศ และไม่อาศัยเพศโดยการแตกหน่อ อาจเพิ่มจำนวนหน่อจนเป็นกลุ่มใหญ่ หรือหลุดออกไปเกาะเป็น
กลุ่มใหม่ได้
ตั้งแต่สมัยโบราณ คนนำฟองน้ำชนิดที่มีโครงร่างอ่อนนุ่มมาถูตัว ขัดพื้น ทำแปรงทาสี ปัจจุบันมีการใช้ฟองน้ำในกิจการอื่นอีกมาก ประมาณว่าแต่ละปีใช้ฟองน้ำมากกว่า 1 พันตัน
2.ไฟลัมซีแลนเทอราตา (Phylum Coelenterata)
สัตว์พวกนี้เรียกรวมๆ ว่า ซีเลนเทอเรต ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในน้ำเค็ม เช่น ซีแอนนีโมนี ปะการัง กัลปังหา แมงกะพรุน บางชนิดอยู่ในน้ำจืด เช่น ไฮดรา และแมงกะพรุนบางชนิด
| ภาพโครงสร้างภายในของไฮดรา |
สัตว์ในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่มีรูปร่างเป็นทรงกระบอกเช่นเดียวกับไฮดรา แต่แมงกะพรุนมีรูปร่างเป็นทรงกลม ร่างกายของซีเลนเทอเรตนิ่มและใส พวกปะการังและกัลปังหาจะสร้างหินปูนขึ้นมาห่อหุ้มร่างกาย สารหินปูนยึดติดต่อกันเกิดเป็นรูปทรงต่างๆ เช่น ปะการังเขากวาง ปะการังสมอง ปะการังเห็ด
ปะการังที่อยู่รวมกันเป็นจำนวนมากกลายเป็นเกาะแก่งใต้ทะเลมีความสำคัญยิ่ง เพราะนอกจากจะให้ประโยชน์ในแง่ความงามตามธรรมชาติแล้ว ยังเป็นแหล่งอาหาร ที่อยู่อาศัย ที่หลบภัย และที่เลี้ยงดูลูกอ่อนของสัตว์ทะเลบางชนิดอีกด้วย
3.ไฟลัมแพลทีเฮลมินเทส (Phylum Platyhelminthes)
| พยาธิตัวตืด แสดงโครงสร้างส่วนหัว |
พยาธิใบไม้เป็นตัวอย่างของสัตว์ในกลุ่มนี้อีกชนิด เป็นปรสิตที่อาศัยอยู่ในร่างกายคนเราได้หลายแห่ง บางชนิดอาศัยอยู่ในตับ บางชนิดอยู่ในปอด บางชนิดอยู่ในเส้นเลือด ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงตายได้
4.ไฟลัมเนมาโทดา (Phylum Nematoda)
สัตว์กลุ่มนี้เรียกว่า หนอนตัวกลม ลักษณะสำคัญคือ ลำตัวกลมยาว ผิวเรียบไม่เป็นปล้อง มีทั้งปากและทวารหนัก แต่ไม่มีระบบเลือด มีเพศผู้และเพศเมียแยกกันคนละตัว ส่วนมากเป็นปรสิตในคนและสัตว์ เช่น พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอ พยาธิตัวจี๊ด พยาธิโรคเท้าช้าง พยาธิเส้นด้าย และไส้เดือนฝอยที่เป็นปรสิตของพืชบางชนิด มีหนอนตัวกลมบางชนิด ดำรงชีวิตเป็นอิสระ เช่น หนอนในน้ำส้มสายชูหนอนตัวกลมส่วนใหญ่ที่เป็นปรสิตของคน เข้าสู่ร่างกายโดยการปะปนกับอาหารที่กินเข้าไป แต่พยาธิปากขอเข้าสู่ร่างกายโดยไชเข้าทางผิวหนังที่มีบาดแผล หรือผิวหนังส่วนที่บางบริเวณง่ามเท้า
5.ไฟลัมแอนเนลิดา (Phylum Annelida)
ลักษณะสำคัญของสัตว์ในกลุ่มนี้ ลำตัวกลมเป็นปล้องคล้ายวงแหวนต่อกัน ภายในมีเยื่อกั้นระหว่างปล้อง ผิวหนังเปียกชื้นเป็นที่แลกเปลี่ยนก๊าซ มีระบบเลือดสำหรับลำเลียงสารในร่างกาย และมีเส้นประสาทใหญ่อยู่ทางด้านท้องสัตว์ในไฟลัมนี้มีทั้งอยู่บนบกและในน้ำ พวกที่อยู่บนบกมักอยู่ในดินที่ชื้นแฉะและร่วนซุย ได้แก่ ไส้เดือนดิน ทากกดูดเลือด ซึ่งพบในป่าชื้น ปลิงพบในแหล่งน้ำจืด แม่เพรียงพบตามชายทะเล
6.ไฟลัมอาร์โทรโพดา (Phylum Arthropoda)
สัตว์ในกลุ่มนี้มีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกัน แบ่งได้เป็นหลายคลาส ดังนี้
คลาสครัสเตเชีย (Class Crustacea)
คลาสอะแรชนิดา (Class Arachnida)
คลาสเมอโรสโตมาตา (Class Merostomata)
คลาสอินเซคตา (Class Insecta)
คลาสไดโพลโพดา (Class Diplopoda)
คลาสชิโลโพดา (Class Chilopoda)
| หอย แสดงโครงสร้างสำคัญ |
8.ไฟลัมเอไคโนเดอร์มาตา (Phylum Echinodermata)
สัตว์ในกลุ่มนี้อยู่ในทะเลทั้งสิ้น ลักษณะสำคัญคือ มีผิวหยาบขรุขระ เพราะมีสารประกอบของหินปูนสะสมอยู่ ร่างกายมีลักษณะเป็นแฉกแยกออกจากลำตัวเป็นแนวรัศมีที่เท่ากัน มีทิวบ์ฟีท (tube feet) สำหรับใช้ในการเคลื่อนที่ ได้แก่ ดาวทะเล
สัตว์ในกลุ่มนี้บางชนิดรูปร่างกลมแบน เช่น อีแป๊ะทะเล บางชนิดมีหนามยาวทั่วตัว เช่น เม่นทะเล บางชนิดลำตัวกลมยาว ผิวหนาขรุขระแต่ไม่แข็งเหมือนดาวทะเล เช่น ปลิงทะเล เป็นต้น
9.ไฟลัมคอร์ดาตา (Phylum Chordata)
สัตว์พวกนี้แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ โพรโทคอร์เดต (Protochordate) กับ สัตว์มีกระดูกสันหลัง (vertebrate)
- โพรโทคอร์เดต(Protochordate)
สัตว์ในกลุ่มนี้มีโครงสร้างที่เรียกว่าโนโตคอร์ด เป็นแกนของร่างกาย โนโตคอร์ดอยู่ทางด้านหลังของลำตัวเหนือทางเดินอาหาร ตัวอย่างของสัตว์กลุ่มนี้ได้แก่ แอมฟิออกซัส (amphioxus)
แอมฟิออกซัส แสดงโนโตคอร์ด -
สัตว์มีกระดูกสันหลัง(vertebrate)
สัตว์มีกระดูกสันหลังทุกชนิดในช่วงที่เป็นเอ็มบริโอระยะแรกๆ นั้น ยังไม่มีกระดูกสันหลัง แต่มีโนโตคอร์ดเป็นแกนของร่างกาย เมื่อร่างกายเจริญขึ้นจึงเกิดกระดูกสันหลังขึ้นมาทำหน้าที่เป็นแกนของร่างกายแทน สัตว์มีกระดูกสันหลังบางพวกที่โตเต็มวัยก็ยังมีส่วนที่มีโนโตคอร์ดเหลืออยู่ ส่วนช่องเหงือก ก็มีเฉพาะเมื่อยังเป็นตัวอ่อน สัตว์ทั้งสองกลุ่มนี้มีช่องเหงือก แต่เมื่อเจริญเติบโตขึ้นช่องเหงือกของสัตว์มีกระดูกสันหลังบางพวกจึงหายไป มีส่วนน้อยที่จะยังคงมีช่องเหงือกไปตลอดชีวิต
1.คลาสออสติอิคไทอิส (Class Osteichthyes) ปลากระดูกอ่อน
2.คลาสคอนดริคไทอิส (Class Chondrichthyes) ปลากระดูกแข็ง
3.คลาสแอมฟิเบีย (Class Amphibia) สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ และซาลาเมนเดอร์ มีผิวหนังชื้นไม่มีเกล็ด
4.คลาสเรปทีเรีย (Class Reptilia) สัตว์เลื้อยคลาน ลำตัวมีเกล็ดแห้งใช้ในการเลื้อยคลาย งู จระเข้ ฯ
5.คลาสเอวีส (Class Aves) สัตว์ปีก เป็นสัตว์เลือดอุ่น ที่เท้ามีพังพืด ( web )
6.คลาสแมมมาเลีย (Class Mammalia) สัตว์เลือดอุ่น มือเท้ามีเล็บแบน มีต่อมน้ำนมผลิตน้ำนมไว้เลี้ยงตัวอ่อนมีระยะเวลาในการตั้งครรภ์แตกต่างกันตามลำดับวิวัฒนาการ
ข้อมูล: แบบเรียนชีววิทยาเล่ม 5
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1528