วิชาภาษาไทย ภาษาไทย การใช้ภาษา สำนวนภาษา ถ้าคุณฟังไม่ได้ศัพท์ คุณจะจับไปกระเดียด ?

ฟังไม่ได้ศัพท์ จับไปกระเดียด ? 

       ภาพจาก : ข่าวการเมือง

          จากข่าวกล่าวตอบโต้กรณี นายบรรหาร ศิลปอาชา หัวหน้าพรรคชาติไทย วิพากษ์วิจารณ์การลงพื้นที่เยี่ยมเยียนประชาชนของนายจาตุรนต์ ฉายแสง รักษาการหัวหน้าพรรคไทยรักไทยว่าเป็นการท้าทายอำนาจของคมช. ว่า การให้สัมภาษณ์ของนายบรรหาร เป็นสิ่งไม่ถูกต้องเพราะไม่ตรงกับข้อเท็จจริง หากดูข้อมูลที่นายจาตุรนต์แถลงรายละเอียด จะเห็นว่าไม่ใช่การท้าทายอำนาจ คมช.ทำทุกอย่างถูกต้องเปิดเผยและยังช่วยพูดสร้างความสมานฉันท์ด้วยซ้ำแม้แต่ พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน ผบ.ทบ.ในฐานะประธานคมช.ยังยอมรับคำชี้แจงของนายจาตุรนต์ว่าไม่ใช่การท้าทาย นายบรรหารกลับ ฟังไม่ได้ศัพท์จับไปกระเดียด  แล้วมาปรักปรำนายจาตุรนต์ ซึ่งผิดวิสัยของผู้ใหญ่ซึ่งเคยเป็นถึงอดีตนายกรัฐมนตรี  ( ที่มา : ข่าวการเมือง )
 
          จากประเด็นข่าวดังกล่าว  ผู้อ่านอาจจะเกิดความสงสัยจึงอธิบายความหมายของ สำนวน  คำพังเพย และสุภาษิต  และอธิบายสำนวนที่ว่า "ฟังไม่ได้ศัพท์จับไปกระเดียด"มีความหมายว่าอย่างไร         ผู้เขียนจึงขออธิบายความหมายให้เกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น             

          สำนวน  หมายถึง  ถ้อยคำที่มีความหมายไม่ตรงตามตัวอักษร เช่น จูงจมูก
          คำพังเพย  หมายถึง  คำที่กล่าวไว้กลาง ๆเพื่อให้ตีความไปในทางใดทางหนึ่ง  อาจไปในทางดีหรือทางร้าย  เช่น  น้ำขึ้นให้รีบตัก  หมายถึง มีโอกาสดีให้รีบทำ  อาจตีความทั้งทางดีและทางร้าย
          สุภาษิต  หมายถึง ถ้อยคำที่เป็นคติ  ซึ่งรับรองว่าเป็นเรื่องที่ดีงาม  มีจุดมุ่งหมายเพื่อสั่งสอน  เตือนใจ  ให้ปฏิบัติตาม  เช่น ทำดีได้ดี  ทำชั่วได้ชั่ว  ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน“ คนไทยมักจะใช้ทั้งสามคำนี้รวม ๆ กันไป”

         ฟังไม่ได้ศัพท์จับไปกระเดียด   ความหมาย  (สํา) ก.ฟังไม่ได้ความแจ่มชัด แล้วเอาไปพูดต่อหรือทําผิด ๆ   พลาด ๆ

          ฟังไม่ได้ศัพท์จับไปกระเดียด  หมายถึง   ฟังเรื่องราวไม่ชัดเจน  แล้วนำไปพูดหรือทำอย่างผิดพลาด   คำว่า กระเดียด  คือ  เป็นกิริยาใช้สะโพกข้างหนึ่งแบกน้ำหนักของไป ด้วยการเอาของที่จะแบกวางบนสะโพกข้างหนึ่ง แล้วใช้มือข้างนั้นประคองของไว้   แต่ในในสำนวนนี้  หมายถึง  นำไปพูดต่อ  ตัวอย่าง “ข้อเสียของคนไทยสิ่งใดที่เป็นของเก่าจะทิ้งเสียให้หมด  แต่ของใหม่ก็ไม่มีมาแทน  ได้ยินฝรั่งเขาพูดอะไร  ได้ยินแว่วๆ ฟังไม่ได้ศัพท์จับเอามากระเดียด เขาพูดก็พูดไปบ้างอย่างนั้นเอง" 

          สรุปได้ว่า  สำนวน "ฟังไม่ได้ศัพท์จับไปกระเดียด" หมายถึง  ฟังเรื่องราวที่ไม่ได้สาระสำคัญแจ่มชัด   เก็บเรื่องราวที่ไม่ชัดเจน  แล้วเก็บเอาสาระไปพูดต่อหรือนำไปขยายผลที่ผิดพลาด 

          จะเห็นได้ว่า  การฟังมีความสำคัญในชีวิตประจำวันเป็นอย่างยิ่ง   ผู้เขียนจึงมีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมเกี่ยวกับความหมายและเทคนิคการฟังจับใจความสำคัญอย่างมีประสิทธิภาพ

ภาพจาก https://www.tpa.or.th

          การฟังอย่างมีวิจารณญาณ  หมายถึง กระบวนการรับสารที่เป็นคำพูดโดยใช้ประสาทสัมผัสทางหู   แล้วนำสารมาคิดวิเคราะห์อย่างสมเหตุสมผล 

         เทคนิคการฟังจับใจความสำคัญอย่างมีประสิทธิภาพ 
         ๑. ผู้ฟังต้องฟังความตั้งใจ  มีสมาธิ  และตระหนักเสมอว่าเรื่องที่ฟังมีประโยชน์
         ๒. ผู้ฟังต้องตัดสิ่งรบกวนทางจิตใจออกไป  ปล่อยจิตใจให้ว่าง  และยินดีที่จะรับฟังสิ่งใหม่ ๆ
         ๓. ผู้ฟังต้องไม่มีอคติต่อเรื่องที่ฟัง  หรือไม่มีอคติต่อผู้พูด
         ๔. ผู้ฟังต้องมีความรู้เกี่ยวกับคำและการใช้ภาษา   เพราะคำบางคำต้องอาศัยการตีความตามบริบทของเรื่อง 
         ๕. ผู้ฟังเก็บสาระสำคัญให้ครบถ้วน  ว่าใคร  ทำอะไร  ที่ไหน  เมื่อไหร่  อย่างไร   และจุดมุ่งหมายสำคัญของเรื่องเป็นอย่างไร   
         ๖. ผู้ฟังนำสาระสำคัญจากการฟังมาวิเคราะห์   ไตร่ตรอง  และเปรียบเทียบสาระสำคัญอย่างสมเหตุสมผล
(ไร้อคติ)

ความสอดคล้องกับสาระและมาตรฐานการเรียนรู้ ช่วงชั้นที่ ๓ - ๔ 
        มาตรฐาน ท ๒.๑ ใช้กระบวนการเขียน เขียนสื่อสาร เขียนเรียงความ ย่อความ และเขียนเรื่องราวในรูปแบบต่าง ๆ เขียนรายงานข้อมูลสารสนเทศและรายงานการศึกษาค้นคว้าอย่างมีประสิทธิภาพ 
        มาตรฐาน ท ๓.๑  สามารถเลือกฟังและดูอย่างมีวิจารณญาณ และพูดแสดงความรู้ ความคิด ความรู้สึกในโอกาสต่าง ๆ อย่างมีวิจารณญาณและสร้างสรรค์
        มาตรฐาน ท ๔.๑ เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษาและพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ

ประเด็นคำถามสู่การอภิปรายในชั้นเรียน
๑. ความหมายของสำนวนฟังไม่ได้ศัพท์จับไปกระเดียด
๒. ความหมายของการฟังอย่างมีวิจารณญาณ
๓. เทคนิคการฟังจับใจความสำคัญอย่างมีประสิทธิภาพ
๔. ฟังอย่างไรให้ได้ใจความสำคัญครบถ้วน
๕. ปัญหาการสื่อสารและจรรยาบรรณของนักการเมืองไทย

กิจกรรมพัฒนาทักษะ
๑. การระดมพลังสมองแลกเปลี่ยนความคิดเห็น  ตีความความหมายของสำนวน  ความหมายของการฟัง   และเทคนิคการฟังจับใจความสำคัญอย่างมีประสิทธิภาพ 
๒. การระดมพลังสมองแลกเปลี่ยนความคิดเห็นวิเคราะห์ประเด็น"ปัญหาการสื่อสารและจรรยาบรรณของนักการเมืองไทย"
๓. การระดมความคิด "ฟังอย่างไรให้ได้ใจความสำคัญครบถ้วน"
๔. สรุปประเด็นเป็นแผนผังความคิด 
๕. นำเสนอกิจกรรมในลักษณะการอภิปรายกลุ่ม  หรือการพูดแสดงความคิดเห็น

การบูรณาการกับมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้
มาตรฐาน ส  ๒.๒  เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธาและธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข

แหล่งที่มาข้อมูลอ้างอิง
๑.https://tnews.teenee.com
๒..https://www.thaigoodview.com
๓.https://www.tpa.or.th
๔.พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒
ที่มา : https://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=227