การตรวจหาความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด และเป็นค่ามาตรฐานเพื่อจำเป็นต้องให้เคมีบำบัด
ภาพจาก..www.nstlearning.com
ช่วงชั้นที่ 4 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-5-6
หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง การป้องกันโรค
สาระที่ 4 การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพและการป้องกันโรค
มฐ.พ. 4.1 - วิเคราะห์ผลกระทบของพฤติกรรมที่มีผลต่อการส่งเสริม
สุขภาพและการป้องกันโรค
- มีสุขนิสัยที่ดีในการปฏิบัติเพื่อส่งเสริมสุขภาพ และการ
ป้องกันโรคติดต่อและโรคไม่ติดต่อ ที่เป็นปัญหาสำคัญ
ของตนเอง
เนื้อหาสาระ
หรือ complete blood count เป็นการตรวจที่บ่อยที่สุดโดยการตรวจวัดเซลล์ต่างๆในเลือดได้แก่ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือดโดยอาจจะตรวจด้วยเครื่องหรือโดยการส่องกล้องซึ่งจะตรวจ
เกี่ยวกับเม็ดเลือดแดงแพทย์จะตรวจ
- จำนวนเม็ดเลือดแดง Red blood cell (RBC) count
- ความเข็มของเลือด Hematocrit
- Hemoglobin
- MCV
- MCH
- MCHC
เกี่ยวกับเม็ดเลือดขาวแพทย์จะตรวจ
- เม็ดเลือดขาว White blood cell
- อัตราส่วนเม็ดเลือดขาว Differential blood count (Diff)
เกี่ยวกับเกร็ดเลือด
- จำนวนเกร็ดเลือด Platelet count
- จำนวนเม็ดเลือดแดง Red blood cell (RBC) count
เป็น การนับจำนวนเม็ดเลือดแดงในกระแสเลือด ถ้าจำนวนน้อยก็คือภาวะโลหิตจาง (anemia ) ถ้าจำนวนมากเกินไปเรียก ( polycythemia) ปกติจะมีปริมาณ 4.2 - 5.9 million cells/cmm นอกจากจะดูจำนวนแล้วยังดูขนาดของเม็ดเลือดแดง ความเข็มของ Hemoglobin ผู้หญิงมีแนวโน้มที่จะมีโลหิตจางเนื่องเสียเลือดจากประจำเดือน
-
ความเข็มของเลือด Hematocrit
เป็นการวัดความเข็มข้นของเลือดอีกแบบหนึ่งโดยเปรียบเทียบปริมาตรของเม็ดเลือดต่อปริมาตราของเลือด ถ้าต่ำกว่า 30%ถือว่ามีภาวะโลหิตจาง
hematocrit ต่ำพบได้ในภาวะ
- โรคโลหิตจาง
- เสียเลือด
- bone marrow failure (e.g., due to radiation, toxin, fibrosis, tumor)
- destruciton of red blood cells
- leukemia
- malnutrition or specific nutritional deficiency
- multiple myeloma
- rheumatoid arthritis
hematocrit สูงพบได้ในภาวะ
- ขาดน้ำจาก
- ไฟไหม้
- ท้องร่วง
- erythrocytosis (excessive red blood cell production)
- polycythemia vera
สาเหตุของภาวะโลหิตจาง Anemia
- ขาดธาตุเหล็ก Iron deficiency anemia
- ผู้ใหญ่ส่วนใหญ่เกิดจากเสียเลือดเช่น เสียเลือดจากประจำเดือน เสียเลือดจากแผลในกระเพาะ เสียเลือดจากรีดสีดวงทวาร เป็นต้น
- ในเด็กเกิดจากขาดธาตุเหล็กในอาหาร
- เสียเลือดเป็นจำนวนมาก เช่นเสียเลือดจากแผลในกระเพาะอาหาร เสียเลือดจากอุบัติเหตุ
- โรคทางพันธุกรรม เช่น โรค thalassemia
-
Hemoglobin เป็น ส่วนประกอบสำคัญในเม็ดเลือดแดงทำหน้าที่นำ oxygen จากปอดไปยังเนื้อเยื่อและนำ Carbodioxide จากเนื้อเยื่อไปฟอกที่ปอด ค่าปกติจะอยู่ระหว่าง 12-16 gram%พบว่าถ้ามีน้อยถือเป็นภาวะโลหิตจาง สาเหตุเหมือนกับภาวะโลหิตจาง
- MCV เป็นการวัดขนาดของเม็ดเลือดแดง เป็นอัตราส่วนระหว่า Hct และเม็ดเลือดแดงค่าปกติจะอยู่ระหว่าง 86-98 femtoliters
- Mean cell hemoglobin (MCH). เป็นการวัดปริมาณ hemoglobin ในแต่ละเซลล์ของเม็ดเลือดแดงหรือเป็นการคำนวณระหว่างปริมาณ hemoglobin และปริมาณเม็ดเลือดแดงค่าปกติ 27 - 32 picograms
- Mean cell hemoglobin concentration (MCHC). เป็นการวัดความเข็มข้นของ hemoglobin ซึ่งคำนวณได้จาก hemoglobin และ Hct
1. การศึกษาแหล่งที่มาหรือสาเหตุของเลือดมีผลดี ผลเสียอย่างไร
2. นักเรียนทราบไหมว่าความเข้มข้นของเลือดแตกต่างกันอย่างไร
3. นักเรียนบอกได้ไหมว่า อันตรายจากการขาดเลือดจะมีผลโดยตรงต่อเราอย่างไร
กิจกรรมเสนอแนะ
1. ให้นักเรียนไปศึกษาเพิ่มเติมในห้องสมุดโรงเรียนหรือในอินเตอร์เน็ต
2. เชิญเจ้าหน้าที่สาธารณสุขออกให้ความรู้เกี่ยวกับเลือดของมนุษย์
การบูรณาการกับกลุ่มสาระอื่นๆ
1. ภาษาไทย การอ่านจับใจความ การสรุปบทความ การย่อประเด็น
2. วิทยาศาสตร์ ระบบการไหลเวียนของเลือด
3. สังคมศึกษา สิทธิการเข้ารักษาโรคในโรงพยาบาลของรัฐ
4. สุขศึกษาและพลศึกษา (พลศึกษา) การเสริมสร้างสมรรถภาพทางกายและการออกกำลังกาย
แหล่งข้อมูลที่มา : www.siamhealth.net
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=1345