เห็ดพิษร้ายแรง

เห็ดพิษร้ายแรง

กลุ่มอะมานิต้า(Amanita) 

ลักษณะทั่วไปของเห็ดพิษร้ายแรง
1.  เห็ดอ่อนเป็นรูปไข่มีเยื่อหุ้ม
2.  ดอกเห็ดบานเป็นรูปกะทะคว่ำ  ไม่มีริ้วที่ขอบ
3.  ครีบและสปอร์สีขาว  
4.  โคนก้านโป่งเป็นกระเปาะ  มักมีปลอกหุ้มและมีวงแหวนอยู่ด้านบน

     เห็ดพิษร้ายแรง  มีหลายชนิด เช่น

เห็ดไข่เป็ด  (Amanita  virosa)  มีลักษณะดังนี้

1.  หมวกเห็ดสีขาวเส้นผ่าศูนย์กลาง 5-10 เซนติเมตร  บางครั้งเป็นสีเหลืองอ่อนเนื้อในและครีบมีสีขาวเอียน ๆ
2.  ก้านสีขาวยาว 5-15  เซนติเมตร  ผิวไม่เรียบและมีวงแหวนแบบกระโปรง  สีขาวเปราะบาง โคนก้านโป่งออกและกลมกลืนกับปลอกหุ้มที่แนบอยู่เมื่อผ่าดูดอกอ่อนส่วนก้านจะใหญ่กว่าส่วนดอก
3.   พบบนพื้นดินในป่าไม้เบญจพรรณและป่าก่อทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
4.  เป็นเห็ดพิษร้ายแรงถึงตาย

เห็ดระโงกหิน(Amanita  verna)  มีลักษณะดังนี้

1.  หมวกเห็ดสีขาวเส้นผ่าศูนย์กลาง 5-12 เซนติเมตร รูปกระทะคว่ำ ขอบไม่มีริ้ว  ครีบและสปอร์สีขาว
2  ก้านดอกยาว 5-12 เซนติเมตร  ผิวเรียบซึ่งผิดกับเห็ดไข่เป็ด ภายในกลวงเล็กน้อย  มีกระโปรงห้อยลงมาจากด้านบนและโคนก้านโป่งเป็นกระเปาะมีปลอกหุ้ม
3  พบเป็นดอกเดี่ยวทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อรับประทานแล้วจะปวดท้อง อาเจียร  ตับถูกทำลาย และตายในที่สุด

เห็ดเกล็ดดาว (Amanita  pantherina)  มีลักษณะดังนี้

1  หมวกเห็ดสีเทาหรือขาวหม่นไปจนถึงสีเขียวมะกอกหรือเหลืองอ่อน  ถ้าอากาศแห้งอาจเป็นสีน้ำตาล  เปลือกลอกออกได้  เนื้อในและครีบสีขาวมีกลิ่นหวานเอียน ๆ
2 ก้านสูงระหงมีลายเล็กน้อย  ด้านบนมีวงแหวนแบบกระโปรง  เนื้อก้านสีขาวและตันโคนป่องมีปลอกหุ้มบาง ๆ ภายในดอกอ่อนจะมีส่วนเป็นก้านใหญ่กว่าส่วนที่เป็นหมวก
3  เห็ดเติบโตได้ดีใต้ร่มต้นไม้ใบกว้างขนาดใหญ่  มีพิษร้ายแรงถึงตายได้

เห็ดสุกรมัณทวะ (Amanita phallodes)  มีลักษณะดังนี้

1  หมวกเห็ดสีน้ำตาลเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-8 เซนติเมตรบานเป็นรูปกระทะคว่ำ  ต่อมาจะแบนราบมีเกล็ดสีขาวกระจายอยู่ทั่วไปแต่หลุดง่าย  ครีบและสปอร์สีขาว 
2 ก้านสีขาวยาว 3-12 เซนติมตร  ผิวก้านมีขนหรือเกล็ดบาง ๆ วงแหวนแบบกระโปรง  มักจะหายไปเหลือแต่วงแหวน โคนป่องและมีเยื่อหุ้ม
3  พบเป็นดอกเดี่ยว ๆ บนพื้นดินในป่าสนทางภาคเหนือ มีพิษร้ายแรงต่อระบบประสาท

การรักษาพยาบาล  พยายามทำให้อาเจียรเร็วที่สุด นำผู้ป่วยและตัวอย่างเห็ดพิษไปพบแพทย์ให้เร็วที่สุด

ประเด็นคำถามเพื่อนำไปสู่การอภิปรายในชั้นเรียน
1.  นักเรียนจะสังเกตได้อย่างไรว่าเป็นเห็ดมีพิษร้ายแรง
2.  หากนักเรียนจะบริโภคเห็ดให้ปลอดภัยควรทำอย่างไร

กิจกรรมเสนอแนะ
1.  นักเรียนควรค้นคว้าถึงเห็ดป่าที่บริโภคได้และบริโภคไม่ได้
2.  นักเรียนควรศึกษาวิธีสังเกตเห็ดที่มีพิษ

การบูรณาการกับกลุ่มสาระอื่น
1.  กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ เรื่อง สารพิษในเห็ด

แหล่งอ้างอิง  สมาคมวิจัยและเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย  กรมวิชาการเกษตร