การออกเสียงคำที่มาจากภาษาบาลี และสันสกฤต
การออกเสียงคำที่มาจากภาษาบาลี และสันสกฤต
การออกเสียงคำที่มาจากภาษาบาลี และสันสกฤต
คำบาลีสันสกฤตที่นำมาใช้ในภาษาไทย มีหลักในการออกเสียง ดังนี้
1. การออกเสียงสระ ออกเสียงตามรูปสระที่กำกับ ถ้าไม่มีรูปสระจะออกเสียงเป็นเสียงสระอะ เมื่อไทยรับมาใช้มักออกเสียงพยัญชนะตัวท้ายเป็นตัวสะกด และออกเสียงสระโอะ เมื่อไม่มีรูปสระกำกับ เช่น
คำ ออกเสียงในภาษาบาลี สันสกฤต ออกเสียงในภาษาไทย
กมล กะ-มะ-ละ กะ-มน
ชนก ชะ-นะ-กะ ชะ-นก
ผล ผะ-ละ ผน
ธรรม ทำ-มะ ทำ
ปรากฏ ปรา-กะ-ตะ ปรา-กด
วรุณ วะ-รุ-นะ วะ-รุน
วิกาล วิ-กา-ละ วิ-กาน
วิชิต วิ-ชิ-ตะ วิ-ชิด
ยกเว้น
ขนิษฐา ออกเสียง ขะ-นิด-ถา
สันนิษฐาน ออกเสียง สัน-นิด-ถาน
เศรษฐี ออกเสียง เสด-ถี
อธิษฐาน ออกเสียง อะ-ทิด-ถาน
ข้อสังเกต
1. คำที่ตัวสะกดตัวตามเป็นเศษวรรค คือ ย ร ล ว ศ ษ ส ฬ ไม่ออกเสียง อะ ตามหลังตัวสะกด เช่น
วิรุฬหก ออกเสียง วิ-รุน-หก
อาสาฬหบูชา ออกเสียง อา-สาน-หะ-บู-ชา
2. คำบาลีสันสกฤตที่มีพยัญชนะตัวตามเป็นพยัญชนะนาสิก คือ ง ญ น ณ ม ออกเสียง อะ ตามหลังตัวสะกดกึ่งมาตรา เช่น
ลัคนา ออกเสียง ลัก-คะ-นา
อัคนี ออกเสียง อัก-คะ-นี
รัตนะ ออกเสียง รัด-ตะ-นะ
อาตมา ออกเสียง อาด-ตะ-มา
ปัทมา ออกเสียง ปัท-ทะ-มา
อาชญา ออกเสียง อาด-ชะ-ยา
ปรัชญา ออกเสียง ปฺรัด-ชะ-ยา
3. การออกเสียงสระ อิ อุ ท้ายพยางค์คำบาลีสันสกฤต ซึ่งเดิมเป็นคำ 2 พยางค์ขึ้นไป พยางค์หลังมีสระ อิ อุ กำกับ ไทยใช้พยัญชนะต้นของพยางค์หลังเป็นตัวสะกด ไม่ต้องออกเสียงสะ
เกตุ ออกเสียง เกด
มาตุ ออกเสียง มาด
เมรุ ออกเสียง เมน
เหตุ ออกเสียง เหด
ชาติ ออกเสียง ชาด
ญาติ ออกเสียง ยาด
4. การออกเสียงคำบาลีสันสกฤตที่มีตัว ร ตาม ไทยออกเสียงเหมือนมีสระออประสมอยู่ด้วย เช่น
ปรปักษ์ ไทยออกเสียง ปอ-ระ-ปัก
ธรณี ไทยออกเสียง ทะ-ระ-นี
มรกต ไทยออกเสียง มอ-ระ-กต
มรณา ไทยออกเสียง มอ-ระ-นา
อรชุน ไทยออกเสียง ออ-ระ-ชุน
5. คำที่พยัญชนะต้นใช้ บ แม้ไม่มี ร ตาม แต่ไทยก็ออกเสียงเป็นเสียง ออ เช่น
บวร ไทยออกเสียง บอ-วอน
บพิธ ไทยออกเสียง บอ-พิด
บดี ไทยออกเสียง บด-ดี
2. การออกเสียง อะ ตามหลังตัวสะกด มีข้อสังเกตดังนี้
คำที่มีตัวสะกดตัวตามเป็นพยัญชนะวรรค หรือ ศ ษ ส ไม่ต้องออกเสียง อะ ตามหลังตัวสะกด เช่น มุกดา (มุก-ดา), ทักษะ (ทัก-ษะ), อัปสร (อับ-สอน)
คำที่มีตัวสะกดเป็นพยัญชนะวรรค ตัวตามเป็น ย ร ล ว มักออกเสียง อะ ไม่เต็มมาตราตามหลังตัวสะกด เช่น นิตยา (นิด-ตะ-ยา), สัตวา (สัด-ตะ-วา), ศากยะ (สาก-กะ-ยะ), วัชระ (วัด-ชะ-ระ)
คำที่มีตัวสะกดเป็นพยัญชนะท้ายวรรค คือ พยัญชนะนาสิก ง ญ น ณ ม ตัวตามเป็น ย ร ล ว ไม่ต้องออกเสียง อะ ตามหลังตัวสะกด เช่น กันยายน (กัน-ยา-ยน), ธันยา (ทัน-ยา), ธันวาคม (ทัน-วา-คม), ปุณยา (ปุน-ยา)
ตัวสะกดเป็น ย ร ล ว ศ ษ ส ตัวตามเป็นพยัญชนะอื่นให้ออกเสียง อะ ตามหลังตัวสะกดกึ่งมาตรา เช่น ไอยรา (ไอ-ยะ-รา), มารยาท (มา-ระ-ยาด), กัลปาวสาน (กัน-ละ-ปา-วะ-สาน)
ที่มาและได้รับอนุญาตจาก :
บุญลักษณ์ เอี่ยมสำอางค์ เกื้อกมล พฤกษประมูล และโสภิต พิทักษ์. ภาษาไทย หลักการใช้ภาษาและการใช้ภาษา ม.4. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์.