ใช้ภาษาพัฒนาความคิด ชีวิตงาม

                                                                      ใช้ภาษา พัฒนาความคิด  ชีวิตงาม

                                                                ภาพจาก : https://www.krobkruakao.com

ประเด็นข่าว                   ม็อบเสื้อแดงตีปี๊บคัมแบ๊ก 27 มิ.ย.'มาร์ค'ห้ามป่วน 
         ม็อบเสื้อแดงขยับเคลื่อนไหวอีก"จตุพร"นัดแนวร่วมชุมนุมที่สนามหลวง “เสาร์ 27 มิ.ย.” 
ระบุแค่ซักซ้อมเท่านั้น “อภิสิทธิ์” ลั่นหากพบหลักฐาน “ไอ้โม่ง” ชักใยสร้างความวุ่นวาย
สั่งเล่นงานตามกฎหมายเฉียบขาด ย้ำรัฐบาลทำงานด้วยความเสมอภาค ขณะที่ถกอนุ กก. 
เหตุทุบรถนายกฯ ทีม รปภ. นายกฯ ประสานเสียงยืนยัน “อภิสิทธิ์-สุเทพ” อยู่ในรถ 100% 
คนขับเผยวินาทีขับรถพุ่งชนประตูหนีตาย ด้านมารดา “พลฯ อภินพ” ยันลูกชายแข็งแรงสมบูรณ์ดี 
ส่วนทหารรับใช้บ้านแม่ทัพภาคที่ 1 ระบุไม่มีเหตุทะเลาะวิวาท อ้างห้องน้ำลื่น มีคนงานมาร่วมใช้เยอะ 
ขณะที่ “วัฒน์ วรรลยางกูร” นักเขียนรางวัลศรีบูรพา เปิดใจร่วมเขียนหนังสือของชาวรากหญ้า
“ดีแมกกาซีน”

              ที่มา :  หนังสือพิมพ์เดลินิวส์  วันที่ 30 พฤษภาคม 2552 เวลา 08:23 น.

        คงไม่มีใครปฏิเสธว่าเหตุการณ์ในชีวิต แต่ละช่วงนั้น บางครั้งอาจเป็นนาทีทอง  หรือบางครั้ง
ก็อาจเป็นนาทีวิกฤตได้เหมือนกัน  วิธีคิด  และการใช้ภาษาในการสื่อความคิด จะเป็นยานทอง
หรือพาหนะที่จะนำพาชีวิตให้ผ่านพ้นนาทีสำคัญดังกล่าวได้  อย่างคุ้มค่า และปลอดภัย
        จากสถานการณ์บ้านเมืองในขณะนี้  ทำให้รู้ว่าประเทศชาติต้องการประชากรที่คิดเป็น
มีวิธีคิดที่สร้างสรรค์  อย่างน้อยก็เพื่อช่วยตัวเองให้ผ่านพ้นนาทีสำคัญไปด้วยดี  และถ้าทุกคน
สามารถ ใช้ภาษาเพื่อพัฒนาความคิด  ของตนเองได้อย่างสร้างสรรค์   แน่นอนว่าชีวิตและ
ความสงบสุขจะเป็นของทุกคน  นั่นคือ  ใช้ภาษา พัฒนาความคิด  ชีวิตงาม

เนื้อหาสำหรับกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔-๖

    การใช้ภาษาเพื่อพัฒนาความคิด
        การใช้ภาษาพัฒนาความคิดนั้นจะใช้แสดงความคิดหรืออธิบายความคิดของคนเรา
ซึ่งสามารถแบ่งเนื้อหาได้ ๓ อย่างคือ  
บทบาทของภาษาในการพัฒนาความคิด
        มนุษย์แสดงความคิดออกมาได้โดยการกระทำและโดยการใช้ภาษา การใช้ภาษาเพื่อแสดงความคิด
หรืออธิบายความคิดของคนเรา นอกจากจะช่วยให้ผู้อื่นเข้าใจแล้วยังช่วยให้ผู้ใช้ภาษาได้มีโอกาสขัดเกลา
ความคิดของตนให้แจ่มชัดและแหลมคมยิ่งขึ้นด้วย ตัวอย่างเช่น เมื่อเราคิดว่าเราเข้าใจปัญหาของเราแล้ว
อย่างแจ่มแจ้ง แต่เมื่อเราต้องขี้แจ้งให้คนอื่นเจ้าใจ จะโดยพูดหรือเขียน บางครั้งบางคนอาจชี้แจ้งได้ไม่ดีนัก
อาจต้องเสียเวลานาน พูดหรือเขียนวกวน ขณะพูดหรือเขียนออกไปอาจรู้สึกติดขัดตรงนู้นบ้างตรงนี้บ้าง 
ซึ่งแสดงว่าความจริงที่นึกว่าเข้าใจนั้น แท้จริงหาได้เข้าใจอย่างแจ่มชัดไม่ ซึ่งต้องย้อนกลับไปทบทวนอีกครั้ง
จนจะได้เข้าใจปัญหานั้นอย่างแท้จริง
        สรุปได้ว่า ถ้าความสามารถในการคิดของผู้ใดมีอยู่อย่างจำกัด ความสามารถในการใช้ภาษาก็จะพลอย
ถูกจำกัดไปด้วย ถ้าความสามารถในการใช้ภาษามีอยู่อย่างจำกัดแล้วความสามารถในการคิดก็จะถูกจำกัดลง
ในทางตรงกันข้าม ถ้าบุคคลใดมีความสามารถสูงในการคิด บุคคลนั้นก็จะพลอยมีความสามารถสูงในการใช้ภาษา
ซึ่งมีผลต่อเนื่องทำให้ความสามารถในการคิดสูงตามไปด้วย 
 
วิธีการคิด 
แบ่งได้ ๓ ประเภทดังนี้คือ
๑. วิธีคิดเชิงวิเคราะห์ การวิเคราะห์คือ การพิจารณาแยกสิ่งใดสิ่งหนึ่งออกเป็นส่วน ๆ เพื่อทำความเข้าใจแต่ละส่วน
ให้แจ่มแจ้ง ขั้นตอนของวิธีคิดเชิงวิเคราะห์สรุปได้ดังนี้
        - กำหนดขอบเขตหรือนิยามสิ่งที่เราจะวิเคราะห์ให้ชัดเจนว่าจะวิเคราะห์อะไร
        - กำหนดจุดมุ่งหมายให้ชัดเจนว่าจะวิเคราะห์เพื่ออะไร
        - พิจารณาหลักความรู้ หรือทฤษฎีที่เกี่ยวข้องว่าจะใช้หลักใดเป็นเครื่องมือในการ วิเคราะห์ 
        - ใช้หลักความรู้นั้นให้ตรงกับเรื่องที่จะวิเคราะห์เป็นกรณี ๆ ไป และจะต้องรู้ว่าควรจะวิเคราะห์อย่างไร
        - สรุปและรายงานผลการวิเคราะห์ให้เป็นระเบียบชัดเจน

๒. วิธีคิดเชิงสังเคราะห์ คำว่า วิเคราะห์ กับคำ สังเคราะห์ มีความหมายที่แสดงถึงกระบวนการคนละทางกัน 
การวิเคราะห์มีความหมายว่า แยกออกพิจารณา โดยมีจุดหมายปลายทางเพื่อให้เกิดความเข้าใจ 
ส่วนการสังเคราะห์มีความหมายไปทางรวมเข้าด้วยกัน โดยมีจุดหมายปลายทางอยู่ที่สร้างสรรค์สิ่งใหม่ขึ้น 
สำหรับขั้นตอนวิธีคิดเชิงสังเคราะห์ จะต้องตั้งจุดมุ่งหมายในการสังเคราะห์ให้ชัดเจนว่าเราต้องการที่จะ
สรรค์สร้างสิ่งใดขึ้น เพื่อประโยชน์อะไร หรือเพื่อให้ทำหน้าที่อะไร สรุปขั้นตอนของการคิดเชิงสังเคราะห์มีดังนี้
        - หาความรู้เกี่ยวกับหลักการ ทฤษฎี หรือแนวทางที่เหมาะสม เพื่อนำมาใช้เป็นหลักในการสังเคราะห์
        - ทำความเข้าใจเกี่ยวกับส่วนต่าง ๆที่จะนำมาใช้เป็นส่วนประกอบในการสังเคราะห์ให้ถ่องแท้ 
           จนแน่ใจว่าเรารู้จักหรือเข้าใจส่วนประกอบนั้น ๆทุกส่วนเป็นอย่างดีแล้ว
        - ใช้หลักความรู้ในข้อ ๒ ให้เหมาะแก่กรณีที่จะสังเคราะห์
        - ทบทวนว่า ผลของการสังเคราะห์สอดคล้องกับความมุ่งหมายหรือไม่เพียงใด

๓. วิธีคิดเชิงประเมินค่า คำว่า ประเมินค่า หมายถึง การใช้ดุลพินิจตัดสินคุณค่าของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง 
ว่าสิ่งนั้นดีหรือเลว เป็นคุณหรือเป็นโทษ มีประโยชน์หรือไม่มีประโยชน์ เป็นต้น และก่อนที่เราจะประเมินค่า
เราจำเป็นต้องมีเกณฑ์ที่ดี สรุปขั้นตอนวิธีคิดเชิงประเมินค่ามีดังนี้
        - ทำความเข้าใจ หรือทำความรู้จักสิ่งที่เราจะประเมินให้ชัดเจนก่อน ซึ่งก็คือการวิเคราะห์นั่นเอง 
          จากนั้นควรจะสังเคราะห์ให้ดีเสียก่อน
        - พิจารณาว่าจะใช้เกณฑ์อะไรเป็นเครื่องตัดสินคุณค่าของสิ่งที่เราจะประเมิน
        - ถ้าจะประเมินค่าโดยไม่ใช้เกณฑ์ อาจเปรียบเทียบกับหลักฐานอื่นซึ่งมีความสมเหตุสมผลพอ
           ที่จะนำมาเปรียบเทียบกันก็ได้การคิดเพื่อแก้ปัญหา

       ปัญหา คือ สภาพการณ์ที่ทำความยุ่งยากให้แก่มนุษย์ โดยมีหลักในการคิดเพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ
แต่เราควรที่จะต้องเข้าใจเรื่องเหล่านี้เสียก่อน ก่อนที่จะคิดเพื่อแก้ปัญหาคือ
       ประเภทของปัญหา แบ่งได้ ๓ ประเภทกว้างๆ ดังนี้
       ๑. ปัญหาเฉพาะบุคคล ได้แก่ ปัญหาที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะแก่บุคคลหนึ่งบุคคลใดเท่านั้น 
           ส่วนสาเหตุที่มาของปัญหาอาจเชื่อมโยงไปถึงบุคคลอื่นหรือสิ่งอื่นก็ได้
       ๒. ปัญหาเฉพาะกลุ่ม ได้แก่ ปัญหาที่กลุ่มบุคคลกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งประสบความยุ่งยากร่วมกัน
       ๓. ปัญหาสาธารณะ เรียกอีกอย่างว่า ปัญหาสังคมก็ได้ เป็นปัญหาที่มีผลกระทบถึงคนทุกคน 
           หรือคนส่วนใหญ่ในสังคมไม่โดยตรงก็โดยอ้อม

        สาเหตุและสภาพแวดล้อมของปัญหา สภาพการณ์ใด ๆ ที่กลายเป็นปัญหาจะต้องมีสาเหตุมาก่อนเสมอ
 สาเหตุอาจมีประการเดียวหรือหลายประการก็ได้แล้วแต่กรณี ปัญหาบางอย่างอาจจะเกิดขึ้นในสภาพแวดล้อม
อย่างใดอย่างหนึ่งเสมอไป ตัวอย่างเช่น การเจ็บไข้ได้ป่วย เป็นต้น ซึ่งสาเหตุและสภาพแวดล้อมของปัญหา
เป็นสิ่งที่เราจะต้องทราบให้ได้ เช่นเดียวกับการกำหนดรู้ตัวของปัญหา 
        เป้าหมายในการแก้ปัญหา โดยปกติเมื่อเราสามารถรู้ปัญหาแน่ชัดแล้ว แม้จะยังคิดไม่ตกว่าจะหาทาง
แก้ปัญหาได้อย่างไร เราก็พอคะเนได้ว่าเป้าหมายของคนเราในการแก้ปัญหานั้นคืออะไร
        การเลือกวิถีทางแก้ปัญหา ปัญหาส่วนมากมีวิถีการแก้ปัญหาหลายทาง จึงต้องยิ่งวิเคราะห์ให้ถี่ถ้วน
รอบคอบ ซึ่งก็จะตัดสินใจเลือกวิถีทางที่เห็นว่าเหมาะสมที่สุด โดยต้องมีอุปสรรคน้อยที่สุดหรือไม่มีอุปสรรค
อยู่ในวิสัยที่จะปฏิบัติได้ ไม่ก่อให้เกิดความยุ่งยากตามมาและมั่นใจได้ว่าจะนำไปสู่เป้าหมายที่ต้องการ
        โดยสรุป หลักสำคัญในการคิดเพื่อแก้ปัญหามีดังนี้
        ๑. ทำความเข้าใจลักษณะของปัญหาและวางขอบเขตของปัญหา
        ๒. พิจารณาสาเหตุของปัญหา
        ๓. รู้สภาพแวดล้อมของปัญหา
       ๔. ทำเป้าหมายในการที่จะแก้ปัญหา
       ๕. เลือกวิถีทางแก้ปัญหาที่ดีที่สุดที่จะทำให้บรรลุถึงเป้าหมายที่ได้วางไว้

 ต่อยอดความคิด
        ๑. ภาษากับความคิด และพฤติกรรม  มีความสัมพันธ์กันอย่างไร  
        ๒. ให้ยกพฤติกรรมของบุคคลในข่าว ช่วยกันอภิปรายเชื่อมโยงความความคิด กับพฤติกรรม
             และประเมินค่าพฤติกรรมนั้น  
        ๓. ให้ยกพฤติกรรมของบุคคลในข่าว  อภิปรายเชิงวิเคราะห์ และสังเคราะห์  พฤติกรรม และความคิด

กิจกรรมเสนอแนะ  ฝึกใช้ภาษาเพื่อพัฒนาความคิด
        ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม  กลุ่มละ ๓-๔  คน  เลือกบุคคลในวงการ การเมือง ดารา นักร้อง นางแบบ
ผู้ประกาศข่าว  ผู้จัดรายการ  แล้วนำเสนอวิธีการใช้ภาษาเพื่อพัฒนาความคิด ในประเด็นต่อไปนี้
              ๑)  จากการนำเสนอข้อมูลของบุคคล  เขามีเจตนาอย่างไร   (ฝึกตีความ)
              ๒)  เจตนานั้น  เกิดจากความคิดใดเป็นพื้นฐาน (ฝึกวิเคราะห์, สังเคราะห์)
              ๓)  วิธีการนั้น  มีประโยชน์  มีโทษกับสังคมอย่างไร      (ฝึกประเมินค่า)
ให้แต่ละกลุ่มนำเสนอหน้าห้องเรียน วันละ ๑ กลุ่ม 

การบูรณาการ
        กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา วิชาพระพุทธศาสนา  ชั้น ม.๔-๖ เรื่อง หลักกาลมสูตร 
        กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ  ชั้น ม.๔  เรื่องการใช้พูดนำเสนอ
        กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้น ม.๖ เรื่อง ภาพสะท้อนจากความคิด
 

                  ที่มา : เพลินพิศ  สุพพัตกุล แผนการจัดการเรียนรู้วิชาภาษาไทย ท๓๑๑๐๑
             ที่มา : เพลินพิศ  สุพพัตกุล เอกสารประกอบการเรียนรู้วิชาภาษาไทย
                 ขอบคุณ  :  https://www.mwit.ac.th
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=520