1. หน้าหลัก
  2. วิทยาศาสตร์

สุริยปราคาวงแหวน

1,227 ผู้ชม


เช้าวันจันทร์ที่ 21 พฤษภาคม 2555 จะเกิดอุปราคาครั้งแรกของปี เป็นสุริยุปราคาวงแหวน   
สุริยปราคาวงแหวน

ประเด็นข่าว : สมาคมดาราศาสตร์ไทย (วรเชษฐ์ บุญปลอด)

เช้าวันจันทร์ที่ 21 พฤษภาคม 2555 จะเกิดอุปราคาครั้งแรกของปี เป็นสุริยุปราคาวงแหวนที่เกิดขึ้นหลังจากดวงจันทร์เพิ่งจะผ่านตำแหน่งไกลโลกที่สุดมาเมื่อ 2 วันก่อนหน้านั้น เส้นทางคราสวงแหวนผ่านพื้นที่บางส่วนของประเทศจีน ญี่ปุ่น ทางเหนือของมหาสมุทรแปซิฟิก และสหรัฐอเมริกา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ทุกระดับชั้น
สาระที่ 7   ดาราศาสตร์และอวกาศ
     มาตรฐาน ว 7.1   เข้าใจวิวัฒนาการของระบบสุริยะและกาแล็กซี  ปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะและผลต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก  มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้และจิตวิทยาศาสตร์  สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์
     มาตรฐาน ว 7.2   เข้าใจความสำคัญของเทคโนโลยีอวกาศที่นำมาใช้ในการสำรวจอวกาศและทรัพยากรธรรมชาติ  ด้านการเกษตรและการสื่อสาร  สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์อย่างมีคุณธรรมต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม


อ่านรายละเอียดของประเด็นข่าว

บน : ภาพจำลองสุริยุปราคาขณะดวงอาทิตย์ขึ้นในบางจังหวัด ซึ่งเป็นจังหวะที่ดวงอาทิตย์แหว่งเว้ามากที่สุด (ดวงอาทิตย์บนฟ้าจริงจะมีลักษณะเป็นทรงรี ขนาดในแนวตั้งน้อยกว่าขนาดในแนวนอน ซึ่งเกิดจากการที่แสงหักเหผ่านบรรยากาศ) หลังจากนั้น ดวงอาทิตย์จะเคลื่อนสูงขึ้น ดวงจันทร์ค่อย ๆ เคลื่อนออกจากดวงอาทิตย์ แล้วสิ้นสุดปรากฏการณ์ โดยแต่ละสถานที่สิ้นสุดไม่พร้อมกัน – จากภาพจะเห็นว่าตอนบนสุดของภาคใต้และบริเวณเกาะพะงันอยู่ในเขตสุริยุปราคา บางส่วนด้วย แต่ดวงอาทิตย์แหว่งน้อยมาก และสิ้นสุดปรากฏการณ์เกือบจะทันทีหลังจากดวงอาทิตย์ขึ้น

ในตารางแสดงผลการคำนวณการเกิดสุริยุปราคาเมื่อสังเกตที่กรุงเทพฯ และอำเภอเมืองของจังหวัดที่เห็นสุริยุปราคาในวันนี้ โดยดวงอาทิตย์จะถูกบังลึกที่สุดขณะดวงอาทิตย์ขึ้น ขนาดยิ่งมีค่ามาก ยิ่งถูกบังลึกมาก เมื่อสิ้นสุดสุริยุปราคา ดวงอาทิตย์จะทำมุมสูงจากขอบฟ้าไม่มาก จึงมีเวลาสังเกตสุริยุปราคาในวันนี้ได้ไม่นาน

ขั้นตอนการเกิดสุริยุปราคา 21 พฤษภาคม 2555
สถานที่ ดวงอาทิตย์ขึ้น สิ้นสุดสุริยุปราคา
เวลา ขนาดของสุริยุปราคา เวลา มุมเงย
กรุงเทพฯ 05:53 น. 0.212 06:06 น. 3.1°
ขอนแก่น 05:39 น. 0.451 06:09 น. 6.5°
จันทบุรี 05:48 น. 0.254 06:05 น. 3.7°
เชียงใหม่ 05:51 น. 0.330 06:12 น. 4.6°
นครพนม 05:30 น. 0.601 06:10 น. 8.7°
นครราชสีมา 05:44 น. 0.350 06:07 น. 5.1°
ประจวบคีรีขันธ์ 05:58 น. 0.094 06:05 น. 1.5°
สุโขทัย 05:50 น. 0.306 06:10 น. 4.3°
อุบลราชธานี 05:33 น. 0.511 06:07 น. 7.5°

     

การสังเกตสุริยุปราคา

โดยทั่วไป การดูดวงอาทิตย์ด้วยตาเปล่า ไม่ว่าในยามปกติหรือขณะเกิดสุริยุปราคาบางส่วน ล้วนเป็นสิ่งที่ต้องหลีกเลี่ยง เนื่องจากแสงอาทิตย์ที่สว่างเจิดจ้าสามารถทำอันตรายต่อดวงตาของเราได้ แต่เราอาจสังเกตดวงอาทิตย์ได้เป็นเวลาสั้น ๆ ขณะที่ดวงอาทิตย์เพิ่งขึ้นเหนือขอบฟ้าหรือใกล้ตกลับขอบฟ้า ซึ่งเป็นช่วงที่แสงอาทิตย์ต้องเดินทางผ่านบรรยากาศเป็นระยะทางไกลกว่าเมื่อ อยู่สูงบนท้องฟ้า

สุริยุปราคาบางส่วนในเช้าวันที่ 21 พฤษภาคม 2555 ดวงอาทิตย์จะแหว่งตั้งแต่ปรากฏขึ้นเหนือขอบฟ้า ช่วงนั้นดวงอาทิตย์เป็นสีแดงหรือสีส้ม อาจสังเกตด้วยตาเปล่าได้ แต่เมื่อดวงอาทิตย์ลอยสูงขึ้นจนเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือขาว และมีความเข้มแสงมากขึ้น ให้ระมัดระวัง อย่าจ้องดูดวงอาทิตย์ด้วยตาเปล่า และอย่าดูผ่านกล้องที่ไม่มีแผ่นกรองแสงปิดหน้ากล้อง ให้ใช้แผ่นกรองแสง เช่น แว่นสุริยะ หน้ากากหรือแว่นตาที่ช่างเชื่อมโลหะใช้ (ต้องทึบมากพอ ดูแล้วสบายตา) ช่วยลดแสงของดวงอาทิตย์

สุริยปราคาวงแหวน
แว่นสุริยะของสมาคมดาราศาสตร์ไทย

วัสดุกรองแสงที่ไม่ปลอดภัยและควรหลีกเลี่ยง ได้แก่ กระจกรมควัน (เป็นวิธีหนึ่งที่แนะนำกันในอดีต แต่ในทางปฏิบัติ การรมควันอาจไม่สม่ำเสมอ หรือเสี่ยงต่อการแตก) แว่นกันแดด กระดาษห่อลูกอม แผ่นดิสเก็ตต์ ฟิล์มเอกซ์เรย์ ฟิล์มถ่ายรูป ฯลฯ แนะนำว่าอย่านำมาใช้ดูดวงอาทิตย์ แม้ว่าวัสดุเหล่านี้จะมีความสามารถในการกรองแสงย่านแสงขาว แต่รังสีอินฟราเรดสามารถทะลุผ่านได้ และไม่ปลอดภัยต่อดวงตา

สุริยปราคาวงแหวน

นอกจากการสังเกตทางตรง ยังมีวิธีสังเกตทางอ้อม คือการให้แสงอาทิตย์ส่องผ่านกล้องโทรทรรศน์หรือกล้องสองตาไปตกที่ฉากรับภาพ หากไม่มีกล้องโทรทรรศน์ สามารถสังเกตได้ด้วยหลักการของกล้องรูเข็ม โดยนำกระดาษมาเจาะเป็นรูขนาด 1 เซนติเมตร แล้วเอาไปประกบกับกระจกเงาด้วยเทปกาว จากนั้นนำกระจกที่ปิดให้เหลือช่องขนาดเล็กนี้ไปรับแสงอาทิตย์ ให้แสงสะท้อนไปที่ผนัง ดวงกลมที่ปรากฏบนผนังคือภาพดวงอาทิตย์ มีลักษณะแหว่งเว้าตามสุริยุปราคาที่เกิดขึ้นบนท้องฟ้า

สุริยปราคาวงแหวน

ขนาดของภาพดวงอาทิตย์บนฉากแปรผันตามระยะห่างระหว่างกระจกกับฉากรับภาพ โดยที่ระยะ 1 เมตรจะได้ภาพดวงอาทิตย์ขนาดประมาณ 9 มิลลิเมตร ดังนั้นที่ระยะห่าง 10 เมตร จะได้ภาพดวงอาทิตย์ขนาด 9 เซนติเมตร วิธีนี้ทำให้เราสามารถสังเกตสุริยุปราคาได้โดยไม่ต้องกังวลว่าจะเป็นอันตราย ต่อดวงตา แต่พึงระวังอย่าให้ใครที่เดินผ่านไปมามีโอกาสหันมามองแสงอาทิตย์ที่สะท้อน ออกมาจากกระจก

สุริยุปราคาวันนี้เกิดขณะดวงอาทิตย์ขึ้น และสิ้นสุดลงไม่นานหลังดวงอาทิตย์ขึ้น จึงต้องแน่ใจว่าสังเกตจากสถานที่ที่ขอบฟ้าด้านทิศตะวันออก เยื้องไปทางซ้ายเล็กน้อย เปิดโล่ง ไม่มีสิ่งใดบดบัง หรือสังเกตจากอาคารสูงที่ไม่มีอาคารใกล้เคียงตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันออกของ จุดสังเกต

หลังจากสุริยุปราคาในปีนี้ ประเทศไทยจะว่างเว้นจากสุริยุปราคาไปอีกนานถึง 4 ปี สุริยุปราคาครั้งถัดไปสำหรับประเทศไทยเกิดขึ้นในเช้าวันพุธที่ 9 มีนาคม พ.ศ. 2559 วันนั้นเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงพาดผ่านเกาะต่าง ๆ ของประเทศอินโดนีเซีย ภาคใต้จึงมีโอกาสเห็นดวงอาทิตย์แหว่งมากกว่าภาคอื่น ๆ

ดูเพิ่ม

เว็บถ่ายทอดสด


ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=4649

มาแรงรอบสัปดาห์

อัพเดทล่าสุด