วิธีการวางระบบความก้าวหน้าในอาชีพ

วิธีการวางระบบความก้าวหน้าในอาชีพ

ความก้าวหน้าในอาชีพการงานในองค์การ  ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบดังต่อไปนี้

1. ตัวพนักงานมีคุณภาพหรือไม่
2. ผู้บังคับบัญชามีภาวะผู้นำหรือไม่
3. บริษัทหรือองค์การนิยมชมชอบการบริหารแบบสากลหรือแบบครอบครัวพ่วงเครือญาติ

อย่างไรก็ดี การที่พนักงานคนหนึ่งคนใดจะมีความก้าวหน้าในหน้าที่การงานหรือไม่  ขึ้นอยู่กับความรู้ความสามารถของตนเองเสียเป็นส่วนใหญ่  ผู้บังคับบัญชาและบริษัทมีความสำคัญรองลงไป

การวางระบบความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน เป็นเรื่องของการวางแผนกลยุทธ์ เป็นการคิดเผื่อไปข้างหน้าให้กับพนักงานขององค์การ และถ้าพิจารณาอีกด้านหนึ่ง ถือเป็นกลยุทธ์ขององค์การที่ต้องการจูงใจให้พนักงานทุมเทกำลังความรู้ความสามารถในการปฏิบัติงานให้กับองค์การ ซึ่งเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อนและซับซ้อน ยากที่จะใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศจัดการได้ในขั้นตอนนี้

พนักงานจะรู้หน้าที่การงานของตนเองว่ามีอนาคตหรือไม่  เขาจะดูได้จากโครงสร้างการบริหารของบริษัท ไม่ว่าจะเป็นในรูปของการจัดองค์การ  การวางโครงสร้างตำแหน่ง  การกำหนดโครงสร้างเงินเดือน และการจัดการระบบสวัสดิการ  เป็นต้น ข้อมูลดังกล่าวสามารถสืบค้นได้จากข้อมูลพื้นฐานของบริษัท

เมื่อพนักงานทราบว่าโครงสร้างการบริหารเป็นอย่างไรแล้ว ก็จะหันมาสำรวจตรวจตราตนเองว่าจะสามารถไต่เต้าไปสู่ตำแหน่งงานในแต่ละระดับที่กำหนดไว้ในโครงสร้างทางการบริหารด้วยวิธีใดได้บ้าง เช่น องค์การมีการจัดวางแผนความก้าวหน้าในสายอาชีพหรือไม่ อย่างไร ภาษาอังกฤษ เรียกว่า Career Development  หรือจะก้าวได้โดยอาศัยพลังอำนาจอื่น

บริษัทได้มาตรฐานพอสมควร  จะมีการกำหนดคุณสมบัติขั้นต่ำ (Qualification)  ของบุคคล ที่จะครองตำแหน่งงานเหล่านั้นไว้ อย่างน้อยก็ใช้เป็นเกณฑ์ร่วมกันระหว่างนายจ้างและลูกจ้าง การจะไต่เต้าสู่ตำแหน่งที่สูงขึ้นมีหลักเกณฑ์กำหนดไว้ นานวันเข้าก็จะกลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติขององค์การ

ระบบดังกล่าว นอกจากเป็นคุณลักษณะของบุคคลที่จะดำรงตำแหน่งงานเหล่านั้นแล้ว ยังมีหลักสูตรฝึกอบรมสัมมนาทางวิชาการหรือทางเทคนิค ซึ่งเป็นการเพิ่มพูนความรู้ที่จำเป็นในแต่ละตำแหน่งงาน จากระดับตำแหน่งงานปฏิบัติไปจนถึงระดับตำแหน่งงานบริหาร  เท่ากับเป็นการเพิ่มโอกาสให้พนักงานมีความพร้อม ที่จะเลื่อนตำแหน่ง

เพียงเท่าที่กล่าวมาข้างต้น  ยังไม่เป็นการเพียงพอต่อความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน จำเป็นต้องพิจารณาโอกาสในการเติบโตด้วย  คำว่าโอกาสในที่นี้หมายถึง

-   ผู้บังคับบัญชาสนับสนุนหรือไม่

-   บริษัทเปิดโอกาสให้ผู้มีความรู้ความสามารถแค่ไหน เพียงใด หรือใช้ระบบอาวุโส พรรคพวกก่อนความสามารถ

-   ธุรกิจของบริษัทอยู่ในตลาดแข่งขันสมบูรณ์หรือไม่  ถ้าพนักงานทำงานในบริษัทที่อยู่ในตลาดแข่งขันสมบูรณ์ จะทำให้ผู้ประกอบการให้ความสำคัญกับความรู้ความสามารถของพนักงานมากว่าความบริษัทผูกขาด และโอกาสในการก้าวหน้าของพนักงานย่อมมีมากขึ้นด้วย

ความสามารถของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศคงช่วยได้เฉพาะการบันทึกข้อมูลโครงสร้างทางการบริหารและระบบข้อมูลสนับสนุน เช่นหลักสูตรฝึกอบรมสัมมนาในแต่ละตำแหน่งเท่านั้น

นอกจากนี้ ฝ่ายบริหารทรัพยากรมนุษย์สามารถใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศช่วยในการบันทึกและประมวลผลข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์ความก้าวหน้าในหน้าที่การงานเช่น

1. อัตราการเข้า ออก (Turn Over Rate)  ถ้าอัตราการเข้าออกสูง  โอกาสการเลื่อนตำแหน่งจะมีมากตามไปด้วย  แต่ประสิทธิภาพและความต่อเนื่องของงานจะหายไป
2. สัดส่วนและลักษณะของการโอนย้าย
3. ประวัติการดำรงตำแหน่ง
4. การจัดกลุ่มงาน (Job Family)
5. การจัดสายความก้าวหน้า แสดงในรูปแบบโครงสร้างตำแหน่งงาน
6. หลักสูตรฝึกอบรม และคุณสมบัติของแต่ละระดับตำแหน่งงาน

ที่มา : การบริหารทรัพยากรมนุษย์ ด้วย เทคโนโลยีสารสนเทศ

โดย :  ประเวศน์  มหารัตน์กุล